İnşaat 100 milyar lirayı aştı, ‘temkinli duruş’a geçiyor

İnşaat sektörü bu yılın üç çeyreğinde de çift haneli büyüme başarısını yakaladı. İkinci çeyrekte Gayri Safi Yurtiçi Hasıla içinde 2008 yılından beri ilk kez yüzde 6 payı yakalayan inşaat, büyümenin yavaşladığı üçüncü çeyrekte yeniden yüzde 5.5 seviyesine geriledi. İnşaatın bu yıl yakaladığı bir diğer başarı ise istihdam oldu. İkinci ve üçüncü çeyrekte rekor kıran sektörün istihdamı 1.9 milyona ulaştı. Kamunun yanı sıra özel sektörün yatırımlarının öncülüğünde büyüyen sektörün yılın son çeyreğinde de büyümesi ve yılı yüzde 10’un gerisine düşmeyecek bir büyüme oranı ile tamamlaması bekleniyor. İnşaat harcamalarının da 104 milyar liraya çıkacağı tahmin ediliyor. 2012 yılına ise temkinligiriliyor. 2012’deki büyümenin yüzde 5 ile 7 arasında gerçekleşmesi bekleniyor.

200 sektörle büyüyor

İnşaat sektörü, Türkiye ekonomisi açısından büyük önem taşıyor. Yerli sanayiye dayanan, istihdam potansiyeli büyük olan ve diğer sektörlerle girdi-çıktı ilişkisi içinde bulunan inşaat sektörü, bu nedenle ekonominin lokomotifi sayılıyor. İnşaat sektörü geliştiği zaman beraberindeki 200’e yakın yan sektör de büyümeye geçiyor. Hızlı ekonomik büyüme süreçlerinde, inşaat sektörü diğer sektörlere göre daha hızlı bir büyüme içine girerken, ekonominin durgunluğa girdiği dönemlerde de diğer sektörlere göre daha fazla yara alıyor. Türkiye’nin ekonomik kalkınmasında çok önemli bir rol oynayan inşaatın yan sektörleri de dikkate alındığında, Türk ekonomisindeki payı yüzde 30’lara ulaşıyor. 2008 ve 2009’da yaşadığı küçülmenin ardından, 2010’da yeniden toparlanmaya geçen sektör 2011’de de büyürken, güven ve istikrar ortamının sürdürülmesi halinde 2012’de de büyümeye devam edeceği belirtiliyor.

İnşaat sektörü 2011 yılına büyüme ile başladı. İlk çeyrekte yüzde 14.7 büyümeyi yakalayan sektörün ikinci çeyrek performansında da yüzde 13.2 artış oldu. Yılın ilk yarısı itibariyle gerçekleşen büyüme oranı da böylece yüzde 13.9 oldu. Üçüncü çeyreğe gelindiğinde ise çift haneli büyüme devam etti ve yüzde 10.6 büyüme yakalandı. Üçüncü çeyrekte mevsim etkisinin ve baz etkisinin sonucu olarak daha düşük oranda bir büyüme yakalansa da, çift haneli büyümenin devam etmesi sektörü memnun etti. Ancak rakamlar, ekonomideki yavaşlama ile birlikte, inşaatın gelişme hızının da ivme kaybettiğini ifade ediyor.

Büyüklük 15 milyar lira

Çeyreklik bazda cari fiyatlarla hızlı bir çıkış trendinin içine giren inşaat sektörünün büyüklüğü ilk çeyrekte 12.81 milyar TL, ikinci çeyrekte ise 15.3 milyar TL seviyesine ulaştı. Üçüncü çeyrekte de mevcut seviye korundu ve sektörün büyüklüğü 15.03 milyar TL düzeyinde oluştu. Mevcut yatırımlar göz önünde bulundurulduğunda inşaat sektörünün büyüme potansiyeli görülüyor. İnşaat sektörünün harcamalarına baktığımızda ise, 2011’in ilk çeyreğinde kamu 8.2 milyar lira, özel sektör 17.8 milyar lira harcama yaptı. İkinci çeyrekte ise, kamu 11.5 milyar lira, özel sektör de 19.6 milyar lira yatırım yaptı. İkinci çeyrekte inşaat harcamaları toplam 31.2 milyar liraya ulaşarak rekor seviyeyi gördü. Bu rakamlara göre, yılın sonunda kamunun 39.5 milyar TL, özel sektörün de 65.1 milyar TL yatırım yaparak, yılı 104.6 milyar lira yatırımla kapatması bekleniyor.

2012’de temkinli hava

İnşaat sektörünün 2012’deki geleceği ise, her şeyden önce ekonomideki istikrara ve ekonominin büyüme performansına bağlı olacak. Güven ve istikrar ortamı hem tüketicinin konut satın alma eğilimini, hem de özel sektörün yatırım yapma eğilimini etkileyecek bir numaralı faktör olmaya devam edecek.. 2012’de yükselen faizler ve döviz kurunun da yükselişi sektörü temkinli olmaya itiyor.

İstihdamda tarihi rekor kırıldı

İNŞAAT sektöründe istihdam, 2010 yılını 1 milyon 442 bin kişi ile kapatmışken, 2011 yılında 1 milyon 440 bin oldu. İnşaat sektörü istihdamı yılın ikinci çeyrek dönemi sonunda 1 milyon 863 bin kişi ile tarihinin en üst seviyesine ulaştı. İnşaat sektöründeki hızlı büyüme istihdam artışına da yol açtı. İnşaat sektörü istihdamının toplam istihdam içindeki payı da ilk kez yüzde 7.5’e yükseldi. Üçüncü çeyrekte ise yeni bir rekor daha geldi. İnşaat sektöründe istihdam 1 milyon 908 bin kişiye, inşaatın toplam istihdam içindeki payı da yüzde 7.7’ye yükseldi.

3 çeyrekte 300 bin konut el değiştirdi

2011 yılında satış sonucu el değiştiren konut adedi 300 bin 133 oldu. Türkiye İstatistik Kurumu’nun açıkladığı rakamlara göre ilk çeyrekte, 91 bin 71 konut el değiştirirken, ikinci çeyrekte bu rakam 107 bin 308 oldu. Üçüncü çeyrekte rakamların ikinci çeyreğe göre hız kestiği görüldü. Buna göre 101 bin 754 konut el değiştirdi ve bir önceki döneme göre yüzde 5.18’lik gerileme oldu. Bu gerilemede Merkez Bankası’nın aldığı kararların etkili olduğu belirtiliyor. Özellikle faizlerin yeniden yükseliş trendine girmesi ve Avrupa’dan gelen kriz haberleri de gerilemede rol oynuyor. Yapı izinleri rakamları incelendiğinde ise geçen yıla göre bir düşüş yaşandığı görülürken, yapı kullanım izinlerinde artış oranları oldukça yüksek bir düzeyde gerçekleşti. Yapı ruhsatlarında geçen yılın aynı dönemine göre temmuz, ağustos ve eylül aylarındaki değişimler sırasıyla yüzde -4.97, yüzde 14.95 ve yüzde -21.58 düzeylerinde oluşurken, aynı dilimde yapı kullanım izinleri yüzde 25.87, yüzde 37.91 ve yüzde 31.93 düzeyinde artış kaydetti. Yani inşaat sektörü yeni proje sinyali veren yapı ruhsatı alımında temkinli davrandı, elindeki projeleri bitirme eğilimine girdi. Üçüncü çeyrekte 29.82 milyon metrekare yapı ruhsatı alınırken, 25.69 milyon metrekare yapı kullanım izni talep edildi. Dağılım incelendiğinde konutun ağırlığı yüzde 70.52 oldu.

Yetki belgesi zorunluluğu geliyor

İNŞAATLARDA kaliteyi artırmayı ve olası bir afet durumunda can kaybını sıfıra indirmeyi amaçlayan Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, 1 Ocak 2012 tarihinden itibaren müteahhitlere “Yetki Belgesi Numarası” almaları zorunluluğu getirdi. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın, “Yapı Müteahhitlerinin Kayıtları ile Şantiye Şefleri ve Yetki Belgeli Ustalar Hakkında Yönetmelik” 1 Ocak 2012’de uygulanmaya başlanacak.