İmzalar atılıyor

TÜRKİYE ve Kürdistan Bölgesel Yönetimi’nin (KRG) imzalayacağı enerji anlaşmaları, 2012 yılından bu yana dünyanın gündeminde. Petrol piyasalarının yakından takip ettiği gelişmelerde bugün tarihi dönemecin yaşanabileceği kaydediliyor. Dün akşam saatlerinde Ankara’ya gelen KRG Başbakanı Neçirvan Barzani’nin, ziyaret amacının aylardır üzerinde çalışılan enerji anlaşmalarının imzalanması olduğu kaydediliyor. Barzani ile birlikte gelen KRG Doğal Kaynaklar Bakanı Ashti Hawrami’nin enerji anlaşmalarına imza koyması beklenirken, Barzani’nin ilk olarak Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu, sonrasında Başbakan Tayyip Erdoğan ile görüşmesi öngörülüyor.

PETROL SEVKIYATI YAKIN

Konuya yakın kaynaklar, Kuzey Irak’tan Türkiye’ye ilk petrol sevkıyatının çok yakın bir tarihte gerçekleşeceğini, bundan önce anlaşmaların hazır olması gerektiğini vurgulayarak, “Petrol, boru hattına girmeden, zaten üzerinde mutabakata varılan şeyler resmi anlaşmaya dökülecek” diye konuştu. Doğalgaz ve petrol ihracatı, Kuzey Irak’ta gaz ve petrol sahalarının alınması hatta finansman gibi konular için ayrı ayrı anlaşmaların imzalanması öngörülüyor. Yenilenebilir Enerji Konferansı’nın ardından gazetecilerin sorularını yanıtlayan Enerji Bakanı Taner Yıldız da Kuzey Irak ile imzalanacak ve özel hukuk hükümlerine tabi olan anlaşmaların ana amacının Bağdat ve Kuzey Irak’ın petrol ve doğalgaz kaynaklarının ihracı olduğunu dile getirdi.

YENİ BİR DÖNEM

Barzani’nin ziyareti sırasında anlaşmaların imzalanabileceğini kaydeden Yıldız, “Yapılacak anlaşmaların ana amacı hem Merkezi Irak hükümetinin, hem de Kuzey Irak’taki bölgesel yönetimin ihtiyaçlarını karşılayabilecek tarzda olacak. Kuzey Irak’taki doğalgaz ve petrol arttıkça mevcut anlaşmalarla bunların üretimi, iletimi ve dağıtımı söz konusu olacak” dedi. Bölgeyi yakından takip eden enerji analisti Shwan Zulal ise anlaşmalarla ilgili şunu söyledi: “Bu anlaşma Türk-Kürt ilişkileri için yeni bir dönemin ve yeni bir ortaklığın başlangıcı. Bölgedeki anlamının yanısıra, bu anlaşma yeni bir petrol ihraç eden ulusun doğması anlamını taşıyor ve bu da önümüzdeki yıllar boyunca petrol piyasalarını etkileyecek.”

Anlaşmalar neyi kapsıyor?

· Kerkük-Yumurtalık’ın atıl durumda olan 40 inçlik boru hattına, Kuzey Irak’ta inşası tamamlanan yeni bir bağlantı hattı ile Kürt petrolü verilecek. Verilen petrolden elde edilecek geliri Türkiye’de bir kamu bankasında toplanacak, yüzde 17’si KRG, yüzde 83’ü Irak Merkezi Hükümeti’ne verilecek.
· Türkiye’nin yeni enerji şirketi Turkish Energy Company (TEC) Kuzey Irak’ta sayısı 13’ü bulan yeni petrol ve doğalgaz sahaları alacak.
· İki yıl içinde Kuzey Irak’tan Türkiye’ye 1 milyon varil petrol taşıma kapasiteli yeni bir petrol boru hattı inşa edilecek.
· Kuzey Irak’tan Türkiye’ye yeni bir doğalgaz boru hattı inşa edilecek. 2016-2017 yılları arasında Türkiye’ye Kuzey Irak’taki doğalgaz sahalarından 10 milyar metreküp gaz aktarılması öngörülüyor. Siyah Kalem daha önce KRG ile doğalgaz anlaşması imzalamış, EPDK’dan ithalat lisansı almıştı. Siyah Kalem’in aynı zamanda doğalgaz arama ve üretimi ile ilgili KRG ile görüştüğü de biliniyor.

Kanun 5 devreye girer mi

PETROL anlaşmasına yönelik en büyük soru işareti gelirin ne olacağıydı. Kürt Parlamentosu’nun çıkardığı 5 numaralı Kanun bu anlamda dikkat çekmişti. Tüm Bakanlıkların merkezi hükümetin kendilerine olan borçlarını hesaplaması ve Bağdat’tan talep etmesini öngören kanun, Bağdat 90 gün içerisinde ödeme konusunda anlaşmaya yanaşmazsa, KRG’ye borç karşılığında petrol ve doğalgaz ihraç etme hakkını veriyor.

Bölgedeki şirketlerin değeri artacak

SHWAN Zulal, şunu söyledi: “KRG için bunun anlamı ekonomik bağımsızlık ve bölgede önemli bir oyuncu olarak tanınması. Kürdistan’daki petrol şirketleri şimdi varlıklarını paraya çevirebilecek ve değerleri artacak. Türkiye için anlamı ise öncelikle enerji HUB’ı konumunu güçlendirmesi. Doğalgaz ihracatı da Türkiye’nin kaynak çeşitlendirmesi açısından önem taşıyor.”

Total’in lisansı iptal edilmedi

15 Kasım 2013 tarihinde gazetemizde yayınlanan ‘Cumhuriyet tarihinin en büyük ikinci cezası’ başlıklı haberde “Böylece aralarında Milangaz, Aygaz, Mogaz, İpragaz, Total gibi büyük dağıtım şirketlerinin de olduğu 16 şirketin depolarının lisansları iptal edildi” cümlesinde adı geçen Total şirketinin lisansı iptal edilmemiştir. Düzeltir, özür dileriz.

Basra’dan Ceyhan’a doğrudan hat

MERKEZİ Irak hükümetiyle Bağdat ya da Basra’da bir buluşma olabileceğini, Barzani’nin de bu konuyu görüşmek için Bağdat’a gideceğini kaydeden Yıldız, bu üçlü mekanizmanın doğru bir şekilde çalıştırılması gerektiğini söyledi. Yıldız, merkezi Irak hükümetinin kaygılarını dikkate alacağını ifade ederek, Bağdat’ın en önemli ihraç limanı olan Basra’dan doğrudan Ceyhan’a bir petrol boru hattı projesinin planlanma ve inşasında da Türkiye’nin yer alacağını kaydetti. Ankara ile Erbil arasında enerji işbirliğine yönelik gelişmeler, petrol ihracatında tek yetkili merci olduğunu savunan Bağdat’ın tepkisini çekmişti. Bağdat-KRG-Türkiye’nin içinde olduğu win-win-win formülünün tüm taraflar için en iyi seçenek olduğu vurgulandı.