"İnsanlar düğüne bile gelmez oldu"

Doğu ve Güneydoğu'daki düğünlerde “erkek tarafının şerefi” olarak nitelendirilen ve uzayıp giden takı listeleri, altın fiyatlarındaki yükseliş nedeniyle, eski günleri aratıyor.Evlilik hazırlıklarını sürdüren çiftler, düğün töreninde davetli ve yakınlarına mahcup olmamak için ya altın kiralıyor ya yakınlarından emanet altın alıyor ya da düğünü erteliyor.

Diyarbakır Kuyumcular Odası Başkanı Mustafa Akkul, altın fiyatlarındaki yükselişin sürdüğünü bunun hem esnafı hem de tüketiciyi olumsuz etkilediğini söyledi. Bölgede düğün sezonunun sürmesine karşılık, bunun piyasada hissedilmediğini ifade eden Akkul, bunun nedeninin, satın almak yerine altını kiralama eğiliminin arttığını, ancak esnaf olarak buna sıcak bakmadıklarını belirtti.

Bölgede kız tarafının talep ettiği ve erkek tarafına sunulan listede en az 5 burgu bilezik, 1,5 metre zincir ve bir setin kesin yer aldığını ifade eden Akkul, şöyle konuştu:

“Düğünlerde erkek tarafının taktığı altınlar hep merak konusu olur. Evlenecek çiftler, evlilik için gereken bu asgari takının tutarını öğrendikten sonra 'kiralasak ne kadar olur?' diye sorar oldu. Sattığımız fiyatın yüzde 20 oranında kiralama işine müşteri sıcak bakıyor. Bölgede evlenecek çiftlerin yoğun talep gösterdiği altın kiralamaya piyasayı olumsuz etkilediği düşüncesiyle biz sıcak bakmıyoruz. Çünkü bu yöntem yaygınlaşırsa piyasa tamamen durur. Buna rağmen kiralık altın veren esnaf da vardır. Bazı durumlarda da kız tarafı örneğin 30 gramlık 5 bilezik istiyorsa, yine 5 düşük gramlı bilezik tercih ediliyor. 90 gramlık 1.5 metre zincir yerine 45 gramlık 60-70 santimetre zincir talep ediliyor. Ramazan ayında genelde bayram sonrası için düğün hazırlıkları yapılırdı. Bu yıl bu hareketlilik olmadığı gibi siftah dahi yapmadan dükkan kapatan esnaf var. Umudumuz Ramazan Bayramı'ndan sonra hareketlenme olması.”

“ESKİ GELENEKLER RAFA KALKTI”

Altın fiyatlarında düşme olacağı umuduyla bazı çiftlerin düğünlerini ertelediğini anlatan Akkul, müşterilerin bu kararı alırken kendilerine de “acaba artış sürer mi” diye fikir sorduğunu belirtti.Altındaki yükselişin önümüzdeki günlerde de süreceğini tahmin ettiklerini kaydeden Akkul, altın fiyatlarının istikrara kavuşmasını umut ettiklerini, rekor yükseliş nedeniyle Darphaneye 1 gramlık çeyrek altın üretilmesi talebinde bulunduklarını ve bunun da fiyatının 90 ile 100 lira arasında olacağını bildirdi.

Kuyumcu Mehmet Buçlulgan da altın fiyatlarındaki istikrarsızlığın piyasayı olumsuz etkilediğini, istikrardan söz edilmesi için altının fiyatının 5 ay aynı fiyatta kalması gerektiğini kaydederek, her gün yükselişini sürdüren altının kısa sürede düşüşe geçmesinin beklenmemesi gerektiğini belirtti. Buçlulgan, düne kadar 700 lira olan bir bileziğin bir anda bin 500 liraya çıktığını, 5 ay öncesine kadar 21 bin liraya mal olan 5 burgu bilezik, bir set ve 1,5 metre zincirin bugünkü fiyatının 33 bin lirayı bulduğunu ifade etti.

“ARTIK ESKİ DÜĞÜN SEZONLARINI GÖREMEYECEĞİZ”

Kaplan Düğün Salonu Sahibi Ferzande Kaplan da altın fiyatlarındaki artışın Ramazan ayından sonraki düğünleri yüzde 30, aralık ayından sonraki düğünleri ise yüzde 50 oranında etkileyeceğini belirterek, “Artık eski düğün sezonlarını göremeyeceğiz” dedi.

Ekonomik durumu yeterli olmayan çiftlerin en az 6 ay düğün tarihlerini erteleyeceğini düşündüğünü ifade eden Kaplan, “Tabi bu evlenecek çiftlerin anlaşmasına da bağlı. Kız tarafı takı konusundaki taleplerinden taviz vermediği sürece düğünlerin ertelenmesi de kaçınılmaz. Takı listesi makul bir seviyeye çekilirse belki bu sorun bu ölçüde yaşanmaz” diye konuştu.

Organizasyon Şirketi Yetkilisi Kürşat Oral ise bölgedeki düğünlerde eski geleneklerin yerine günü kurtaran çözümler geliştirildiğini söyleyerek, çiftlerin de birçok beklentisinden taviz vermek zorunda kaldığını söyledi.

“DÜĞÜNLERE KATILIM AZALDI”

Altındaki yükselişin düğünlerde sayı, katılım ve kaliteyi önemli ölçüde etkilediğine dikkati çeken Oral, şunları kaydetti:

“Altındaki değişim düğünlerde de değişime yol açtı. Damat adayları ya takı kiralıyor ya da eşinden dostundan emanet takı alıyor. Eski gelenekler rafa kalktı. Çiftler de artık büyük beklentiler içerisinde değiller. Düğünlere katılım da azaldı. Eskiden düğün sahipleri bin kişilik organizasyon yaparken bu sayı 350-400'e düştü. Altındaki yükseliş nedeniyle takı takamayacak durumda kişiler düğüne de gelmez oldu. Düğüne gelirken getirilen hediyede altının yerini Türk lirası ve döviz aldı. Dünya ekonomisine bağlı yükselişe geçen altının fiyatı düşerse tüm sektör rahat bir nefes alacak.”

ALTIN KİRALAYAN BİR DAMAT

Düğününde altın kiralayan N.K, ailesinin de maddi durumu elvermediği için evlilik hazırlığını kendisinin yaptığını, ancak iş düğünde takılacak takılara geldiğinde bütçesinin bunu karşılamaya yetmediğini söyledi.

Bölgede hala “başkaları ne der?” düşüncesinin hakim olduğunu, geline bol altın takılmasının gelenek haline geldiğini anlatan N.K, “Nişanlıma durumu anlattım. Beni anlayışla karşıladı. Ben de istenilen altınları kiraladım. Düğünün ertesi günü kuyumcuya götürüp teslim ettik. Böylece geleneklere uygun şekilde mahcup olmadan düğünümü yapmış oldum. Ancak yine de bu altınları kendim alabilmeyi isterdim. Keşke düğünlerde altın konusunda dayatma olmasa, baskı hissedilmese de böyle bir yöntemi denemek zorunda kalmasak” diye konuştu.

Ebru Yüksek, altının fiyatındaki değişimden çok etkilendiklerini, düğüne giderken artık çeyrek altın almakta dahi zorlanır hale geldiklerini, bu nedenle düğün davetlerinden bazılarına katılamadıklarını söyledi.

TEKİRDAĞ'DA DÜĞÜN TAKILARI “GÜMÜŞE” DÖNÜYOR

Tekirdağ'ın Çorlu ilçesinde, 20 yıldan beri gümüş ve altın kuyumculuğu yapan Hakan Çırak, düğünlerde insanların altın yerine gümüş takıyı tercih etmeye başladıklarını söyledi.

Altın fiyatları çok yüksek olduğu için insanların yakınlarına düğün hediyesi olarak gümüş takı almaya yöneldiğine dikkati çeken Çırak, “Biz, hafta sonları düğünlerin çok olduğu zamanlarda müşterilerimize, gümüş bilezik, gümüş takı seti ve gümüş takıları satıyoruz. İnsanlar, altın takı setlerini bin 500 liradan başlayan ve daha da artan fiyatlarla alırken, gümüş takı setlerinin fiyatları 50 ile 300 lira arasındaki fiyatlarda alıcı buluyor” diye konuştu.