IMF: Yöneticilerimizin şöhret ve uzmanlığına inandık küresel krizi göremedik

ULUSLARARASI Para Fonu’na (IMF) bağlı Bağımsız Değerlendirme Bürosu’nun (IEO) yayımladığı raporda, Fon’un küresel krizin tehlikelerini göremediği ve riskleri önemsiz gösterdiği tespitleri yer aldı. Risklerin görülemeyişinin bir nedeninin de, üye ülke yöneticilerinin şöhret ve uzmanlığına duyulan hayranlık olarak gösteren raporu, IMF Başkanı Dominique Strauss-Kahn aşağılayıcı buldu.
Aciliyet hissi yoktu
IMF’in kriz öncesi performansının değerlendirildiği rapora göre Fon, krize doğru gidilirken büyük finansal kurumların sağlıklı olduğuna yönelik “kendine aşırı güvenen” söylemini kullandı ve kurumların piyasa disiplini ile kendi kendini denetimin ciddi sorunlarından uzakta tutabileceğini savundu. Raporda, şu kaydedildi: “IMF, ABD ve İngiltere’ye yönelik çifte gözetiminde hızlı yenilik ve büyüme güden finansal uygulama ve politikaları destekledi. Finansal piyasaların temelde sağlam olduğu inancı, riskleri ele almaya yönelik aciliyet hissini veya olası olumsuz sonuçların doğabileceği endişelerini azalttı. Yönetim Kurulu üyeleri ve başkalarının çağrılarına rağmen Asya krizinden sonra yapılan ‘Kırılganlık Egzersizi’nde gelişmiş ekonomiler yer almadı.”
IEO raporunda, “IMF, Nisan 2007’de dahi küresel ekonomiye yönelik oldukça iyimser mesajlar veriyordu” ifadesi yer alırken, IMF kadrolarının genellikle mali sistemleri güçlü olan ABD, İngiltere ve diğer gelişmiş ülkelerin görüşünde hemfikir olduğu ifade edildi. IMF’nin, yetkililerin şöhreti ve uzmanlığından fazlaca etkilendiği ve zaman zaman da hayranlık duyduğuna işaret edilen raporda, IMF kadrolarının, gelişmiş ekonomilerde bankacılık verilerine girişinin sınırlı olduğu ve özellikle finansal piyasalarda yaşananlar hakkında çok az bilgisi olmasının düşündürücü olduğu kaydedildi.
Kahn: Rapor aşağılayıcı
Bu raporu “aşağılayıcı” bulan IMF Dominique Strauss-Kahn, IMF’in kendi başarısızlıklarının farkında olduğunu, krizden bu yana reformları sıraya koyduğunu belirtti. Bağımsız Değerlendirme Bürosu Başkanı Moises Schwartz ise, Fon’un 2004 ile 2007 yılı performansını inceleyen raporla, IMF’nin gözetim-denetiminde neyin yanlış gittiğini ortaya konulması suretiyle, Fon’un geleceğe daha iyi hazırlanmasına yardımcı olunmasının amaçlandığını kaydetti.

Bölge departmanlarını üye ülkeler ele geçirdi

RAPORA göre, IMF çalışanları direkt baskı altında olmasalar da, büyük üye ülkeler konusunda ne kadar açıkça konuşabileceklerinin sınırlarını tahmin edebiliyordu. Uzman kadroların bile, çekirdek kadrolara ters düşen görüşleri yüzünden “kariyerini mahvedebileceği” belirtilen raporda, IMF çalışanlarının ‘haleti ruhiye’si şöyle anlatıldı:
Otoriteyle ters düşmemek
Birçok bölge departmanı ekonomisti, gerçekleri konuşmaya yönelik güçlü vazgeçirici etkenler olduğunu hissetti. Özellikle de büyük ülkelerde, çünkü eğer otoritelerle ters düşerlerse personelin Fon Yönetimi tarafından desteklenmeyeceği algısı vardı.
Onlar sizin sahibiniz
Oto-sansür, çok yüksek siyasi baskı olmayan durumlarda bile önemli faktördü. Birçok IMF çalışanı, “Otoritelere gerçekleri söyleyemezsiniz” çünkü “Bu hükümetler sizin sahibiniz” görüşüne inanıyordu.