İş güvenliği paketinden kusurlu işverene ödül gibi ceza

Paketin komisyon aşamalarında yapılan değişiklikle, işyerinde “hayati risk” görülen ve faaliyeti durdurulan işverene “idari para cezası” kaldırıldı. Meclis Plan ve Bütçe Komisyonu’nda kabul edilen ve önümüzdeki günlerde Genel Kurul’da görüşülecek tasarının yasalaşması halinde bir işyerindeki eksiklikler nedeniyle çalışanların ciddi kaza riski altında olduğu görülürse, o işyeri için sadece “faaliyet durdurma” kararı uygulanacak; bu noksanlıklardan dolayı parasal cezalandırma yapılmayacak. Uzmanlar, “Faaliyet durdurma, ceza değil tedbirdir. Bu düzenleme kusuru olan işvereni korumak anlamına gelir” uyarısında bulunuyor.

PARA CEZASI KATLANARAK BÜYÜYOR

Halen yürürlükte bulunan mevzuata göre, bir müfettiş herhangi bir işyerinde “hayati” eksiklik görmesi durumunda işyerinde faaliyetin durdurulması yönünde karar alıyor. Bu karar yerel makamlara bildiriliyor ve durdurma kararı uygulanıyor. Müfettiş bağlı bulunduğu grup başkanlığına da ayrı bir rapor hazırlıyor; bu raporda işyerinde tespit edilen “hayati” nitelikteki eksikliklerin kanunlarda yer alan para cezalarına yer veriliyor ve bu çerçevede işverene idari para cezası da kesiliyor. İşverenin “Ben eksiklikleri giderdim” demesinin ardından, tekrar durum tespiti yapılıyor ve işyeri faaliyete geçebiliyor. Aynı eksikliklerin daha sonraki denetimlerde tekrar görülmesi durumunda ise, para cezası katlamalı olarak uygulamaya giriyor.

ÖNERGEYLE EKLENDİ

Ancak bu uygulama sessiz sedasız kaldırıldı. İş güvenliği paketinin geçtiğimiz günlerde tamamlanan komisyon görüşmeleri sırasında verilen önergeyle; tasarının 5. maddesine “İşin durdurulması hâlinde, durdurmaya sebep olan fiilden dolayı ilgili idari para cezası uygulanmaz” cümlesi eklendi. Böylece işyerinde hayati kusur bulunan işverene para cezası uygulanamayacağı gibi; aynı eksikliğin tekrar etmesi durumunda katlamalı para cezası da söz konusu olamayacak.

CEZA ETKİSİZLEŞİYOR

İş Müfettişleri Derneği tartışmalı düzenleme için, “Böyle bir uygulama cezayı etkisizleştirir” uyarısında bulundu. Dernek yetkilileri Hürriyet’e, “İşin durdurulması idari bir tedbirdir, ceza değildir. Burada ‘iş kazası olma ihtimali yüksek, hayati bir tehlike var’ anlamına gelir. Ancak durdurma kararıyla birlikte uygulanan idari para cezası ise yaptırımdır. İkisinden birini çıkarmak süreci etkisizleştirir” saptamasında bulundu.

DİĞER CEZALAR DA YUMUŞATILDI

İş güvenliği paketinin alt ve üst komisyon görüşmeleri sırasında, birçok cezada da yumuşamaya gidildi. Paketin başlangıcında maden sektöründe yaşanan ölümlü iş kazasında kusuru olduğu yargı kararı ile kesinleşen işveren için 2 yıl ihale yasağı öngörülmüştü. Ancak AK Partili milletvekileri tarafından verilecek önergeyle, ihalelerden men süresi “işverenin kusuru oranında iki yıla kadar” olarak değiştirildi. Bir başka deyişle ihale yasağında üst sınır 2 yıl olarak revize edildi. Maden ve inşaat sektörü ile 250’den fazla çalışanı bulunan işyerlerine verilebilecek para cezaları da sınırlandırıldı ve rakamlar aşağı doğru revize edildi. Standartlara uygun ekipman bulundurmayan işverenler için getirilmesi öngörülen cezalar da yumuşatıldı.