İkinci el otomobil ithalatı çare mi

Sıfır araç bulmanın en zor olduğu ve ikinci elde fiyatların tavan yaptığı dönemlerde kimi sektör temsilcilerinden yükselen “İthalata geçici bir süreyle izin verilirse piyasa rahatlar” çağrıları ise vatandaşta hızlı karşılık buluyor. Otomotiv sektörü temsilcilerinin önemli bir bölümü ise bu fikre “Türkiye otomobil çöplüğüne döner” diyerek karşı çıkıyor, konu da bu tartışmaların veya sosyal medya iddialarının ötesine geçmiyor.

TEKRAR TEKRAR GÜNDEM

İkinci el araç ithalatı konusu geçtiğimiz hafta bir gazete haberiyle yeniden gündeme taşındı ve haber kısa sürede yayıldı. Haberde, Cumhurbaşkanlığı tarafından ikinci el araç ithalatına yönelik çalışmalar yapıldığı hatta bazı şirketlerin ithalat için yurtdışından bağlantı kurduğu dile getiriliyordu. Konunun ikinci el araç piyasasında fahiş fiyatların önüne geçmesi hedeflenen yeni düzenlemelerden hemen sonra gündeme gelmesi dikkatleri çeken bir diğer nokta oldu. Haber hızla paylaşılırken Ticaret Bakanlığı Basın ve Halkla İlişkiler Müşaviri Fatih Uysan ise böyle bir çalışma olmadığını açıkladı.

BAKANLIĞIN TAVRI NET

İddiaları Fatih Uysan’a bir kez de ben sordum. Yanıtı oldukça netti. Ticaret Bakanlığı’nın ikinci el araç ithalatıyla ilgili şu anda bir çalışması olmadığını ve böyle bir yöntemin düşünülmediğini dile getirdi. Sektör temsilcilerinden aldığım bilgiler de; geçmişte ikinci el araç ithalatını destekleyen kuruluşların dahi, en azından şimdilik böyle bir talebinin bulunmadığına işaret ediyordu. Özetle, ikinci el araç ithalatı şu anda ne STK’ların ne de Bakanlığın ajandasında yer almıyor. Peki, ikinci el araç ithalatını faydalı ve zararlı bulanlar ne diyor? Konuyu iki farklı görüşe sahip birkaç sektör temsilcisine yönelttim. Aldığım yanıtlara göre uygulamayı destekleyenler ve desteklemeyenlerin görüşü ise şöyle:

DESTEKLEYENLER:

İkinci el araç ithalatına geçici süreyle izin verilmesi piyasadaki fiyatların dengelenmesinde mevcut uygulamalardan daha çok katkı sağlayabilir. İkinci elde fiyatların geri çekildiği hızlı şekilde görülür. Bir türlü yetişilemeyen talep önemli ölçüde karşılanmış olur.

İthalatın çerçevesi net çizilirse sorun yaşanmayabilir. Emisyon değerleri ve uyumluluk açısından araçların Avrupa’dan ithal edilmesi, 3 yaşını geçmemesini şart koşmak faydalı olacaktır. İthalat dengesi ise farklı ülkelere ikinci el araç ihraç edilerek gözetilebilir.

DESTEKLEMEYENLER:

Avrupa’da kullanılmayan araçların Türkiye’ye getirilmesi pazarı otomobil çöplüğüne dönüştürebilir. Düzensiz otomobil ithalatı çevre ve ekonomi açısından yarardan çok zarar getirebilir. Elektrikli araçları teşvik etmek yerine içten yanmalı araçları ithal etmek çevre açısından sorunlar doğurabilir.
Döviz ihtiyacını arttırır,
cari açığı negatif etkiler. Türkiye’de satılması uygun görülmeyen bir aracın yedek parçasının da ithalatı gerekeceği için iş sadece otomobil ithalatıyla kalmayabilir. Orta ve uzun vadede Türkiye’ye yatırım yapan otomotiv üreticileri zarar görebilir.

TÜRKİYE’NİN ONLİNE ARAÇ SATIŞIYLA İMTİHANI

2023 yılı uçtan uca online otomobil satışı açısından dönüm noktamız oldu. Togg ve Tesla öncülüğünde tüketiciler artık internet üzerinden araç siparişi vermeye başladı. Bu sene internetten araç satışına başlayan bir diğer marka ise Mercedes-Benz oldu. Marka 15 Mayıs’tan itibaren sadece internet üzerinden sipariş oluşturulabileceğini, tek fiyat politikasına geçtiğini açıkladı. Ancak, Mercedes-Benz tarafında sanki işler beklenildiği gibi gitmedi. Araç satın almak için markanın siteye girenleri uzun süredir, “Şu an için stoklarımızda tercihinize uygun herhangi bir araç bulunamadı” yazısı karşılıyor. Ben de yaklaşık 1 ay önce markaya, online satışlarda yaşanan sorunların sebeplerine yönelik birkaç soru iletmiştim. Markadan henüz yanıt alamadım. Bu noktada, online araç satışı yapan veya yapmayı düşünen markaların, geleneksel davranışların aksine tüketicilerle olan süreci daha şeffaf şekilde yürütmesi gerekiyor. İnternetten araç satışının ikinci ayında gözlemlediğim en büyük eksiklik; markaların geciken teslimat, fiyat politikası, değişen talepler veya aksayan hizmetler konularında yeterince açıklayıcı olamadığı yönünde.