İhracat rekora koşuyor elektrik bizi taşımıyor
Güncelleme Tarihi:
Hanife BAŞ-Demet CENGİZ BİLGİN
Oluşturulma Tarihi: Temmuz 03, 2006 00:00
Bursa'daki doğalgaz santralı 13 ili karanlıkta bırakınca yeni kesinti korkusu arttı. EÜD Başkanı Önder Karaduman, "Özel sektör devreden çıkarıldı. Elektrikte arz, talebe yetmiyor. Sıcaktan bunalan klimaya yüklendi, kesinti oldu" dedi. Kendi elektriğini üreten İTHİB Başkanı İsmail Gülle, "İhracat rekoru kırıyoruz, elektrik bizi taşıyamıyor" diye konuştu.
BURSA’daki doğalgaz çevrim santralının 13 ili karanlıkta bırakmasının yangından değil, klimalara yüklenilmesi nedeniyle arzın talebi karşılamamasından kaynaklandığı öne sürüldü. Önceki gece Ege, Akdeniz ve Marmara Bölgesi’ndeki 13 ilde elektrik kesintisi yaşandı. Kesintiden İzmir, Antalya, Bursa, Eskişehir, Uşak, Burdur, Isparta, Kütahya, Çanakkale, Afyonkarahisar, Bilecik, Denizli ile İstanbul’un Kartal, Maltepe, Adalar semtleri etkilendi. Sahibi olduğu Gülle Tekstil’de kendi elektriğini üreten İstanbul Tekstil ve Hammaddeleri Birliği (İTHİB) Başkanı İsmail Gülle, "Türkiye’nin ihracat rekoru kırdığının açıklandığı gün 13 ili kapsayan bir eleltrik kesintisi yaşanması çok anlamlı. Biz iyiyiz ama bizim aracımız, motorumuz artık bizi taşıyamıyor. Enerji altyapısı yetersiz" dedi.
NEDEN YANGIN DEĞİL:
Elektrik Üreticileri Derneği Başkanı ve Ak Enerji Genel Müdürü Önder Karaduman, Bursa’daki doğalgaz çevrim santralından kaynaklanan elektrik kesintisinin nedeni olarak yangının gösterilmek istendiğini belirterek, "Asıl neden yangın değil, arzın talebi karşılayamaması. Sıcak bölgelerde klimalara yüklenildiği için bu kesinti oldu. Bu kesintileri daha ağır yaşayacağız. Özellikle ağustos ayında kesinti daha çok olabilir. Kesinti arızadan değil, özel sektör üretim şirketlerinin devreden çıkarılmasından kaynaklanıyor. Elektrikte yedek gücümüz yok. Her ülkenin yüzde 25 yedek gücü olması gerekir. Türkiye’de bırakın yedek gücü, 6 bin megawatt elektrik üreten özel şirketler zor durumda bırakılıyor" dedi.
ÜÇ YILDIR ZAM YAPILMIYOR:
Hükümetin doğalgaza gelen zamları Hazine’den karşılayarak üç yıldır elektriğe zam yapılmadığı yönünde bir izlenim yarattığını savunan Karaduman, Türkiye’de elektriğin yüzde 20’sini üreten özel sektör santrallarının doğalgaza yapılan yüzde 50 oranında zamzı fiyatlarına yansıtamadığını ve kapanma noktasına geldiğini vurguladı. Karaduman, çözümün liberalleşme ve özelleştirmeden geçtiğini kaydetti.
ARZ KRİTİK DURUMDA:
Elektrik Dağıtıcıları Derneği (ELDER) Başkanı Ceyhan Saldanlı da, "Bursa doğalgaz çevrim santralının Atatürk Barajı kadar üretimi var. Bir arızada bütün Ege Bölgesi’nin büsbütün çökmesinin gösterdiği şey artık yedek güçlerin tükendiği. Elektrik üretim arzı kritik durumda. Yeni santrallerin yapılması ve mevcut santrallerin de yaşamlarını sürdümesi gerekiyor. Ama özel sektör elektrik şirketleri varlıklarını sürdürmekte zorlanıyorlar" diye konuştu.
ÜRETİM FACİA DURUMDA:
Gülle Tekstil Yönetim Kurulu Başkanı İsmail Gülle de şu değerlendirmeyi yaptı: "Yeni yatırım yapılmıyor, mevcut üretim tesisleri, santrallar, trafolar yenilenmiyor. Yenileme, yer altına alma yatırımları bir an önce başlamalı. Bakım ve işletmede devlet üstüne düşeni yapmalı. Bir yere 100 fabrikaya yetecek büyüklükte bir trafo yapılıyor. Fabrika kuran elektrik altyapısını da kurup Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketi’ne (TEİŞ) devrediyor. Buna rağmen TEİAŞ zarar ediyor."
Milyonlarca dolarlık projeler atıl kaldı
İTHİB Başkanı İsmail Gülle, otoprodüktör sisteminin doğalgaz ya da fuel-oil ile çalışarak kendi enerjisini ürettiğini belirterek şunları söyledi: "Bu TEİAŞ’e paralel çalışıyor. Biz Çorlu’da (Gülle Tekstil’de) günde 3-5 kez kesinti olduğu için 2003’te 2.5 milyon dolarlık yatırımla kendi otoprodüktörümüze sahip olduk. Temel sebebi kesintiler olmasıydı. İkinci sebebi de enerji maliyetini azaltmaktı. Yatırımı yaptığımızda 4 sent’e mal ettiğimiz elektirk enerjisi doğalgaza yapılar zamlar sebebiyle 8-9 sente çıktı. TEİAŞ’den elektriği almak daha ucuz oldu. Türkiye’de yüzlerce şirketin yaptığı milyonlarca dolarlık yatırımda atıl hale geldi. Doğalgaza zam yapmaya devam ederlerse kimse kendi ürettiği elektriği kullanamayacak. Herkes TEİAŞ enerjisine yüklenecek. Örneğin Kipaş fuel-oil kullanan sistem yüzünden zarar eder duruma geldi. Bunu kapattı, Irak’a satmaya çalışıyor.
Elektrikte yaşanan sıkıntının nedenleri
ÖZEL SEKTÖR GÖZÜYLE
Özel sektör, en azından kendi elektriğini üretmek için kendi santralını yaptı. Milyar dolarlar yatırılan bu santrallar, Türkiye’nin elektriğinin yüzde 20’sini üretecek noktaya geldi.
Özel sektör, bir yandan kendi elektriğini üretirken, artan kısmını da TEİAŞ aracılığıyla satma yoluna gitti. Doğalgaz ucuzken bu sistem iyi yürüdü.
Doğalgaza art arda yapılan zamlar, özel sektörün kendi elektriğini üretmesini yüzde 50 pahalı hale getirdi. Bu yüzden özel sektör, santrallarını ya durdurdu ya da yavaşlattı.
Fabrikasının yanında kendi santralı olan sanayiciler bile, daha ucuz olduğu için elektriği TEİAŞ’tan kullanmayı yeğledi.
Özel sektörün kendi santralları atıl dururken, herkes genel elektrik sistemine yüklenince, şimdilik Bursa’daki çevrim santralı ’sıkıntı var’ sinyali verdi.
BAKANLIK GÖZÜYLE
Saat 22.00’den itibaren, "ucuz elektrik" sistemi devreye giriyor. Bu saatlerde özel elektrik santralları, dışarıya elektrik satmak istemiyor.
Kendi elektriğini üretip, artanını genel sisteme satan otoprodüktörlerin, dışarıya elektrik vermeyeceklerini önceden bildirmesi gerekiyor.
13 ilde yaşanan son sıkıntı, otoprodüktörlerin haber dahi vermeden, saat 22.00’den itibaren şalter indirmesinden kaynaklandı.
NEDEN YANGIN DEĞİL:
Elektrik Üreticileri Derneği Başkanı ve Ak Enerji Genel Müdürü Önder Karaduman, Bursa’daki doğalgaz çevrim santralından kaynaklanan elektrik kesintisinin nedeni olarak yangının gösterilmek istendiğini belirterek, "Asıl neden yangın değil, arzın talebi karşılayamaması. Sıcak bölgelerde klimalara yüklenildiği için bu kesinti oldu. Bu kesintileri daha ağır yaşayacağız. Özellikle ağustos ayında kesinti daha çok olabilir. Kesinti arızadan değil, özel sektör üretim şirketlerinin devreden çıkarılmasından kaynaklanıyor. Elektrikte yedek gücümüz yok. Her ülkenin yüzde 25 yedek gücü olması gerekir. Türkiye’de bırakın yedek gücü, 6 bin megawatt elektrik üreten özel şirketler zor durumda bırakılıyor" dedi.
ÜÇ YILDIR ZAM YAPILMIYOR:
Hükümetin doğalgaza gelen zamları Hazine’den karşılayarak üç yıldır elektriğe zam yapılmadığı yönünde bir izlenim yarattığını savunan Karaduman, Türkiye’de elektriğin yüzde 20’sini üreten özel sektör santrallarının doğalgaza yapılan yüzde 50 oranında zamzı fiyatlarına yansıtamadığını ve kapanma noktasına geldiğini vurguladı. Karaduman, çözümün liberalleşme ve özelleştirmeden geçtiğini kaydetti.
ARZ KRİTİK DURUMDA:
Elektrik Dağıtıcıları Derneği (ELDER) Başkanı Ceyhan Saldanlı da, "Bursa doğalgaz çevrim santralının Atatürk Barajı kadar üretimi var. Bir arızada bütün Ege Bölgesi’nin büsbütün çökmesinin gösterdiği şey artık yedek güçlerin tükendiği. Elektrik üretim arzı kritik durumda. Yeni santrallerin yapılması ve mevcut santrallerin de yaşamlarını sürdümesi gerekiyor. Ama özel sektör elektrik şirketleri varlıklarını sürdürmekte zorlanıyorlar" diye konuştu.
ÜRETİM FACİA DURUMDA:
Gülle Tekstil Yönetim Kurulu Başkanı İsmail Gülle de şu değerlendirmeyi yaptı: "Yeni yatırım yapılmıyor, mevcut üretim tesisleri, santrallar, trafolar yenilenmiyor. Yenileme, yer altına alma yatırımları bir an önce başlamalı. Bakım ve işletmede devlet üstüne düşeni yapmalı. Bir yere 100 fabrikaya yetecek büyüklükte bir trafo yapılıyor. Fabrika kuran elektrik altyapısını da kurup Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketi’ne (TEİŞ) devrediyor. Buna rağmen TEİAŞ zarar ediyor."
Milyonlarca dolarlık projeler atıl kaldı
İTHİB Başkanı İsmail Gülle, otoprodüktör sisteminin doğalgaz ya da fuel-oil ile çalışarak kendi enerjisini ürettiğini belirterek şunları söyledi: "Bu TEİAŞ’e paralel çalışıyor. Biz Çorlu’da (Gülle Tekstil’de) günde 3-5 kez kesinti olduğu için 2003’te 2.5 milyon dolarlık yatırımla kendi otoprodüktörümüze sahip olduk. Temel sebebi kesintiler olmasıydı. İkinci sebebi de enerji maliyetini azaltmaktı. Yatırımı yaptığımızda 4 sent’e mal ettiğimiz elektirk enerjisi doğalgaza yapılar zamlar sebebiyle 8-9 sente çıktı. TEİAŞ’den elektriği almak daha ucuz oldu. Türkiye’de yüzlerce şirketin yaptığı milyonlarca dolarlık yatırımda atıl hale geldi. Doğalgaza zam yapmaya devam ederlerse kimse kendi ürettiği elektriği kullanamayacak. Herkes TEİAŞ enerjisine yüklenecek. Örneğin Kipaş fuel-oil kullanan sistem yüzünden zarar eder duruma geldi. Bunu kapattı, Irak’a satmaya çalışıyor.
Elektrikte yaşanan sıkıntının nedenleri
ÖZEL SEKTÖR GÖZÜYLE
Özel sektör, en azından kendi elektriğini üretmek için kendi santralını yaptı. Milyar dolarlar yatırılan bu santrallar, Türkiye’nin elektriğinin yüzde 20’sini üretecek noktaya geldi.
Özel sektör, bir yandan kendi elektriğini üretirken, artan kısmını da TEİAŞ aracılığıyla satma yoluna gitti. Doğalgaz ucuzken bu sistem iyi yürüdü.
Doğalgaza art arda yapılan zamlar, özel sektörün kendi elektriğini üretmesini yüzde 50 pahalı hale getirdi. Bu yüzden özel sektör, santrallarını ya durdurdu ya da yavaşlattı.
Fabrikasının yanında kendi santralı olan sanayiciler bile, daha ucuz olduğu için elektriği TEİAŞ’tan kullanmayı yeğledi.
Özel sektörün kendi santralları atıl dururken, herkes genel elektrik sistemine yüklenince, şimdilik Bursa’daki çevrim santralı ’sıkıntı var’ sinyali verdi.
BAKANLIK GÖZÜYLE
Saat 22.00’den itibaren, "ucuz elektrik" sistemi devreye giriyor. Bu saatlerde özel elektrik santralları, dışarıya elektrik satmak istemiyor.
Kendi elektriğini üretip, artanını genel sisteme satan otoprodüktörlerin, dışarıya elektrik vermeyeceklerini önceden bildirmesi gerekiyor.
13 ilde yaşanan son sıkıntı, otoprodüktörlerin haber dahi vermeden, saat 22.00’den itibaren şalter indirmesinden kaynaklandı.