İki saatte 4.9 milyar dolar çekildi

Tarihin en kısa süren Milli Güvenlik Kurulu (MGK) toplantısında Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer ile Başbakan Bülent Ecevit arasında patlak veren krizin, ilk günkü faturası büyük oldu. Dün, krizin ortaya çıkmasından sonra iki saat içinde Merkez Bankası'ndan çıkan döviz miktarı 4.9 milyar dolar oldu. Bu çıkış, kasımda yaşanan krizin en yoğun hissedildiği 22 Kasım'da kaçan 1.5 milyar dolarlık dövizin üç katını aştı. Borsa, 1.486 puan düşerek, 8 bin 683 puana geriledi. Panik satışlarıyla düşen borsanın günlük kaybı yüzde 14.62 oldu. Repo piyasasında ise gecelik faizler yüzde 40'ten yüzde 760'a kadar çıktı.

Başbakan Bülent Ecevit'in dün saat 11.45'te yaptığı açıklamadan sonraki ilk 15 dakikada İstanbul Menkul Kıymetler Borsası (İMKB) yüzde 11.5 geriledi. Sabah saatlerinde yüzde 40 seviyelerinde olan repo piyasasındaki gecelik faizler yüzde 100'ü aştı. Başbakan Ecevit'in açıklamasından sonraki ilk iki saat içindeyse Merkez Bankası'ndan 4.9 milyar dolar çıkış oldu.

Özellikle Merkez Bankası'ndan çıkan döviz itibariyle bugüne kadar Türkiye'de yaşanılan en kısa ve en sert günlük kriz dün ortaya çıktı. Bundan önceki en son finansal dalgalanmada, 20 Kasım ile 6 Aralık tarihleri arasında Merkez Bankası'ndan 7 milyar dolar çıkış gerçekleşmişti. Merkez Bankası'nın para piyasasına bir gün içinde aktardığı en yüksek miktarsa 22 Kasım'da 1.5 milyar dolar olmuştu. O tarihteki bu çıkış Türkiye'nin 2000 yılı başından itibaren uyguladığı para programını tehlikeye atmış ve kısa süre içinde IMF ile Dünya Bankası'ndan gelen yaklaşık 12 milyar dolarlık destek sözüyle piyasalar sakinleşmişti.

HAZİNE İHALESİ

MGK toplantısından sonra yapılan açıklama bu yılın en zorlu ve önemli sınavına girmek üzere hazırlanan Hazine Müsteşarlığı'nı zor durumda bıraktı. Hazine, bugün iki ayrı ihaleyle piyasadan 2.9-3.2 katrilyon lira arasında borç almaya çalışacaktı. Yarınsa toplam 3 katrilyon 926 trilyon lira iç borç geri ödemesi gerçekleştirecekti. Yarın gerçekleşecek olan Hazine iç borç ödemesine önem verilmesinin bir diğer nedeni, yapılacak ödemede yabancı yatırımcıların görünürdeki toplam payının 640 trilyon lirayı buluyor olması. Hazine'nin bugün yapacağı ihaleler, bir bakıma iç ve dış piyasaların güvenini ortaya koyacak bir ihaleler olarak görülüyordu.

Bu ihalelerde, para programının uygulanabilirliğinin devamı açısından fazla yüksek olmayan faiz oranlarının çıkması gerekiyordu. Para piyasasındaki tahminler bugünkü ihalelerden yüzde 63-65 arasında oranların çıkmasının başarılı bir sonuç olacağı üzerinde duruyordu.

Ancak dün Merkez Bankası'ndan çıkan döviz miktarının 4.9 milyar doları bulmasından sonra bugünkü ihalelerde yaşanacak gelişmeler tamamen belirsizliğe dönüştü. Piyasalar, bugünkü ihalelerde faiz oranı kadar, Hazine'nin ihtiyaç duyduğu yaklaşık 3 katrilyon lirayı karşılayacak miktarda talep gelip gelmeyeceğinden de emin değil.

İyi olacak hastanın ayağına Fischer geldi

Dünkü gelişmelerden sonra piyasaların iki saat içinde yaşadığı sarsıntı Türkiye'yi yeni bir belirsizliğe yönlendirdi. Ancak, G-20 toplantısı nedeniyle IMF Birinci Başkan Yardımcısı Stanley Fischer'ın Türkiye'de bulunması, yeniden IMF desteğine ihtiyaç duyulması halinde gelişmeleri hızlandırıcı bir gelişme olarak görülüyor. Piyasalar bu durumu, ‘iyi olacak hastanın doktor ayağına gelirmiş’ deyimiyle yorumluyor.

Bugün neler olacak?

İhalede Hazine 4.4 milyar dolar seviyesinde borçlanmaya gidecek.

İhaledeki faizlerin yükselmesi bekleniyor.

Hazine vadeleri kısaltabilir.

Kısalan vadelere rağmen faizler yüksek seyredebilir.

İhalede faizlerin yükselmesi, orta vadeli beklentileri değiştirecek.

Merkez Bankası piyasayı fonlamak zorunda kalabilir.

Piyasa, yabancıların ihaleye ilgi göstereceğini tahmin etmiyor.

İhale programında değişiklik yok

Hazine Müsteşarı Selçuk Demiralp, bugünkü Hazine ihalesi dahil olmak üzere ekonomideki tüm uygulamaların planlandığı gibi devam edeceğini söyledi. Demiralp Hazine ihalesinin yapılacağını, bu konuda kimsenin kaygı duymaması gerektiğini ifade etti.

Türkiye'nin ekonomik kapasitesinin yeterli olduğunu belirten Demiralp, programdan kesinlikle bir sapma olmayacağını, zaten piyasaların dün akşamdan itibaren yeniden rayına girmeye başlayacağını vurguladı.

Demiralp'in bu açıklamasına rağmen piyasalar, bugün 7 ve 12 aylık olarak açıklanmış olan vadelerin kısaltıldığının açıklanabileceğini düşünüyor. Para piyasası uzmanları Hazine'nin vadeleri kısaltarak, ihaleyi üç aylık vadeye çekebileceğini düşünüyor.

BORSA

10.00 Cuma günü yüzde 4.15 artan borsa, günü 10 bin 24 puanla başladı. Piyasa, bugün yapılacak ihale ile MGK toplantısına odaklanmıştı.

10.16 Borsa, MGK toplantısının erken bitmesinden tedirgin oldu. Endeks 10 binin altına döndü.

10.33 Borsa endeksi, tedirginlik satışlarının sürmesiyle 9 bin 802 puana indi.

11.00 Endeks 9 bin 746. Borsada tedirginlik artmaya başladı. Ecevit'in açıklaması beklenmeye başlandı.

11.45 Ecevit, tarihi açıklamasını yaptı. Borsa kırıldı ve endeks 9 binin altına indi.

12.00 Endeks bir seanstaki en ağır kaybını gerçekleştirip 8 bin 996 puandan kapandı. Endeksin ilk seanstaki kaybı yüzde 11.53.

14.01 İkinci seans yoğun satışlarla başladı. Endeks, cumaya göre yüzde 13 geriledi.

14.10 Piyasa satışa devam etti. Endeks 8 bin 500 seviyelerine çekildi. Kayıp yüzde 16'yı aştı.

14.15 Bakanlar Kurulu toplantısının sürdüğü sırada hükümetin devam edeceği şeklindeki açıklama alımları başlattı.

14.30 Bir miktar toparlanan borsada başlayan alımlar endeksi 9 bin 300 seviyelerine yükseltti.

15.00 Satışlar yeniden yoğunlaştı endeks 8 bin 900 seviyelerine döndü.

16.00 Borsa 1.486 puan kayıpla 8 bin 683 puandan kapandı. Yüzde 14.62'lik düşüş İMKB'nin bir gündeki en ağır kaybıydı.

DÖVİZ

10.00 ABD piyasası kapalı olduğu için dolar alımları salı valörüyle yapılıyordu. Talep yoğun değildi.

11.30 Bankalar Merkez Bankası'ndan 1 milyon euro satın aldı. Salı valörlü dolar işlemlerinde Merkez Bankası'ndan 220 milyon dolar çekilmişti.

12.00 Ecevit'in açıklaması etkisini gösterdi. Dolar talebi gelmeye başladı.

12.03 Bankalar Merkez Bankası'ndan 1 milyar 331 milyon dolar ve 88 milyon euro aldılar.

12.28 Bankaların Merkez'den çektiği döviz miktarı 2 milyar 784 milyon dolar ve 107 milyon euroya ulaştı.

12.42 Merkez'den çıkan döviz 3 milyar 223 milyon dolar ve 107 milyon euroya çıktı.

13.49 Merkez Bankası piyasaya 4 milyar 628 milyon dolar sattı. Euro hala 107 milyonda.

16:00 Merkez Bankası'nın günlük döviz satışı 4 milyar 935 milyon dolara ulaştı. Bunun 2.1 milyar dolarını yabancılar çekti.

REPO

10.00 Piyasa hem durgun hem sakin. Gecelik oranlar yüzde 40 seviyelerinde.

11.00 Bekleyiş sürüyor, gecelik oranlar yüzde 40-41 seviyelerinde.

11.30 Ecevit'in açıklaması ile gecelik oranlar yüzde 100'ü aştı.

11.45 Gecelik oranlar yüzde 500'ü aştı.

11.50 Gecelik faiz yüzde 760'a çıktı.

12:00 Kapanışta gecelik ortalama faiz yüzde 317 oldu.

BONO

10.00 Oranlar cuma seviyelerine yakın yüzde 60-65 seviyelerinde.

11.00 Tahvil ve bono piyasasında hafif bir hareket var. Oranlar 1-2 puan yükseldi.

11.30 Artış başladı. Bazı menkul kıymetler yüzde 70-80 seviyelerinde.

12.00 11 Temmuz 2001 vadeli tahvilde yüzde 108'e ulaşıldı. 16 Mayıs 2001 vadeli bonoda faiz yüzde 90.

14.15 11 Temmuz 2001 vadeli tahvil yüzde 90'da. 16 Mayıs 2001 vadeli bono yüzde 96'da.

 • Tansiyon düşüyor
 • Manşetlerde kriz vardı
 • IMF: Hükümet kararlı
 • Önal: Ödemeyi tıkır tıkır yapacağız
 • Merkez Bankası 4 milyar doları geri aldı
 • Hazine yüzde 144.2 faizle borçlandı
 • AB diplomatları: Şaşırdık
 • IMF heyeti gidişini erteledi
 • Fisher Ecevit'i ziyaret etti
 • İpin koptuğu an
 • Çankaya özür dilesin
 • O bana, Hüsamettin de ona fırlattı
 • Köşk'le hükümeti sarsan krizler