ILO Türkiye'yi 'kara liste'ye aldı

Cenevre'deki Standartların Uygulanması Komitesi toplantısında Türkiye adına Marmara Üniversitesi Çalışma Ekonomisi Ana Bilim Dalı Başkanı Zeki PARLAK konuştu. Parlak konuşmasında, Türkiye'nin son dönemde çalışma hayatı konusunda attığı adımları anlatarak, özellikle Kasım ayında çıkarılan yeni Sendika yasasından bahsetti.

İŞÇİLER, YAŞANANLARI ANLATTI

Türkiye hükümetinin resmi temsilcisi Parlak'ınyaptığı konuşmanın ardından işçi temsilcileri söz alarak, Tü

rkiye'deki durumu işçiler açısından anlattılar. Bu çerçevede, Türkiye'de son dönemde yaşanan şu olayları sıraladılar;

* GEZİ OLAYLARI- Türkiye'de bazı şehirlerinde son günlerde yaşanan olaylardan endişe duyulmaktadır.

(İşçi temsilcileri bu konuda özellikle güvenlik kuvvetlerinin, aralarında işçilerin de bulunduğu göstericilere orantısız güç kullanmasından duyulan rahatsızlığı ilettiler. Gezi olaylarının sosyal diyalog eksikliğinden kaynaklandığını belirtildi.)

* KAMU VE ÖZEL SEKTÖRDEKİ İŞÇİLER ARASINDA AYRIMCILIK VAR-  6356 sayılı Kanun ile sendikal haklar konusunda olumlu ilerlemeler olmasına rağmen, halen kamu ve özel sektörde sendikal nedenlerden dolayı ayrımcılık devam etmektedir.

* KAMUDA ÇALIŞANLARIN SENDİKAL HAKLARINA MÜDAHALE VAR- Özellikle kamuda çalışanların sendikal faaliyetlerine ve özgürlüklerine müdahalede bulunulduğuna ilişkin şikâyetler olduğuna değinilmiş, bu tür şikâyetlerle ilgili ne tür işlemler yapıldığı ve tutulan istatistiklerini beklediklerini belirtmiştir. (İşçiler, son yıllarda bazı sendikalara üye olunması konusunda baskı gördüklerinden şikayet ediyorlardı)

* 151 sayılı ILO Sözleşmesinin 8 inci maddesinde belirtilen şikayet sürecine vurgu yapan işçi temsilcisi, Türkiye’de şikayetlerin bir üst merciye olduğunu, bunun ise tarafsızlığı garanti altına almadığını belirtmiştir.

* İŞYERİ BARAJI 6.5 MİLYON İŞÇİYİ SENDİKASIZ BIRAKTI- 6356 sayılı Kanunda devam eden işyeri ve işletme barajı yeni sendikaların kurulmasını dolaylı olarak etkilemektedir. (Yeni sendika yasası ile 30'ün altında eleman çalıştıran patronlar, işçisine sendikal faaliyetten dolayı işten atabiliyor. Bunun için sendikal tazminat da ödemesi gerekmiyor. Bu 30 işçi barajının yeni kurulacak sendikalar açısından da sıkıntı yarattığı işçi kesimi tarafından sürekli dile getiriliyor. Çünkü aynı yasa ile getirilen yüzde 3'lük işkolu barajı yeni ve bağımsız sendikaların da kurulması zorlaştırıyor. 6356 sayılı Kanunda işyeri düzeyinde %50+1 barajının hala korunması, işkolunda %3 barajı nedeniyle 51 sendikanın 28’inin yetkisini kaybetti)

* MEMURA TOPLU SÖZLEŞME HAKKI NE OLDU? 2010 referandumu sonrası Anayasa’da yapılan düzenlemeler ile kamuda toplu sözleşmeye ilişkin önemli değişiklikler yapıldığına değinildi. Bu değişikliklerin uygulamaya yönelik etkilerinin açıklanması gerektiği belirtildi. (Bu maddenin anlamı şu; 2010 referandumu ile memurlara ilk kez toplu sözleşme hakkı verilmişti. 2013 yılına gelindiğinde, bu hakkın nasıl kullanıldığına ilişkin hükümetten İLO aracılığıyla resmen bilgi istendi)

*THY ÇALIŞANLARININ EYLEM HAKKI- Hava-İş Sendikasında sendikal faaliyetlerinden dolayı işten atılan 305 işçiye vurgu yapıldı- (Hükümet, hava iş kolunda grev hakkını iptal eden bir yasa çıkarmak istemiş, Hava-İş sendikası da bunun üzerine bir protesto eylemi başlatmıştı. Bu protestoya katılan Hava-iş sendikasına bağlı 305 THY çalışanı işten çıkarılmıştı)

* KAMUDA TOPLU SÖZLEŞME HAKEM HEYETİ, HÜKÜMET KONTROLÜNDE- Kamuda toplu sözleşme sürecinin kısa olması,kamuda toplu sözleşme görüşmelerinin uyuşmazlıkla sonuçlanması durumunda devreye giren Kamu Görevlileri Hakem Kurulunda hükümet etkin olması, kararlarına karşı temyiz imkanının bulunmaması vurgulandı.

* POLİSE SENDİKA HAKKI YOK- Askeriyedeki sivil personel ve polisler için sendika kurma hakkının bulunmaması, memurlar için grev hakkının olmaması eleştirildi.

* HEM SENDİKAL HAKLAR, HEM İNSAN HAKLARI KISITLANIYOR- KESK başkanının seyahat özgürlüğünün yasaklanması, KESK yetkililerine yönelik soruşturma, gözaltı ve tutuklamalar gündeme getirildi.

* 500 BİN KAMU ÇALIŞANI SENDİKALI OLAMIYOR- 500.000 kamu çalışanının sendikaya üye olma ya da sendika kurma hakkından mahrum olduğu, siyasi partilere üye olamadıkları vurgulandı.

1 MAYIS OLAYLARI DA GÜNDEME GELDİ

Türkiye'nin durumunun ele alındığı toplantıda, çeşitli ülkelerden işçi temsilcileri de söz alarak, çalışma hayatında yaşanan sıkıntılardan örnek verdiler;

* FRANSIZ HÜKÜMET TEMSİLCİ: SENDİKACILAR HAPİSTE. BU ŞARTLARDA TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİ MÜMKÜN DEĞİL- Birçok sendika üyesi halen hapiste, bir çoğunun seyahat etme özgürlüğü yok, yargı süreçleri uzun,  72 sendika üyesi ile KESK yetkilileri polis tarafından tutuklandı ve 2012 yılından beri mahkeme devam ediyor. 22 sendika üyesi, mahkemeleri başlamadan 289 gün hapishanede tutuldu, mahkeme öncesi gözaltıların uzun sürmesi Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesine aykırı. Ve bu şartlar altında toplu pazarlığın olması imkansız.

* ALMAN HÜKÜMETİ İŞÇİ TEMSİLCİSİ:ULUSLARARASI ŞİRKETLER DE ETKİLENİYOR-  kamu ve özel sektörde sendika üyeliğine yönelik ayrımcılık var. Bu durumun Türkiye’de çalışan uluslararası şirketleri de etkiliyor.

* PSI (uluslararası kamu görevlileri federasyonu) Temsilcisi: Çoğunluğu KESK üyesi olan 151 sendikacı 2013 yılının Şubat ayında tutuklandı. Bu bunların bir kısmının serbest bırakıldı ancak diğerleri hala tutuklu. Sendika ofislerine aşırı güç kullanılarak silahlı polis baskınları yapıldı. Yeni sendikalar kanunu sendikalara üye olma ve toplu pazarlık yapma hakkını zorlaştırııyor.

* HOLLANDA HÜKÜMETİ İŞÇİ TEMSİLCİSİ: POLİS AŞIRI GÜÇ KULLANDI- 1 Mayıs kutlamalarında polis aşırı güç kullandı. Türkiye, gelir eşitsizliği açısından OECD ülkeleri arasında ilk üçte.

İŞVEREN TEŞEKKÜR ETTİ

Toplantıda, işveren kesimi adına söz alanlar, Türkiye'nin çıkardığı yeni Sendikalar Kanunu için teşekkür etti. İşveren temsilcileri, üçlü sosyal diyalogun bir uzantısı olarak iş mevzuatında ki iyileşmeleri takdirle karşıladıklarını ancak kamu sektöründeki var olan problemleri analiz etmek için ek istatistiki verilere ihtiyaç olduğunu vurguladılar. Türkiye'nin ILO’dan teknik destek alması gerektiğini ifade ettiler.

SADECE MISIR VE PAKİSTAN DESTEK VERDİ

Toplantıda Türkiye'ye tek destek, kendileri de kara listeye giren Pakistan ve Mısır'dan geldi. Pakistan hükümet sözcüsü, ILO’nun tüm temel sözleşmelerinin Türkiye tarafından onaylandığını, ülkenin 87 ve 98 sayılı Sözleşmelerine paralel önemli adımlar attığını, yeni kanunun sosyal diyalog temelinde çıkarıldığını söyledi. Mısır ülke temsilcisi ise, Türkiye'nin uluslararası sözleşmelere uyum sağlamak için gözle görülür adımlar attığını, ulusal pek çok yasal iyileştirme yaptığını, bunların sosyal diyalog ile gerçekleştirildiğini, kamu görevlilerine 87 ve 98 sayılı Sözleşmelerin prensipleri doğrultusunda toplu sözleşme hakkının tanındığını söyledi.

VE KARAR: KARA LİSTE... ÇIKMAK İÇİN YASADAKİ MUĞLAKLIKLARI GİRERİN

* Komite, ülkede son dönemde kabul edilen yasaları takdirle karşılamakla birlikte, kamu sektöründe toplu sözleşme kapsamında bulunmayan kamu çalışanları ve kamu sektöründe toplu pazarlığın önündeki diğer kısıtlamalara yönelik düzenlemelerin yapılmasını beklemektedir.

* ILO sendikal haklar konusundaki mevzuatın 98 sayılı Sözleşme ile tam uyumlu olmasını sağlamak üzere hükümeti teknik işbirliğine davet etmektedir.

* Komite, hükümetten, Uzmanlar Komitesi’nin değerlendirmelerine paralel olarak özel sektörde sendikal ayrımcılığa ilişkin verilerin toplanması için bir sistemin kurulmasını ve yeni mevzuattaki muğlaklıkların giderilmesini talep etmektedir.