İran doğalgazı Eylül'de gelecek

İranlı yetkililer önümüzdeki bir ay içinde ölçüm istasyonlarındaki çalışmaların tamamlanacağını belirterek doğalgazın Eylül ayında hazır olacağını açıkladı.

İran, Boru Hatları ile Petrol Taşıma (BOTAŞ) yetkililerinin doğalgaz boru hattındaki ölçüm aletlerini inceleme isteğini kabul ettiklerini açıkladı.

İran Petrol Bakanı'nın Gaz İşlerinden Sorumlu Yardımcısı Hamdullah Muhammed Nejad, bugün İRNA'ya yaptığı açıklamada, İran doğalgazının Türkiye'ye ihracı için hiçbir temel teknik, idari ve yasal bir sorun bulunmadığını söyledi.

Muhammed Nejad, geçen iki hafta içinde gazın, Türkiye'ye gönderilmek üzere sınırdaki bir istasyona nakledildiğini ve halen Türkiye'ye ihracat için hazır olduğunu belirtti.

İran Bakan Yardımcısı Muhammed Nejad, Türkiye tarafının geçen 2 gün içinde sınırın İran tarafındaki tüm ölçüm sistemini, sistemin üreticilerinin de hazır bulunması ile denemek istediğini, İran'ın bu isteği iyi niyetinin bir göstergesi olarak kabul ettiğini açıkladı.

Muhammed Nejad, İran'ın Türkiye'ye gaz ihracı için gerekli her türlü hazırlığı yaptığını da ileri sürdü.

İran Ulusal Gaz Şirketi yetkilileri, daha önce Tahran Radyosu'ndan yayınlanan açıklamalarında, Türkiye'ye gaz ihracının bugün başladığını ileri sürmüşlerdi.

TÜRKİYE ÜSTÜNE DÜŞENİ YAPTI

Enerji Bakanı Zeki Çakan, gaz alımı için İran'ın ölçüm istasyonunu tamamlaması gerektiğini belirtirken İranlı yetkililer gaz ihracının resmen başladığını açıkladı.

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Zeki Çakan, Türkiye'nin İran ile imzaladığı anlaşma uyarınca, İran'dan 30 Temmuz tarihinde doğalgaz alımına başlamaya hazır olduğunu belirterek, "Türkiye tarafında bu amaçla tüm çalışmalar tamamlanmıştır" dedi.

Çakan, yaptığı yazılı açıklamada, gaz alımına başlanılabilmesi için İran tarafınca tamamlanması gereken ölçüm istasyonunun halen hizmete hazır olmadığını ifade ederek, şu görüşlere yer verdi:

"Söz konusu ölçüm istasyonu ile ilgili olarak Türk ve İran teknik heyetlerince yapılacak test ve muayeneler sonunda tanzim edilecek, Uygunluk ve Hazır Olma Sertifikası'nın Türk makamlarına intikal etmesi beklenmektedir.

25 Temmuz 2001 tarihinden itibaren BOTAŞ Teknik Heyet Ölçüm İstasyonu'nun test ve muayenelerini yapmak üzere İran'da bulunmaktadır. Bu sertifika Türk makamlarına ulaşmamıştır.

Anlaşma gereğince, anılan sertifikanın Türk makamlarına ulaşması ve tüm işlemlerin tamamlanmasını takiben iki ülke arasındaki gaz alışverişi başlayacaktır."

Zeki Çakan, bu şartlarda Türkiye tarafınca İran'a herhangi bir tazminat ödenmesinin söz konusu olmadığını kaydetti.

GÜNLÜK 9 MİLYON 132 BİN METREKÜP DOĞALGAZ GELECEK

İran-Türkiye Boru Hattı Projesi kapsamında Türkiye'ye günlük 9 milyon 132 bin metreküp, yılda yaklaşık 3.3 milyar metreküp doğalgazın gelmesi öngörülüyor.

Türkiye-İran Boru Hattı, Doğu Beyazıt'tan Erzurum-Sivas-Kayseri-Ankara-Konya-Seydişehir güzergahını izliyor ve hattın uzunluğu toplam 2 bin 577 kilometreyi (km) buluyor.

Proje çerçevesinde Türkiye'ye gelecek doğalgazın 57 ile dağıtılması öngörülürken, bu yöndeki çalışmaların 2003 yılına kadar tamamlanması planlanıyor.

ANLAŞMA

İran'dan Türkiye'ye yılda 10 milyar metreküp doğalgaz sevkiyatına ilişkin 22 yıl süreli doğalgaz alım-satım anlaşması, 1996 Ağustos ayında imzalanmıştı.

Bu anlaşmada, İran'ın Türkiye'ye doğalgaz sevkiyatının 1999 yılında 3 milyar metreküp ile başlayarak, 2005 yılında 10 milyar metreküpe çıkması öngörülmüştü.

Taraflar arasında varılan anlaşma uyarınca, İran tarafından sevk edilecek gazın mülkiyeti ve riski Türk-İran sınırında Botaş'a geçecek ve sınıra yakın İran topraklarında kurulacak ölçüm istasyonunda gaz ölçülecek.

Dönemin Botaş Genel Müdürü Gökhan Yardım'ın 2000 yılı Ocak ayında Tahran'da yaptığı görüşmeler sonucunda, İran Petrol Bakanı Yardımcısı ve Ulusal Gaz Şirketi Genel Müdürü Muhammed Nejad ile imzaladığı toplantı tutanağında, İran doğalgaz teslimatının başlangıç tarihinin 30 Temmuz 2001 tarihine kadar ertelenmesi kararlaştırılmıştı.

Bu çerçevede de kontrat süresinin, 22 yıldan 25 yıla çıkarılarak 2026 yılına kadar uzatılması öngörülmüştü.

Anlaşma uyarınca Türkiye-İran boru hattı projesi kapsamında 30 Temmuz 2001 tarihinden itibaren günlük 9 milyon 132 bin metreküp doğalgaz gelmeye başlayacaktı.

DİĞER ANLAŞMALAR

Öte yandan mevcut durumda Türkiye'nin doğalgaz talebi yürürlükte olan 4 anlaşma ile sağlanıyor.

Anlaşmalardan ikisi yıllık 6 milyar metreküp ve yıllık 8 milyar metreküp için Rusya Federasyonu ile yapılan anlaşmalar, diğer ikisi ise sıvılaştırılmış doğalgaz (LNG) şeklinde yıllık 4 milyar metreküp için Cezayir ve yıllık 1.2 milyar metreküp için Nijerya ile yapılan anlaşmalar bulunuyor.

Rusya Federasyonu, İran ve Türkmenistan ile imzalanan anlaşmalar ise sırasıyla yıllık 16, 10 ve 16 milyar metreküp düzeyinde.