İhracatın lideri GİSAD

Türkiye İhracatçılar Meclisi'nin (TİM) bu yıl ikincisini hazırladığı “Türkiye'nin En Büyük İlk ve İkinci 500 İhracatçı Firması” araştırmasının sonuçları, TİM Başkanı Oğuz Satıcı'nın katıldığı basın toplantısı ile açıklandı.

2003 yılı verilerine göre yapılan “Türkiye'nin En Büyük İlk 500 İhracatçı Firması” araştırmasına göre, GİSAD Dış Ticaret geçen yılki gibi birincilik sırasını korudu. GİSAD 2003 yılında 1 milyar 585 milyon 2 bin 201 dolarlık ihracat gerçekleştirdi.

Önceki yıl ikinci sırada bulunan Vestel Dış Ticaret de 1 milyar 142 milyon 388 bin 308 dolarlık ihracatla ikincilikteki yerini korudu.

Önceki yılın 7'incisi olan Oyak Renault Otomobil Fabrikaları 4 sıra birden yükselerek 3'üncü oldu. Oyak Renault geçen yıl 1 milyar 15 milyon 902 bin 546 dolarlık ihracat yaptı.

İlk 10 kuruluşun 9'u özel, 1'i kamu kuruluşundan oluştu. Tüpraş 855 milyon dolarlık ihracatla 5. sırada yer aldı. En fazla ihracat yapan ilk 10 firma arasında 4 otomotiv firmasının yer aldığı dikkati çekti.

En fazla ihracat yapan ilk 10 firma arasında Ford Otomotiv, Toyota Otomotiv, GSD Dış Ticaret, Tofaş Türk Otomobil Fabrikası, Arçelik ve Beko Elektronik yer aldı.

İLK 10 KURULUŞ

TİM'in en büyük ilk 500 ihracatçı firması araştırmasında ilk 10'da yer alan firmalar ve geçen yıl gerçekleştirdikleri dolar cinsinden ihracat tutarları şöyle: 

34 BİN FİRMA ARASINDAN BELİRLENDİ

TİM Genel Sekreteri Prof. Dr. Emre Alkin, TİM'in “Türkiye'nin En büyük İlk ve İkinci 500 İhracatçı Firması” araştırmasının sonuçlarının açıklandığı basın toplantısında yaptığı konuşmada, 34 bin ihracatçı firma arasından ilk 1000 firmayı tespit ettiklerini anlattı. 2003 yılında 47.9 milyar dolarlık ihracat gerçekleştirildiğini anımsatan Alkin, ilk 1000 firmanın yüzde 98'ini özel firmaların oluşturduğunu, özel sektörün sinerjisi ile ihracatın yükseldiğini vurguladı.

Alkin, geçen yıl en fazla ihracat yapan ilk 500 firmanın ihracatın yüzde 66.8'ini, ikinci 500 firmanın yüzde 8.6'ısını gerçekleştirdiğini, bu oranların bir önceki yıl sırasıyla yüzde 71.3 ve yüzde 8 olduğunu ifade ederek, bunun küçük ve orta boy işletmelerin ihracata daha çok kaydığını gösterdiğini söyledi. Alkin, ilk 500 firmanın ihracat toplamının 32 milyar dolar, ikinci 500 firmanın ise toplam 4 milyar doların biraz üzerinde olduğunu bildirdi.

PERSONEL SAYISI ORTALAMASI AZALDI

Araştırmaya göre, 500 firmanın 494'ü özel, 6'sı kamu firmasından oluştu. Geçen yıl, kamu firmalarının ihracatı 1 milyar 366 milyon 808 bin 467 dolar olarak, özel firmaların ihracatı ise 30 milyar 629 milyon 635 bin 440 dolar oldu. İlk 500 firmanın 253'ü İstanbul'da, 49'u İzmir'de ve 34'ü Bursa'da bulunuyor.

Elektrik tüketimi ortalaması toplamda 33 milyon 121 bin 99 kwh olan firmaların, kapasite kullanım ortalaması yüzde 80'e çıktı. Kapasite kullanımı en fazla yüzde 84 ile Ege Bölgesi'nde, yüzde 63 ile Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde görüldü.

Araştırmada, ortalama personel sayısının azaldığı da dikkat çekiyor. 2002 yılında ortalama personel sayısı 711 iken, bu sayı 2003 yılında 660'a düştü ve bu düşüş tüm sektörlerde yaşandı. 2003 yılında ilk 500 firmaya ilişkin verileri, 2002 sonuçlarıyla karşılaştırıldığında, 2002 yılında ilk 500 firmanın toplam ihracatı 25 milyar 771 milyon 834 bin 975 dolar olarak gerçeklemişti.

Elektrik tüketimi ortalaması önceki yıl 39 milyon 756 bin 408 kwh olan firmaların, kapasite kullanım ortalaması yüzde 77 olmuştu. Bu arada, ilk 10'a giren firmaların 2003 yılı ihracat toplamı 9 milyar 81 milyon dolar iken, bu rakam 2002'de 7 milyar 652 milyon dolar seviyesinde gerçekleşti.

“HACİM YÜKSEK, KARLILIK AZ”

Araştırmaya göre, Türkiye'nin en büyük ilk 500 ihracatçı firmadan 470'i geçen yıl kar etti. Bu firmaların sadece 4'ünü kamu şirketleri oluşturdu. 2'si özel olmak üzere de 30 firma zarar açıkladı.

TİM Genel Sekreteri Prof. Dr. Emre Alkin, karlılığın önemini vurgulayarak, “Yüksek hacim, az kar... Dilemediğimiz bir şey, ama başımıza geldi” dedi. İlk 500 firmanın 2002 senesinde vergi öncesi karlılık ortalamasının yüzde 8, 2003 yılında yüzde 7.29 olarak gerçekleştiğine dikkat çeken Alkin, “Bir iktisatçı olarak, 2004 için merak, biraz da huzursuzluk, (acaba bu oran daha da düşer mi?) Bazı sektörlerde belli belirsiz artışlar var, özellikle sanayide. Ama, ortalama karlılığın düştüğü ortada” diye konuştu.

Alkin, ikinci 500 firmanın da aynı durumda olduğunu dile getirerek, “O kadar dramatik değil, ama 2002'de KOBİ'lerde karlılık ortalaması yüzde 5.68 idi, 2003 senesinde ise yüzde 5.58'dir. Tarım sektöründeki çok ufak ufak kımıldama haricinde ortalama düşük. Bu, yüksek hacimli ihracat, ama oransal anlamda karlılığın düştüğünü gösteriyor” dedi.

İKİNCİ 500 BÜYÜK FİRMA

“Türkiye'nin En Büyük İkinci 500 Firması” araştırmasına göre de DEM Tekstil Sanayi ve Ticaret A.Ş. 12 milyon 757 bin 426 dolarlık ihracatla birinci oldu.

İsmini açıklamayan bir firma 12 milyon 730 bin 728 dolarlık ihracatla ikinci, Tepe Knauf İnş. ve Yapı Elem. Sanayi ve Ticaret A.Ş. ise 12 milyon 710 bin dolarlık ihracatla üçüncü sırada yer aldı. İkinci 500 firma arasında 4 kamu firması bulunuyor. 500 firmanın, 2003 yılı toplam ihracatı 4 milyar 111 milyon 274 bin 801 dolar ve toplam iç satışları 10 katrilyon 56 trilyon 35 milyar 762 milyon lira olarak gerçekleşti. 468 kuruluş kar ederken, 32'si geçen yılı zararla kapattı.