İpek böcekçiliği 2 bin tondan 150 tona geriledi

Bursa Koza Tarım Satış Kooperatifleri Birliği (Kozabirlik) Yönetim Kurulu Üyesi ve Genel Müdürü İsmail Aydın, yaptığı açıklamada, ipek böcekçiliğinde son birkaç yıldır devletin verdiği desteğin bekledikleri seviyelerde ve hatta beklentilerinin üzerinde olduğunu söyledi.

Aydın, geçen yıl kilogram başına verilen desteğin 15'ten 20 liraya çıkarıldığını belirterek, “Ülkemizde üretilen ipek böceği kozası 7-8 yıldır
hemen hemen aynı seviyelerde. 2011'de üretimde 2010'a nazaran yüzde 17'lik artış  sağlandı. 2011'de 150 ton civarında bir ürün aldık. Daha önceki yıllarda 120, 130, 140 civarında üretim oluyordu” diye konuştu.

Ege Bölgesi'nde özellikle son yıllarda önemli ölçüde üretim artışının gözlendiğine dikkati çeken Aydın, şöyle devam etti:
“Üretim yapılan bölgelerde şu anda Diyarbakır bölgesinde kırsal bölge olduğu için 50 ton civarında orada var, Alanya bölgesi var. Sakarya, Bilecik, Eskişehir, Bursa bölgesi, artı son 2-3 yıldır Ege Bölgesi'nde üretimi artırmak için çalışmalarımız var. Özellikle Muğla-İzmir, o hat üzerinde yaklaşık 2 sene 100-200 kilo üretim varken, geçen sene 8 ton civarında bir üretim sağlandı. Bu sene biraz daha orada üretimin artacağını beklemekteyiz.”

Sezon nisan ayında başlayacak

İsmail Aydın, 2012 yılının sezonunun Muğla bölgesinde nisan ayında, Marmara Bölgesi'nde ise mayısta başlayacağını belirterek, 35-40 günlük beslemeden sonra kozaların teslim edildiğini belirtti.

Bursa bölgesinde Orhaneli, Mustafakemalpaşa ve İnegöl'ün 24 köyünde üretim yapıldığını anlatan Aydın, Türkiye'nin her tarafından koza alımı yaptıklarını bildirdi. Aydın, şöyle konuştu:

“2012 sezonuna yönelik tohum dağıtımına başladık. Devlet desteği tatmin edici düzeyde. Bu yıl üretimin geçen yılın üzerinde olmasını bekliyoruz. Ege Bölgesi'nde mutlaka artış bekliyoruz. Daha önceki yıllarda burada üretim yapılıyordu, burada farklı ürünlere kayma olmuştu. Son yıllarda tarımsal ürünler pek fazla gelir getirmeyince, tekrar ipek böcekçiliğine döndüler. Özellikle Muğla bölgesinde tütüncülük vardı. Tütüncülük o bölgede yasaklanınca, insanlar mevcut arazilerini ne yapacaklarını bilemediler ve arazilerini değerlendirmeyi düşündüler. Biz de devreye girerek, koza üretimine yönlendirdik.”

“2 binden 150 tona düştü”

Dünyada, ipek böceğinin yüzde 80'ini üreten üç ülke olduğunu belirten Aydın, bunların Çin, Hindistan ve Özbekistan olduğunu kaydetti.
Aydın, Hindistan'ın kendi üretiminin kendisine yetmediğini, Çin'den ithalat yaptığını belirterek, Çin'de ise üretiminin belli bir standartta olmadığını, kuraklık yaşandığı dönemlerde üretimde büyük ölçülerde düşüş yaşandığını anlattı.

Bunun yansımalarının 2010'da yaşandığını hatırlatan Aydın, 2009'da 35 dolar olan iplik fiyatlarının 2010'da 50-60 dolar arasına geldiğini, bugün itibarıyla fiyatların 45-55 dolar arasında değiştiğini kaydetti.

Aydın, bu alanda Çin'in dünyada tek başına hegemonyasını sürdürdüğünü vurgulayarak, Türkiye'deki üretimin ise 1990 ile 2000'li yıllar arasındaki dönemde inanılmaz ölçüde düştüğünü hatırlattı.

“1990 ile 2000 arasındaki 10 yıllık dönemde, 2 bin tondan 150 tona düştü, ama bu sadece Türkiye'ye has bir üretim düşüşü değil. Örneğin Brezilya 16 bin tondan 4 bin tona indi. Komşularımızdan hiçbirinde ipek böcekçiliği kalmadı; Suriye, Yunanistan, Bulgaristan gibi... Çin, piyasaya çok ucuz fiyatlarla iplik verdi. Hatta koza fiyatları 2000'li yıllardan önce 2 dolara kadar geriledi, iplik fiyatları da 15 dolara kadar düşmüştü. Bu fiyatlar karşısında ülkemizdeki halıcılar daha ucuz diye yurt dışına yöneldi. Bu sefer yurt içinde koza alıp da işleyip, kozadan iplik çekip ondan halı yapma faaliyeti terk edildi. “

Zirai ilaçlama ve sanayileşmenin de ipek böcekçiliğine darbe vurduğunu anlatan Aydın, devlet desteğinin yanı sıra Bursa Valiliği ve Kozabirlik'in çabalarıyla üretimde bir ivme yakalandığını belirtti.

“Koza üreten aile sayısında artış var”

Kozabirlik'e ait fabrikada işledikleri iplikleri, halı üreticilerine verdiklerini, ayrıca son yıllarda kuru kozadan süs eşyası yapımının da önemli ölçüde artmaya başladığını belirten Aydın, şunları kaydetti:

“Şu anki fiyatlar çok güzel fiyatlar. 2011 yılında 23,5 liradan yaş kozayı aldık ki bu, örneğin Çin'de 4 dolar civarında. Devlet desteği buna 20 liraydı, üstünü biz verdik. Destekleme olarak devlet üzerine düşün görevi yapıyor. Kültürel bir ürün olduğu için bu bölgede neredeyse Osmanlı'nın kuruluşundan önce ipek böcekçiliği yapılıyordu. Biraz da kültürel ürün olduğu için devlet destekleme yapıyor. Koza üreten aile sayısında artış var, ama koza üretimi yapan üreticilerimizin büyük çoğunluğu belli bir yaş üzerinde. Sorunlardan biri de artık köylerimizde insanlar kalmadı. Bugün ipek böceği bakan üreticimiz öldüğü zaman arkasından gelen çocuğu, çalışmak için kente gidiyor. Buna rağmen üretimi belli seviyelerde tutmaya çalışıyoruz. Bugün üretim yapan kişi pişman olmuyor, çünkü fiyatlar tatmin edici. Yaklaşık bir ayda 5 bin liranın üzerinde para alan çok üreticimiz var ki köy şartlarında iyi bir rakam.”

Genel Müdür Aydın, bugün ipekten Hatay ve Ödemiş bölgesinde çok az kumaş üretimi yapıldığını, kozadan çekilen ipliğin yüzde 95'inin Hereke, Kayseri ve Denizli bölgelerinde halıcılıkta kullanıldığını belirterek, geçmişte ise ipeğin halı üretiminde kullanılma oranının yüzde 75 seviyelerinde olduğunu hatırlattı.