İmdat çağrısı

Belediyeler, seçimden sonra acı gerçeklerle karşı karşıya kaldılar: Mali kriz. Bu durum özellikle bir parti adayından diğer bir partiye geçmiş olan ilçelerde gözüküyor. Eski yönetimden enkaz devralanların yanısıra, bütün belediyeleri ilgilendiren değişiklikler var. Bunların başında vergi yasasının değişmesi, belediyelerin topladığı emlak ve temizlik vergilerinin oranındaki düşme geliyor. Bazı belediyeler bu durumdan şikayetçi değil, ama pek çoğundan da gazetemize, belediyelerin geleceğine ilişkin uyarılar yağıyor.

Maltepe Belediye Başkanı Bahtiyar Uyanık:Belediyeler şu anda çok zor durumda. Bir iki ay içinde daha da kötü olacak. Yeni vergi yasası yüzünden emlak gelirleri düştü. 900 milyar TL emlak vergisi toplayan belediye şu anda 300 milyar toplayabiliyor. İller Bankası ödenekleri azaldı. 360 belediyeye sel felaketi yüzünden bizim payımızdan kesilerek yardım yapıldı. Kendi tabela, ilan, çöp ve emlak vergilerimizde de düşme olunca birçok belediye çok zor duruma düştü. Çok azı elemanlarının maaşını verebilir diye düşünüyorum. Hükümet kurulunca bir rapor göndereceğim. Şu anda ben sadece, bir dahaki ay işçilerimin maaşlarını nasıl öderimi düşünüyorum. Hizmeti falan geçtik. Bir ay önceden maaş ödeme derdine düşüyorum.

Sarıyer Belediye Başkanı Sedat Özsoy: Borçla devraldığımız belediyeyi, borçlarla yürütüyoruz. Geçen ay çalışanların maaşlarını borçla ödedik. Emlak vergilerinin düşüşü bizim için kayıp oldu. Devlet alacaklarına mukabil İller Bankası'ndan gelen payımızda da kesintiler yaptı. 100 milyar beklerken 50 milyar gönderdiler. Maaş ödemek için belediyenin bütün ödemelerini durdurduk. Böyle devam edemez. Tahkim yasası çıkacağı söyleniyor. Devlet belediyelerden alacağını sıfırlayacakmış. Tahkim yasası çıkmalı ve belediyeler sonra daha sağlıklı bir mali yapı kurmalılar.

Kadıköy Belediye Başkanı Selami Öztürk: Maliyetlerimiz 1999'da yüzde 100 arttı. İşçilerimize yüzde yüzün üzerinde zam yaptık. Emlak ve çöp vergilerinin düşürülmesi, emeklilere tanınan emlak vergisi avantajları bizi zor duruma soktu. Kadıköy bir emekli yatağı. İller Bankası'ndan gelen payımızda da yüzde 50 azalma var. Her ay 500-750 milyar açık veriyoruz. Üç aydır içerdeyiz. Mal üretip satan ticari bir şirket değiliz ki malımıza zam yapıp krizden sıyrılalım. Önlem alınmazsa belediyecilik hizmetleri de durur.

Beykoz Belediyesi Özel Kalem Müdürü Coşkun Tosun: Beykoz 32 ilçe arasında geliri giderini karşılayamayan en fakir belediyedir. Emlak ve çöp vergileri de bizi etkiledi. Bu ay memurlarımız maaşlarını ancak ödeyebildik. İşçilerimizin maaşlarının sadece bir kısmını verdik. İller Bankası'ndaki payımızda da bazı hacizler var. Şimdiye kadar Beykoz zora düştü mü büyükşehir belediyesinden borç para alırdı. Ama şimdi partiler de farklı. Beykoz'un işi çok daha zor.

Bahçelievler Belediye Başkanı Saffet Bulut: Bir kent bilgi sistemi kurduk. Bunda çöp vergisi, emlak vergisi, ecrimisilller, kiralar var. Kaç konut, işyeri, arsa, arazi var bunu bilmek zorundasınız. Kent bilgi sitemini 1994'te kurduk. O yıl bütçemiz 400 milyar liraydı, 1995'te 1.4 trilyona ulaştı. Sistemi iyi kurup vergilerinizi muntazam toplarsanız, gelirinizi yükseltir ve sorunun yüzde 70 çözümüne gitmiş olursunuz. Geriye kalan yüzde 30'un çözümü ise Maliye Bakanlığı'nı ilgilendiriyor. Eğer, İller Bankası adaletli bir dağılım yaparsa bu problem aşılır. Emeklilerin ödediği vergiler azaltıldı. Bu sosyal uygulama karşısında, ‘gelirlerimiz azaldı’ diye feryat etmek yanlıştır.

Şişli Belediyesi Başkan Yardımcısı Gufran Kurtböke: Eski emlak yasasına göre emlak vergisi oranları işyerlerinde binde 5, meskenlerde binde 4, arsalarda binde 6'ydı. Yeni yasada oranlar, işyerlerinde binde 2, meskenlerde binde 1, arsalarda binde 3'e düşürüldü. Eskiden emekliler tek arsa ya da tek konut sahibiyseler, belirlenen verginin yarısını ödüyorlardı, şimdi vergiden tümüyle muaf tutuldular. Bu yıl matrahlar yüzde 77.8 oranında artırıldı ama vergi oranları düşürüldüğü için gelirde belirgin bir azalma ortaya çıktı. Örneğin, geçen yıl konutunun bedelini 1 milyar lira olarak beyan etmiş olan vatandaş bu yıl bu bedeli en az 1 milyar 778 milyon olarak göstermek zorunda. Geçen yıl 1 milyar üzerinden 4 milyon lira ödüyordu ama bu yıl bedel 1 milyar 778 bin liraya çıkarıldığı halde oran yüzde 1'e düşürüldüğünden, 1 milyon 778 bin lira ödeyecek. Ama vatandaşların çoğu yeni yasa ortaya çıktığından bu yana matrahları önemli oranda yükselttiler. Emlak vergisinin 31 Mayıs'a kadar ödenmesi gerekiyor. Kesin veriler ortaya çıkmadı ama mevcut beyanları incelediğimizde, vatandaşlarımız matrahlarını üç-dört kat yükseltmiş durumdalar.