İş-Kur 2 bin 600 kadın patron arıyor

Böyle bir tablo karşısında, 3 milyona yaklaşan işsizlerin, ‘bir umut haber bekledikleri’ İş-Kur Genel Müdürü Namık Ata’nın kapısını çaldık. İşsiz sayısındaki rekor artışın, büyük bölümünün ev kadınlarının kriz nedeniyle iş aramaya başlamasından kaynaklandığını anlatan Ata, projelerini kadınlar ve gençler üzerine yoğunlaştırdıklarını söyledi.

Yakın zamanda 2 bin 600 kadını ‘patron’ yapacak bir projeye başlayacaklarını açıklayan Ata, gençleri iş sahibi yapma projesinin ise yıl sonuna doğru hayata geçirileceğini belirtti. Kendi yakınları arasında da işsizler bulunduğunu anlatan Ata, “Sakın karamsarlığa kapılmayın. Umudunuzu kaybetmeyin. İş aramaktan vazgeçmeyin. İşçi ya da memur olarak kamuda çalışmak istiyorsanız da mutlaka kamu personel sınavına hazırlanın ve yüksek not almaya bakın” tavsiyesinde bulundu.

İşsizlere, özellikle kriz sonrasında daha kolay iş bulmaları için 81 ilde açtıkları kurslara katılmaları çağrısında bulunan Ata, “Kurslarımız ücretsiz. Ayrıca kursiyerlerimize kurs süresine bağlı olarak aylık 300 ila 330 lira da maaş veriyoruz” dedi. İşsizlerin patronu Ata ile 3 milyon işsizi iş sahibi yapma planları üzerinde konuştuk..

Kadınlara sürprizinizden söz eder misiniz?

Bu 17 milyon avroluk yeni bir proje. Mart sonu ya da Nisan ayında çağrılarına çıkmış olacağız. Gelişmişlik düzeyi düşük 43 ilde uygulayacağız. 2 bin 600 kadınımızı ‘iş sahibi’ yapacağız. Bunlara iş kurmalarına yönelik destek, eğitim, fizibilite, danışmanlık hizmetleri vereceğiz. Sermaye desteği vermeyeceğiz ama bunu veren kurumlara yönlendireceğiz. Yani işini kurdurana kadar yanında biz olacağız, rehberlik edeceğiz. Ayrıca 7 bin 500 kadına mesleki eğitim; binin üzerinde  kadına rehberlik ve danışmanlık hizmeti vereceğiz.

Gençlere proje yok mu?

Olmaz mı, onlar için 23 milyon avroluk bir proje üzerinde çalışıyoruz ve sene sonunda uygulamaya koyacağız. Çok önemli bir proje olacak. Gençlerin işgücü piyasasına girişini kolaylaştırıcı, kendi işini kurmaya destek veren bir proje olacak.

EV KADINLARI ÇALIŞMAYA KARAR VERDİ

İşsiz sayısı birden bire nasıl oldu da bu düzeyde arttı?

TÜİK verilerine göre işsiz sayısı 645 binlik artışla, 2 milyon 995 bine ulaştı. Burada en dikkat çekici nokta işgücüne katılma oranı 1.5 puan arttı. Bu da ağırlıklı olarak kadınların çalışmak istemesinden kaynaklandı. 2007 yılında işgücüne katılmayan 211 bin kadın, 126 bin erkek 2008 yılı kasım döneminde iş aramaya başlamış. Yani daha önce iş aramayan 337 bin kişi iş aramaya başlamış. 211 bin ev kadının iş aramaya başlaması, evde bir kişi çalışsın psikolojisinin bittiğini ve de ekonomik gelir düzeyini artırmak istediklerini gösteriyor.

İşsizlikte artış hızlı olurken, iniş daha yavaş oluyor. Neden?

Çünkü stokta olan işsiziniz var; bir de her yıl çalışma yaşına gelen, işgücü piyasasına giren yaklaşık 700-750 bin genciniz var. Yani siz stoklarınızı eritseniz bile her yıl 700-800 bin kişiye yeni iş yaratmanız lazım. Dolayısıyla hem stoku eritmek hem de işsizlik oranını aşağı çekebilmek için ekonominizin yılda ortalama yüzde 6 ila 6.5 seviyesinde büyümesi gerekiyor.

İşsizlik ödeneğinden yararlanan sayısında da artış var mı?

Geçen ay 244 bin kişiye ödeme yaptık. Bu ay biraz daha fazla olacak gibi. Bugüne kadar fondan 1.5 milyon kişiye 2 milyar lira ödeme yaptık.

İş- Kur olarak küresel kriz dönemini nasıl geçireceksiniz?

Biz iki konuya odaklandık; birincisi işgücünün mesleki niteliklerini artırmaya ikincisi de iş yaratan projeleri desteklemeye. 1 yılda 100 bin kişiye kurstan geçireceğiz. Kurslarımıza katılabilmeleri için İş-Kur’a kayıt yaptırmış olma şartımız var. Şuanda kuruma 1 milyon 185 bin kişi ‘iş arayan’ olarak kayıtlı. Öncelikle mevcut istihdamın korunmasını hedefliyoruz. Bunun için kısa çalışma ödeneği taleplerini en kısa sürede karşılayacağız. İkinci olarak kriz sonrasına hazırlık yapacağız. Özellikle kadın ve gençlerin, mesleki açıdan yeterli olmayanların bu süreci kriz sonrasına hazırlık dönemi olarak değerlendirmelerini hedefliyoruz. Bunun için bir yılda 100 bin kişinin meslek sahibi olmaları, mesleki eğitimlerini geliştirmelerine yönelik projelerimiz  olacak. Halen 25 ilde 101 projemiz sürüyor.

HARÇLIK BİZDEN

İşsiz insan açtığınız kursa nasıl gelip gidecek? Yemek parası, yol parası, nereden bulacak?

Kurslarımız ücretsiz. Ayrıca katılımcılara asgari ücretin yüzde 60’ı kadar ödeme yapıyoruz; yani aylık 300-330 lira civarında ‘harçlık’ veriyoruz. Bu kursa devam gün sayılarına göre değişiyor yani herhangi bir masraf etmeden kendilerini geliştirme fırsatı sunuyoruz. Kurslarımız içeriğine göre 1 ila 6 ay sürüyor. Bu kurslara katılarak kendilerini geliştirebilirler, daha kolay iş bulabilirler.

Sizin yakınlarınız aranızda ‘işsiz’ var mı?

Evet.

Küresel kriz işsizin umutsuzluğunu iyice artırmışken, onlara neler tavsiye edersiniz?
İş-Kur portalı başta olmak üzere tüm iş arama kanallarını kullansınlar. CV bıraksınlar, gazete ilanalarına, özel istihdam bürolarına başvursunlar. İş- Kur danışmanlarından mutlaka iş görüşmesi, piyasanın ihtiyaçları konusunda bilgi alsınlar. Tutum ve davranışlarla ilgili taktik alsınlar. Haftada bir kez mutlaka kurum portalına girip durumlarına uygun iş, olup olmadığını kontrol etsinler.

Eğer kısa sürede iş bulamıyorlarsa o zaman mesleklerini geliştirici kurslara katılsınlar. Kamuda işçi veya memur statüsünde çalışmak istiyorlarsa; mutlaka kamu personeli seçme sınavına en iyi şekilde hazırlansınlar. Kamuda iş bulabilmelerinin alacakları yüksek puana bağlı olduğunu unutmasınlar. Tüm bunların yanı sıra en önemlisi ‘umutsuzluğa’ kapılmasınlar.

Kısa çalışma ödeneğine ne kadar talep geldi?

Binin üzerinde firmadan talep geldi. 15 Şubat’ta yaklaşık 5 bin 600 kişiye ödeme yaptık.Ay sonu itibariyle 35 ila 40 firmanın talebini karşılamış olacağız. Kısa çalışma ödeneğinden sadece üretimini durduran firmalar değil, kapasitesini düşürenler de yararlanabiliyor. Yani haftada 6 gün yerine 3 gün üretim yapma kararı alan firma da bu ödenekten yararlanmak için başvurabilir.

Bir yanda Fonda biriken 39.4 milyar diğer yanda yaklaşık 3 milyon işsiz. Bugüne kadar 1.5 milyon kişiye sadece 2 milyar ödeme yapmışsınız.  Bu tablo içinizi sızlatmıyor mu? Geçtiğimiz yıl işsizlik sigortasından yararlanma koşullarının genişletilmesine yönelik teknik çalışma yapmıştık. Ancak esnetmenin, iş piyasasının diğer konularıyla birlikte ele alınması kanaati oluştuğu için bu önerilerimiz ötelendi.

İşsiz sayısı bu kadar artarken, en azından küresel kriz döneminde bu koşullar esnetilemez mi?

Bu hükümetin,siyasi iradenin ve ekonomiden sorumlu kurumların verebileceği bir karar. Ancak iş piyasasının diğer konularıyla ele almak daha uygun olabilir. Ayrıca biz fondan yararlanma koşullarının esnetilmesi çalışmasını yaparken; aylık 90 ila 100 bin kişiye işsizlik ödemesi yapıyorduk. Bugün kişi sayısı 244 bine ulaştı; daha da artıyor. Dolayısıyla aktüeryal dengeler açısından bu seyir dikkatle izlenmeli.