IMF borcunu erken ödeme planı hazır

Referans Gazetesi'nde Neşe Karanfil imzası ile yer alan haberde Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın bahar aylarında IMF'ye borcun erken ödenebileceğine ilişkin sözlerinden sonra, şimdi de Devlet Bakanı Ali Babacan, Türkiye'nin siyasi bir karar vermesi halinde IMF'ye borcunun aylarla ifade edilebilecek kısa bir zamanda ödenebileceğini söyledi. Bu konuda "siyasi bir karar" olmadığını kaydeden Babacan, ödemeye ilişkin hazırlanan planı da açıkladı.

Babacan, önceki gün Hazine Müsteşarlığı'nın bütçesinin görüşüldüğü TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu'nda yaptığı konuşmada; IMF'ye borcun tamamının ödenmesi kararının alınması halinde, bunun iki formülü olacağını söyledi. İlk adres olarak Hazine nakit rezervini gösteren Babacan, "İkincisi de yüzde 77 olan borç çevirme oranını birkaç puan yükselterek istediğiniz borcu ödersiniz" dedi. Babacan'ın son açıklamaları, IMF borcunun ödenmesine ilişkin formüllerin üzerinde düşünüldüğü yorumları yapıldı.

Türkiye'nin IMF'ye borcu 24 Kasım itibariyle 9.8 milyar dolar. Babacan'ın IMF'ye borcun ödenmesi için gösterdiği ilk adres Hazine nakit rezervi. Hazine Merkez Bankası'nda yaklaşık 12 milyar dolar civarında bir mevduat tutuyor ve her ay ortalama 10 milyar YTL kadar borç ödemesi yapıyor. Bu mevduatın bir kısmı altın ve tahvil şeklinde tutuluyor. Borçlanma için de yedekte bırakılan kısmın ise özelleştirme ve TMSF'den gelen rakamlarla güçlendiği belirtiliyor. Ancak yedekte tutulan miktarın büyüklüğü bellirsiz.

10 MİLYAR DOLARLIK EK MALİYET

İkinci formül ise aslında borçlanmanın artacağı bir yönteme dayanıyor. Borç çevirme oranı borçlanma/itfa oranıyla ifade edilebiliyor. 2003'te borç çevirme oranı yaklaşık yüzde 100, 2005 ylında yüzde 90 civarındaydı. Şimdi ise yüzde 77 civarında. Ödenecek her 100 YTL'ye karşılık 77 YTL iç borçlanma yapılıyor. Eğer Babacan'ın dediği gibi borç çevirme oranı birkaç puan yükseltilirse piyasadan yeni borçlanma yapılması gerekecek. Bu taktirde ise Hazine'nin uluslararası piyasalara mevcut borçlanmasına yaklaşık 10 milyar dolarlık ek yapması anlamına gelecek ki bunun nispeten düşük olan borçlanma maliyetini büyük ölçüde artıracağı yorumları yapılıyor.

Bu arada 5. gözden geçirme çalışmaları kapsamında IMF'nin 2007 ekonomik hedeflerine ilişkin bazı endişelerini dile getirdiği belirtildi. IMF, memurlara 2006'nın son 6 ayı için enflasyon farkı verilmesi ve artan sağlık harcamaları konusunda rahatsız. IMFn, bu riskler sebebiyle merkezi bütçe için belirlenen yüzde 5'lik faiz dışı fazlanın 2007'de tutturulamayabileceğini düşünüyor. Bürokratlar ise bu endişeleri, 2007'nin seçim yılı olması nedeniyle önceden önlem alma kaygısına bağlıyor.

IMF ile yapılan görüşmelerde 2006 yılında memurlara verilen enflasyon farkının, yılın ikinci yarısı için de verilmesi personel harcamalarını artıracağı yorumuna neden oldu. Memurlara bu yıl nisan ayından itibaren, zam oranını geçen enflasyon için yüzde 2,32'lik enflasyon farkı verilmişti. Şimdi 2006'nın ikinci altı ayı için de yine enflasyon farkı verilmesi için 2007 bütçe kanunu tasarısına madde eklendi. Memurlara enflasyon farkı 2007 yılı personel ödeneğinden verilecek. Farkın yüzde 2-2,5'lara çıkması halinde maliyet 500 milyon YTL'yi geçebilecek. Enflasyon farkı maaş tabanını da yükselttiği için maliyete etkisi katlanarak büyüyor.

Sağlık harcamalarında da aynı kaygıların dile getirildi. 5. gözden geçirme için verilen niyet mektubuna denetlemede etkinliği artırılmasına ilişkin ifadelerin konuldu. Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı'nın genel kurul yaparak yönetim kurulunu oluşturduğu ve artık denetimde etkin olmak için harekete geçmesinin bekleniyor. Yine niyet mektubunda 2006 sonuna kadar harcama tavanının aşılmayacağı sözünün verildi. Buna karşılık son 3 ay için bloke edilen yatırım harcamalarında bazı esnekliklerin gündeme gelebilecek.

BORCU ÖDEMENİN İKİ YOLU VAR

İlk yol Hazine nakit rezervi
IMF'ye borç 24 Kasım itibariyle 9.8 milyar dolar. Hazine Merkez Bankası'nda yaklaşık 12 milyar dolar civarında bir mevduat tutuyor ve her ay ortalama 10 milyar YTL civarında borç ödemesi yapıyor. Bu mevduatın bir kısmı altın ve tahvil şeklinde tutuluyor. Borçlanma için de yedek bulunuyor.

İkinci yol borç çevirme oranı
İkinci formül ise borçlanmanın artacağı bir yönteme dayanıyor. Borç çevirme oranı yaklaşık yüzde 77 civarında. Ödenecek her 100 YTL'ye karşılık 77 YTL iç borçlanma yapılıyor. Borç çevirme oranı birkaç puan yükseltilirse piyasadan yeni borçlanma yapılması gerekecek. Ek maliyet 10 milyar dolar.

IMF'NİN 2007 ÇEKİNCELERİ

* Memurlara 2006'nın son 6 ayı için verilen enflasyon farkı.
* Artan sağlık harcamaları faiz dışı fazla için tehlike.
* 2007'de de personel ödeneğinden enflasyon farkı verilecek.
* Fark yüzde 2-2.5'lara çıkarsa maliyet 500 milyon YTL'yi geçecek