İran doğalgazı için tahkim yolu göründü

Bakan Yıldız, İran ile 16 Mart öncesinde son görüşmenin de yapıldığını belirterek, “16 Mart'tan itibaren tahkim yolu açılıyor. Biz (müzakere edilebilecek herhangi bir şey var mı) deyince, (herhalde zorlanacağız, yok gibi) dediler. Biz de (tamam) dedik” diye konuştu.

Tahkim için zaten hazırlıkların yapıldığını ve sürecin başlatılacağını ifade eden Yıldız, zira fiyatla ilgili iki ülke arasında müzakere edilebilecek hiçbir şeyin kalmadığını ve müzakere yollarının bu görüşme ile kapandığını söyledi.

Enerji Bakanı, “Fiyatın makul olup olmadığından bahsetmekten ziyade kanuni mazeretleri olduğunu söylediler. İran Rusya'dan sonra ikinci büyük doğalgaz tedarikçimiz ve arada fiyat farkı var” diye konuştu.  �

Tahkim başka, dostluk başka

Tahkim sürecinin Türkiye ile İran ilişkilerini olumsuz etkileyip etkilemeyeceği yönündeki bir soru üzerine Yıldız, alışverişin başka, dostluğun başka olduğunu ve bunun çok normal bir şey olarak görülmesi gerektiğini bildirdi.

Yıldız, “Yani münevver iki toplumun tahkim sürecini yürütürken alışverişine devam etmesi gibi bir şey. Bu çok normal. Sizinle gayet iyiyiz, alışverişimiz devam ediyor, ticaretimiz devam ediyor, alan memnun, satan memnun. Fakat bir problem var, o problemi alışverişin kendisine sirayet ettirmeden çözmeye çalışıyoruz” dedi.

Rus gazından pahalı

İran doğalgazı ile Rus doğalgazı arasında ciddi bir fark olup olmadığının sorulması üzerine, “biz piyasaya göre ciddi bir fark olduğunu görüyoruz” diyen Yıldız, şöyle konuştu:

“İran doğalgazını 2010'un sonundan itibaren daha yüksek almaya başladık. Formülasyon onu getirdi. Formülasyon şunu da sunuyor, 3 yıl içerisinde karşılıklı şikayetler olursa onun müzakere edilebileceğini...

Azerbaycan'da ne oldu mesela; Azerbaycan dedi ki (benim size sattığım fiyat çok düşük kaldı). Konu müzakere edildi ve (sen haklısın, fiyat farkı vermemiz lazım) dedik. Azerbaycan'ın tahkime gitmesine gerek kalmadı. Şimdi biz İran'a diyoruz ki, 16 Mart'tan itibaren tahkim yolu açılıyor ve biz de çok beklemeyeceğiz, tahkime başvuruacağız. Gayet şeffaf. Burada aslında ben onların (İran'ın) bu gerçeği takdir ettiğini, ama bir kısım açmazları olduğundan dolayı bunu yapamadıklarına inanıyorum. Yani ben kötü niyetliler diyemem. O yüzden ilişkilerimiz etkilenmiyor. Ben iyi niyetli olduklarına inanıyorum, onlar da bizim iyi niyetli olduğumuza inanıyor.”

Pamir: Ben de olsam tahkime giderim

Konuyla ilgili değerlendirmelerde bulunan CHP Enerji Komisyonu Başkanı Necdet Pamir, enerji piyasasında özellikle ABD'de kaya gazı üretim maliyetinin düşmesi ve doğalgazda bir arz fazlası yaşanması nedeniyle Türkiye'nin tahkime gitmesinin doğru bir adım olduğunu söyledi.

Pamir şöyle konuştu:

"Bu anlaşmalar imzalandıkları tarih itibariyle, o dönemin koşulları düşünülerek yapılır. İran ile yapılan anlaşmada Refahyol hükümeti döneminde kaynak çeşitlendirmesi için yapılmıştı. Burada bir fiyat formülü vardır. Bu formül, ileriye dönük beklentiler dikkate alınarak oluşturulan hesaplamalar içerir.

İran anlaşması yapılırken baz alınan değerler göründüğü kadadarıyla yüksek seyrediyor. Türkiye'nin bunun için tahkime gitmesi normaldir. Ben de olsam aynı şeyi yaparım. Türkiye'nin fiyat konusundaki talebi haklı çıkacaktır. Ancak, dış politikada adımlar atılırken, ülkeyi bu gibi konularda zor durumda bırakacak hamlelerden kaçınılmalıdır.

Fiyat indirimi talep etmemizin bir diğer nedeni de, kaya gazının daha ekonomik üretiminin önü açılması. Bu da ABD'nin talebini azaltarak, doğalgazda arz fazlası yarattı. Böylece uzun vadeli anlaşmaların gözden geçirilmesi durumunu ortaya çıkardı"

Petrol fiyatları

Ham petrol fiyatlarını da değerlendiren Yıldız, petrol fiyatlarının teknik gerekçelerle değil, siyasi istikrarsızlıklar ve spekülasyonlar nedeniyle yükseldiğini söyledi.
Dünyada aslında arz sıkıntısı bulunmadığını, hatta 2-2,5 milyon varillik daha fazla arz edilebilecek bir kurulu gücün bulunduğunu kaydeden Yıldız, petrol fiyatlarının forum sırasında da ele alındığını ve yüksek fiyatlardan üretici ülkelerin de memnun olmadığını ifade etti. Bu konuda İran üzerindeki belirsizliğin mutlaka netleşmesi gerektiğini belirten Taner Yıldız, “Sürdürülebilir olan bu değil, Libya'da gördük bunu” dedi.

Petrol fiyatlarının ne olması gerektiği yönündeki bir soru üzerine Yıldız, “Bilenler 95-100 aralığında olmalı diyor” yanıtını verdi.