Oluşturulma Tarihi: Nisan 19, 2003 01:54
Savaş sonrasında Irak'ın yeniden yapılandırılması için açılan ilk ihaleyi ABD'li Bechtel kazandı. 680 milyon dolarlık ihaleyi kazanan Bechtel, Enka'nın da Türkiye'de Intergen, Irak'ta da Bekme Barajı inşaatında ortağı bulunuyor.
Bağdat'ın düşmesiyle birlikte tüm dünyada büyük tartışma konusu olan Irak'ın yeniden yapılandırılması için dün ilk adımlar atıldı. Amerika'nın önde gelen inşaat şirketlerinden biri olan ve siyasete yakınlığı ile bilinen Bechtel, Irak için açılan ilk ihaleyi kazandı. Enka'nın Intergen ve Bekme barajı inşaatında ortağı olan Bechtel, Irak'ın savaşta tahrip olan elektrik ve su sistemi ile diğer altyapı onarımlarını içeren ve toplamı 680 milyon dolara ulaşacak ihaleyi kazanarak dün kontrat imzaladı.
İhalenin, Amerikan Uluslararası Kalkınma Kurumu (USAİD) tarafından bugüne kadar verilen en büyük ihale olduğu belirtiliyor.
Savaşın bitmesinin ardından Amerika'da siyasetle içiçe girmiş en büyük inşaat firmaları arasında Irak'ta ihale alabilmek için rekabet artarken, Merkezi San Francisco'da bulunan Bechtel, Irak'taki ilk ihaleyi alarak rakipleriyle arayı açtı. Geçen yılki bilançosunda 11.6 milyar
dolar gelir gösteren Bechtel, ihaleden ilk etapta 34.6 milyon dolar alacak ve 18 aylık bir dönemde bu rakam 680 milyon dolara çıkacak.
Şirket, ihale ile birlikte sigorta üzerinde önemli bir imtiyaz kazanmış gibi görünüyor. Anlaşma şartları altında, kimyasal silahların neden olduğu hasarlar, kara ya da deniz madenleri ve inflak etmemiş mühimmatlardan doğabilecek zararlarda şirketin talepleri karşılanacak.
KÜÇÜK BİR PAY
Bechtel'in kazandığı 680 milyon dolarlık ihale, Irak'ın havalimanları, su ve elektrik enerjisi sistemleri, karayolu ve demiryolu inşaları gibi yeniden yapılandırma sürecinde yalnızca küçük bir paya denk geliyor. Uzmanlar ABD'nin öncülüğündeki Irak'ın yeniden inşaasının 25 ile 100 milyar dolar arasında bir harcama gerektireceği görüşünü savunuyor.
USAİD'den yapılan açıklamada, ‘‘Irak'ın en önemli alt yapı sistemlerinin onarımı, ABD hükümletinin Irak'ın ekonomisini güçlendirme ve hayati kamu hizmetlerinin sağlanması konusundaki çabaların başında geliyor’’ denildi.
Saddam rejimi devrildiğinden bu yana Birleşmiş Milletler'in (BM) Irak'ın yeniden yapılandırılmasında rol almasını engelleyen Bush yönetimi ihale bedellerini ilk etapta Amerikalı vergi mükelleflerinden karşılayacak. Amerika daha sonra Irak petrol gelirleriyle bu bedili ödeyecek.
Emekli asker Jay Garner yönetimindeki bir grup, Irak'ta geçici bir yönetim kurulana kadar, sivil yönetimi sağlayacak. Sonrasında Iraklılar ülkenin yeniden şekillendirilmesinde Dünya Bankası ve Amerika'nın büyük ölçüde etkileyebildiği IMF ile birlikte çalışacak.
Enka: Bechtel ile Irak için anlaşmamız yokAmerikalı Bechtel'in Irak'taki ilk ihaleyi kazanmasının ardından dün Türkiye'de gözler Bechtel'in bir çok projede işbirliği yaptığı Enka'ya çevrildi. Enka İnşaat'ın Finansal İşlerden Sorumlu Yöneticisi Fikret Güler bu gelişmelerin ardından dün yaptığı açıklamada, Bechtel'le Irak'a yönelik herhangi bir anlaşma imzalamadıkları söyledi. Güler, daha önce yaptığı açıklamada, ‘‘Bizim bugüne kadar başta Bechtel olmak üzere Amerikan şirketleri ile çok iyi bir işbirliğimiz oldu. Irak'ın yeniden inşaasında da bunu devam etmek isteriz’’ diye konuşmuştu.
Enka'nın son yıllarda Türkiye'de gerçekleştirdiği en büyük proje, Bechtel ile Shell arasında kurulmuş olan Intergen şirketi ile Adapazarı, Gebze ve İzmir'deki doğalgaz çevrim santralleri oldu. Bechtel ve Enka Irak'ta Bekme Barajı inşaatını birlikte yürütüyordu.
Bechtel'de iki eski dışişleri bakanı var
Irak'ın yeniden inşaasında ilk ihaleyi kapan Bechtel, Amerika'da siyasetle en fazla iç içe olmuş şirketlerden biri durumunda. Şirketin yönetim kurulu üyelerinden iki tanesi Amerika'nın eski Dışişleri Bakanlarından.
1983 yılında şimdiki Savunma Bakanı Donald Rumsfeld'in arabulucuğunda Irak lideri Saddam Hüseyin'e giderek Kerkük-Akabe petrol boru hattı için anlaşma yapmaya çalışan Bechtel'in bu projesi gerçekleşememişti. 1950 yılında Kerkük-Baniyas petrol boru hattını inşa eden Bechtel, Türk inşaat şirketlerinden Enka ile birlikte şu anda ‘‘Bekme’’ barajını inşa ediyor. Bechtel'in Başkan Yardımcısı Jack Sheehan, üyelerinin Savunma Bakanı Donald Rumsfeld tarafından tasvip edildiği Pentagon'un danışman grubu olan Savunma Politikası Konseyi'nin bir üyesi.
Bechtel'in yönetim kurulunda yer alan ve Ronald Reagan döneminde Dışişleri Bakanlığı yapan George Shultz ise Irak operasyonu için kurulan savaş komitesinin de danışma kurulu üyesiydi. Şirketin yönetim kurulu üyeleri arasında yine eski Dışişleri Bakanlarında Caspar Weinberger de bulunuyor. Amerikan Başkanı George Bush, Bechtel'in CEO'su Riley P.Bechtel'i bu yıl içinde İhracat Konseyi'ne atarken, şirkete 11 Eylül'den sonra da benzer ihaleler vermişti.