İrlanda'dan Türkiye'ye ‘5 köşeli yıldız’ reçetesi

1987'de ‘ulusal dönüşüm programı’nı devreye sokan İrlanda, ‘5 köşeli yıldız reçetesi’yle başarıyı yakaladı. 95-99 döneminde yılda yüzde 9 büyüyen İrlanda'da kişi başına gelir 27 bin 200 euro düzeyine çıktı. TTGV, İrlanda'nın reçetesini incelemeye aldı.

Türkiye'nin gündemindeki gibi bir ulusal dönüşüm programını 1987'de uygulamaya alan İrlanda'da kısa sürede çoğu dünya devi 2 bin 500 yüksek teknoloji ve bağlantılı uluslararası şirket kuruldu. Uzun yıllar Avrupa'nın en fakir ülkesi olan ve adı ‘fakir yemeği olarak bilenen patates’ ile özdeşleşen İrlanda, eğitim, bilimsel araştırma, ekonomik ve sosyal planlama, global rekabete uygun dönemsel sektör stratejileri ve düşük vergi oranları ile yabancı sermayeyi kendine çekti. Bu sayede özellikle ABD'nin Avrupa'ya atlama tahtası oldu. İrlanda'yı ayağa kaldıran kuruluşların Türkiye'deki benzeri olan Türkiye Teknoloji Geliştirme Vakfı (TTGV), İrlanda gibi ülkeleri mercek altına aldı.

İrlanda Endüstriyel Gelişme Ajansı Medya ve Pazarlama Müdürü Brendan J, Halpin İrlanda'nın da tıpkı Türkiye gibi 1920'lerde basit tarım ülkesi olduğunu ve 1970'lerde sanayileştiğini hatırlattı. Halpin, ülke ekonomisinin dünya pazarlarında etkinliğinin ancak 1987'debi ulusal dönüşüm programı sayesinde arttığını söyledi. Halpin, şöyle konuştu: ‘‘Ulusal dönüşüm için işçi, işveren, çiftçi, işadamı, kilise, devlet masaya oturdu.Öncelikli sektörler olarak; bilgi teknolojileri, ilaç-kimya-sağlık sektörleri, uluslararası servis gerektiren işler, finans hizmetleri ve eBusiness belirlendi. Kısa sürede 300 bilgi teknolojisi şirketi kuruldu ve bunlar 67 bin kişi istihdam etti. Tek başlarına 16.5 milyar euroluk ihracat yapıyorlar. Sağlık alanında 155 yeni şirket kuruldu 19 bin istihdam sağladı. Bunlar da 15.2 milyar dolar ihracata ulaştı.’’

5 KÖŞELİ YILDIZIN HİKAYESİ

İrlanda'da girişimleri destekleyen Enterprise Ireland (IE) ve Teknoloji Geliştirme Kurulu (IDA) adlı kuruluşların yetkilileri ise ülkedeki değişimi 5 köşeli yıldız formülü ile anlattılar. Yıldızın köşelerinde ‘‘Pazarlama, Finans, Ar-Ge, İnsan Kaynakları ve Üretim süreci’’ bulunuyor. IE'den Seamus Gallen, yıldızın 5 köşesini ifade eden iş stratejilerini değiştirerek işe koyulduklarını böylece yeni fikirleri, fırsatları kullanılabilir hale getirdiklerini sonuç olarak da işe yarayan iş planları oluşturmayı öğrendiklerini anlattı. İrlanda Araştırma Enstitüsü'nün (ESRI) temsilcisi ve İrlanda ekonomisinin çeyrek zamanlı değerlendirme editörü Daniel McCoy ise bütün yapılanların, ‘‘Dünyanın en açık ekonomisini oluşturmakla’’ başarı zemini bulduğunu belirtti. Mccoy bu sayede, tarih boyunca göç veren ülkenin göç almaya başladığını, önümüzdeki 5 yıl için 200 bin eğitimli ve vasıflı (ihtiyaç duyulan nitelikte) göçmen kabul edeceklerini anlattı.

İşte yıldızın köşeleri

Pazarlama

Finans

Ar-Ge

İnsan Kaynakları

Üretim süreci

TTGV: İrlanda gibi ülkeleri örnek alalım

İrlanda'daki dönüşümü sağlayan kuruluşların Türkiye'deki benzeri olan TTGV, Dış Ticaret Müsteşarlığı ve Dünya Bankası'ndan Hazine Müsteşarlığı kanalı ile sağladığı kaynakları Türk sanayicilerinin hizmetine sunuyor. TTGV teknoloji geliştirme, teknoloji destek hizmetleri, teknoloji hizmet merkezleri, teknopark, risk sermayesi, ozon tabakasını incelten madde giderme projeleri için çok uygun mali destek sağlıyor. 1991'den beri faaliyette olan kuruluş, şimdiye kadar 240 teknoloji geliştirme projesine 95 milyon dolar destek sağladı. 190 milyon dolarlık Ar-Ge hacmi oluşturdu. TTGV önümüzdeki dönemde Türkiye'nin İrlanda gibi örnekleri incelemesini ve benzer stratejilerle ülke ihracatının hızla artmasını sağlamak istiyor.

Reçete uygulandı milli gelir patladı

İrlanda'da 1200 yüksek teknoloji ve 1300 bağlantılı şirket var. Kişi başına milli gelir 27 bin 200 euro.

Microsoft, Apple, Compaq, Ericsson, Gateway 2000, 3 com, Dell, Fijitsu, G.E., Motorola, Nec, Nortel, Sun, Xerox İrlanda'yı merkez üs seçmiş durumda.

Avrupa'da satılan P.C.'lerin yüzde 33'ü İrlanda'da üretiliyor. Dünyanın en büyük software (yazılım) ihracatçısı İrlanda.

ABD'nin Avrupa'ya dönük yatırımlarının yüzde 40'ı İrlanda'ya yapıldı.