İhracatta DİE şoku
Güncelleme Tarihi:
Nilgün KARATAŞ
Oluşturulma Tarihi: Eylül 28, 2001 01:57
Türk Lirası'ndaki değer kaybına karşın dün açıkladığı rakamlarla temmuz ayında ihracatta düşüş yaşandığını açıklayan DİE, başta ihracatçılar olmak üzere herkesi şaşırttı. TİM'e göre ihracat temmuzda yüzde 16.7 arttı, DİE'ye göre ise yüzde 1.3 düştü.
TİM: Temmuzda yüzde 16.7 artışla 2.4 milyar dolarlık ihracat yapıldı.
DİE: Temmuzda yüzde 1.3 düşüşle 2.5 milyar dolarlık ihracat oldu.
Krizle birlikte umudunu ihracata bağlayan Türkiye ekonomisinde, DİE'nin (Devlet İstatistik Enstitüsü) açıkladığı rakamlar şok etkisi yaptı. DİE'nin dün açıkladığı dış ticaret verilerine göre, yılın ilk 7 ayında ihracat yüzde 9.2 artış kaydetti. Ancak temmuz ayında ihracatta yüzde 1.3'lük düşüş yaşandı. Türk Lirası'ndaki değer kaybına karşın temmuz ayı rakamlarındaki bu düşüş dikkatleri çekerken, bu rakamlarla TİM'in (Türkiye İhracatçılar Meclisi) açıkladığı rakamlar arasında büyük bir fark olduğu da ortaya çıktı.
İhracata ilişkin verileri DİE'den bir ay kadar önce açıklayan TİM'e göre ihracat, temmuz ayında yüzde 16.7 artarak 2 milyar 450.8 milyon dolara yükseldi. Ancak DİE'nin rakamlarına göre ihracat yaşanan yüzde 1.3'lük düşüş ile birlikte temmuz ayında 2 milyar 258.7 milyon dolara geriledi. Aslında geçen yılın rakamlarına da bakılınca DİE ile TİM'in verileri arasında bu yıl ki kadar olmasa da bile bir fark söz konusu. DİE'ye göre 2000 Temmuz'unda ihracat 2 milyar 288.3 milyon dolar. TİM'in kayıtlarına göre ise bu rakam 2.099 milyon dolar. Yani, DİE'ye göre geçen yılın temmuz ayında ihracat TİM'in rakamlarına göre daha fazla yapılmış.
YILLIK DA FARKLI
Durum böyle olunca, DİE ve TİM'in açıkladığı yıllık veriler arasında da önemli bir fark ortaya çıktı. DİE'nin rakamlarıyla ihracat, ocak-temmuz dönemi itibariyle 16 milyar 94.3 milyon dolardan, 17 milyar 571.3 milyon dolara yükseldi. Yani yılın ilk yedi ayında ihracat yüzde 9.2 artış kaydetti. TİM kayıtlarına göre ise Türkiye'nin ocak-temmuz dönemindeki ihracatı yüzde 13.3 artarak 15 milyar 616.5 milyon dolardan 17 milyar 699.7 milyon dolara çıktı. Gerçekleşen ihracat rakamları arasında çok büyük fark olmasa da artış oranları arasında yüzde 4.1'lik bir fark ortaya çıktı.
DOĞRUSU HANGİSİ?
DİE ve TİM verileri arasında hemen her zaman olan rakam farkının, temmuz ayında çok büyük oluşu akıllara ‘‘Bunlardan hangisi daha doğru’’ sorusunu getirdi. Çünkü bu güne kadar da DİE ve TİM rakamları tam olarak birbirini tutmuyordu, ancak bu kez birinin patlama yaşandığını ilan ettiği ayda, diğeri düşüşten söz ediyordu. Rakamlar arasındaki yüzde 18'lik fark kafaları karıştırırken DİE de, TİM de kendi hesabının doğru olduğunu savundu. DİE yetkilileri, ‘‘Biz bu rakamları gümrüklerden ve disket ortamında alıyoruz. Herhangi bir yanlışlık yapılması söz konusu olamaz. TİM'in hangi yöntemle hesapladığı konusunda da bir fikrimiz yok’’ derken, TİM Başkanı Oğuz Satıcı da kendi verilerinin doğru olduğunu iddia etti.
Tüketim azalınca ithalat düştü
DİE'nin açıkladığı son rakamlara göre, geçen yılın temmuz ayında 4 milyar 677.5 milyon dolar olan ithalat ise bu yıl yüzde 30.5 azalma ile 3 milyar 250.6 milyon dolara geriledi. İthalat ocak-temmuz dönemi itibariyle yüzde 21.6 gerileme ile 30 milyar 156.1 milyon dolardan 23 milyar 642 milyon dolara düştü. Bu rakamın 16 milyar 661.7 milyon dolarını ara malları, 4 milyar 274.5 milyon dolarını sermaye malları, 2 milyar 482.3 milyon dolarını tüketim malları ithalatı oluşturdu. Geçen yılın temmuz ayında 596.5 milyon dolar olan tüketim malları ithalatı, bu yıl yüzde 44.5 azalarak 331.3 milyon dolara, Ocak-temmuz dönemi itibariyle ise yüzde 35.7 azalarak, 3 milyar 858.8 milyon dolardan 2 milyar 482.3 milyon dolara geriledi.
Başkanlar çelişkiyi görüştü
İhracat rakamlarında ortaya çıkan bu fark üzerine dün Ankara'da bulunan TİM Başkanı Oğuz Satıcı, DİE Başkanı Prof. Dr. Lütfi Gebizoğlu'nu ziyaret etti. Başkanlar bu görüşme sırasında rakamlar arasındaki farkın ‘‘sistem farkından’’ kaynaklandığını da buldular. Satıcı, rakamların arasındaki farkın DİE'nin ihracat rakamlarını hesaplarken işlenmiş altın, sınır ticareti, kıyı ticareti, geçici ithalat, geçici ihracat, yolcu beraberindeki eşya gibi birçok unsurun daha dikkate alınmasından kaynaklandığını söyledi. TİM'in ise şirketlerden yapılan ihracata göre hesap yaptığını belirten Satıcı, ‘‘DİE'nin açıkladığı rakamlar benim arayıp da bulamadığım rakamlar. Ancak işin doğrusu veriler örtüşmediği için farklar ortaya çıkıyor’’ dedi. Aradaki farkın oransal olarak büyük oluşunu Satıcı şöyle açıkladı: ‘‘İhracat ayın 31'inde kayıt altına alınmış ama işlemleri nederiyle çıkış birkaç gün sonra olmuş. Bunlarda aylık sapmalar oluyor. ’’
DİE: Temmuzda yüzde 1.3 düşüşle 2.5 milyar dolarlık ihracat oldu.
Krizle birlikte umudunu ihracata bağlayan Türkiye ekonomisinde, DİE'nin (Devlet İstatistik Enstitüsü) açıkladığı rakamlar şok etkisi yaptı. DİE'nin dün açıkladığı dış ticaret verilerine göre, yılın ilk 7 ayında ihracat yüzde 9.2 artış kaydetti. Ancak temmuz ayında ihracatta yüzde 1.3'lük düşüş yaşandı. Türk Lirası'ndaki değer kaybına karşın temmuz ayı rakamlarındaki bu düşüş dikkatleri çekerken, bu rakamlarla TİM'in (Türkiye İhracatçılar Meclisi) açıkladığı rakamlar arasında büyük bir fark olduğu da ortaya çıktı.
İhracata ilişkin verileri DİE'den bir ay kadar önce açıklayan TİM'e göre ihracat, temmuz ayında yüzde 16.7 artarak 2 milyar 450.8 milyon dolara yükseldi. Ancak DİE'nin rakamlarına göre ihracat yaşanan yüzde 1.3'lük düşüş ile birlikte temmuz ayında 2 milyar 258.7 milyon dolara geriledi. Aslında geçen yılın rakamlarına da bakılınca DİE ile TİM'in verileri arasında bu yıl ki kadar olmasa da bile bir fark söz konusu. DİE'ye göre 2000 Temmuz'unda ihracat 2 milyar 288.3 milyon dolar. TİM'in kayıtlarına göre ise bu rakam 2.099 milyon dolar. Yani, DİE'ye göre geçen yılın temmuz ayında ihracat TİM'in rakamlarına göre daha fazla yapılmış.
YILLIK DA FARKLI
Durum böyle olunca, DİE ve TİM'in açıkladığı yıllık veriler arasında da önemli bir fark ortaya çıktı. DİE'nin rakamlarıyla ihracat, ocak-temmuz dönemi itibariyle 16 milyar 94.3 milyon dolardan, 17 milyar 571.3 milyon dolara yükseldi. Yani yılın ilk yedi ayında ihracat yüzde 9.2 artış kaydetti. TİM kayıtlarına göre ise Türkiye'nin ocak-temmuz dönemindeki ihracatı yüzde 13.3 artarak 15 milyar 616.5 milyon dolardan 17 milyar 699.7 milyon dolara çıktı. Gerçekleşen ihracat rakamları arasında çok büyük fark olmasa da artış oranları arasında yüzde 4.1'lik bir fark ortaya çıktı.
DOĞRUSU HANGİSİ?
DİE ve TİM verileri arasında hemen her zaman olan rakam farkının, temmuz ayında çok büyük oluşu akıllara ‘‘Bunlardan hangisi daha doğru’’ sorusunu getirdi. Çünkü bu güne kadar da DİE ve TİM rakamları tam olarak birbirini tutmuyordu, ancak bu kez birinin patlama yaşandığını ilan ettiği ayda, diğeri düşüşten söz ediyordu. Rakamlar arasındaki yüzde 18'lik fark kafaları karıştırırken DİE de, TİM de kendi hesabının doğru olduğunu savundu. DİE yetkilileri, ‘‘Biz bu rakamları gümrüklerden ve disket ortamında alıyoruz. Herhangi bir yanlışlık yapılması söz konusu olamaz. TİM'in hangi yöntemle hesapladığı konusunda da bir fikrimiz yok’’ derken, TİM Başkanı Oğuz Satıcı da kendi verilerinin doğru olduğunu iddia etti.
Tüketim azalınca ithalat düştü
DİE'nin açıkladığı son rakamlara göre, geçen yılın temmuz ayında 4 milyar 677.5 milyon dolar olan ithalat ise bu yıl yüzde 30.5 azalma ile 3 milyar 250.6 milyon dolara geriledi. İthalat ocak-temmuz dönemi itibariyle yüzde 21.6 gerileme ile 30 milyar 156.1 milyon dolardan 23 milyar 642 milyon dolara düştü. Bu rakamın 16 milyar 661.7 milyon dolarını ara malları, 4 milyar 274.5 milyon dolarını sermaye malları, 2 milyar 482.3 milyon dolarını tüketim malları ithalatı oluşturdu. Geçen yılın temmuz ayında 596.5 milyon dolar olan tüketim malları ithalatı, bu yıl yüzde 44.5 azalarak 331.3 milyon dolara, Ocak-temmuz dönemi itibariyle ise yüzde 35.7 azalarak, 3 milyar 858.8 milyon dolardan 2 milyar 482.3 milyon dolara geriledi.
Başkanlar çelişkiyi görüştü
İhracat rakamlarında ortaya çıkan bu fark üzerine dün Ankara'da bulunan TİM Başkanı Oğuz Satıcı, DİE Başkanı Prof. Dr. Lütfi Gebizoğlu'nu ziyaret etti. Başkanlar bu görüşme sırasında rakamlar arasındaki farkın ‘‘sistem farkından’’ kaynaklandığını da buldular. Satıcı, rakamların arasındaki farkın DİE'nin ihracat rakamlarını hesaplarken işlenmiş altın, sınır ticareti, kıyı ticareti, geçici ithalat, geçici ihracat, yolcu beraberindeki eşya gibi birçok unsurun daha dikkate alınmasından kaynaklandığını söyledi. TİM'in ise şirketlerden yapılan ihracata göre hesap yaptığını belirten Satıcı, ‘‘DİE'nin açıkladığı rakamlar benim arayıp da bulamadığım rakamlar. Ancak işin doğrusu veriler örtüşmediği için farklar ortaya çıkıyor’’ dedi. Aradaki farkın oransal olarak büyük oluşunu Satıcı şöyle açıkladı: ‘‘İhracat ayın 31'inde kayıt altına alınmış ama işlemleri nederiyle çıkış birkaç gün sonra olmuş. Bunlarda aylık sapmalar oluyor. ’’