HÜRDANIŞ

AOK GERİYE DÖNÜK PRİM İSTEYEBİLİR Mİ

G.Ç. - Almanya

SOSYAL Güvenlik Kurumu’ndan emekli aylığı aldığınızı Almanya’daki AOK’ya bildirdiğinizi, buna istinaden Alman sağlık sigortasının sizden geriye dönük beş aylık sağlık ve bakım sigortası primi talep ettiğini belirtip, bunun yasal olup olmadığını soruyorsunuz. Ayrıca bakım parasının yurtdışına çıkılması halinde de ödenmeye devam edilip edilmediğini merak ediyorsunuz...

Önce sağlık sigortası ile ilgili sorunuzu yanıtlayayım. Eğer Türkiye’ye kesin dönüş yapmadıysanız, ve halen ikametiniz Almanya’da devam ediyorsa, o zaman AOK’nın sizden sağlık sigortası primi kesmesi normal ve yasaldır. Hatta prim miktarının hesabında, Almanya’daki emekli aylığınızın yanı sıra Türkiye’den bağlanan emekli aylığı da dikkate alınacaktır.

UYGULAMA DEĞİŞTİ

Bu uygulamanın yasal dayanağı, 2011 yılında çıkarılan bir kanundur. Buna göre, Almanya’da 1 Temmuz 2011’den bu yana sağlık sigortası priminin hesaplanmasında, sigortalının yurtiçinde ve yurtdışında elde ettiği tüm gelirleri dikkate alınıyor. Yani siz Alman sağlık sigortası üyesi olduğunuz sürece, Türkiye’den aldığınız emekliliği de yasal olarak bildirmekle yükümlüsünüz. Bildirimi gecikmeli olarak yapsanız dahi, prim borçlarınız geriye dönük olarak sizden talep edilir. Kesin dönüş yapmış olup da, tatil amacıyla kısa süreli ikametler için Almanya’ya geldiyseniz, AOK’nın sizden sağlık sigortası primi kesme hakkı olmayacaktır. Zira Türkiye’deki sağlık ve sosyal güvencenizin olması Almanya’da size sigorta muafiyeti sağlayacaktır.

BAKIM PARASI KESİLİR

Ancak verdiğiniz bilgiye göre, iki ülkeden emeklisiniz. Yılın yarısından fazlasını Almanya’da geçirdiğinizden, ikili Sosyal Güvenlik Sözleşmesi uyarınca, hangi ülkede ağırlıklı olarak ikamet ediyorsanız, o ülkenin sağlık ve sosyal güvenlik kurum ve sigortaları, sağlık tedavilerinizden sorumlu olacaktır. Dolayısıyla bu kurum veya sigortalar prim tahsil etme yetkisine de sahiptir. Tahsil edilen primin hesabında her ülkenin kendi sosyal güvenlik mevzuatları geçerli sayılacaktır.
Bir yakınınıza sunduğunuz bakım hizmeti karşılığında Bakım Sigortası tarafından ödenen ve Pflegegeld diye anılan Bakım Parası, yurtdışına çıkıldıktan sonra en fazla altı hafta ödeniyor. Daha sonra ödemeler kesiliyor. Tekrar Almanya’ya dönünce bakım hizmetinin başlamasıyla birlikte Bakım Parası ödemesi tekrar başlar.

EMEKLİ OLUNCA İŞTEN ÇIKMAM MI GEREKİYOR

Haluk Irgız – Almanya

EVET, Türkiye’den borçlanarak emekli olduktan sonra yurtdışında herhangi bir sosyal güvenlik sistemine dahil olmamalısınız ve kendi namınıza çalışmamalısınız, yani bir başka ülkede vergi mükellefiyetiniz olmamalı.

Şimdi önce emeklilik şartınıza bir göz atalım. Almanya’da 24 Ağustos 1981’den bu yana sigortalı çalıştığınızı, 13 Eylül 1996’da Alman vatandaşlığını aldığınızı belirtip, Türkiye’de mevcut olan sigortaya tabi 354 günlük çalışmanızın üzerine kaç gün borçlanarak emekli olabileceğinizi öğrenmek istiyorsunuz.

60 YAŞ ŞARTI

3 bin 600 günü (10 yıl) tamamlayacak şekilde yurtdışı borçlanması yaparsanız, 60 yaşında aylık talebinde bulunabilirsiniz. Eksik olan 3 bin 246 gün için, günlük 17.57 liradan toplam 57 bin lira ödemeniz gerekiyor. Borçlanarak emekli olmak için yurtdışında Türk vatandaşı olarak çalıştığınız sigortalı süreniz yeterli. Mevcut olan 15 yıllık süreden yaklaşık 9 yıl 9 günü (3 bin 246 gün) borçlanmanız emekli olmak için kafi gelecektir. Size bağlanacak aylık bugünün şartlarına göre yaklaşık 1.300 lira civarında olacaktır.
Aylık talebinde bulunduğunuz sırada, Almanya’daki sigortalı çalışmanızı sonlandırmanız gerekiyor. Zira aylık tahsis talep formuyla birlikte aktüel tarihli bir hizmet cetveli (versicherungsverlauf) ibraz etmeniz gerekiyor. Eğer bu hizmet cetveline göre hala sigortalı çalışıyor gözükürseniz, aylık talebiniz işleme konulmaz.

BANKA KREDİSİYLE BORÇLANABİLİR MİYİM

Mesut Aydoğdu – Almanya

TÜRKİYE’de 60 ve 70’li yıllarda kısa vadeli sigorta kollarında çalıştığınızı belirtiyorsunuz. Emekli olmak için başvuruda bulunmanıza rağmen, bir netice alamadığınızı, Türkiye’den banka kredisi çekerek yurtdışı borçlanma işlemlerinizi sonuçlandırma şansınızın olup olmadığını soruyorsunuz.

Bir kere sigorta başlangıcınız çok geçmişte olduğu için, yaşınızın 22 Mayıs 2002 tarihi itibariyle 55 olması halinde, 3 bin 600 gün şartına göre emekli olabilirsiniz. Doğum tarihinizi bildirmediğiniz için yaş şartı konusunda size net bir cevap veremiyorum. Ancak 55 yaş şartınızı söz konusu tarih itibariyle tamamlamıyorsanız, o zaman 55 yaşını hangi tarihte tamamladığınıza bakılır. Buna göre yeni bir yaş şartı belirlenir. Genel olarak şu bilgiyi verebilirim: 2014’ten sonra 55 yaşınızı dolduruyorsanız 60 yaş şartı, 2011-2014 arasında yerine getiriyorsanız, 59 yaşına, 2008-2011 arasında yerine getiriyorsanız, 58 yaşına, 2005-2008 arasında tamamlıyorsanız 57 yaşına ve 2002-2005 yılları arasında 55 yaşını dolduruyorsanız 56 yaş şartına tabisiniz.

KREDİ İMKANI VAR MI?

Kredi konusuna gelince; gerek Türkiye gerekse Almanya’da göstereceğiniz teminat karşılığında kredi çekebiliyorsanız, borçlanma işleminizi çekeceğiniz krediyle sonuçlandırabilirsiniz elbette. Ancak tek teminatınız, borçlanma işleminden sonra bağlanacak emekli aylığı ise o zaman 4/B sigorta koluna, yani eski adıyla Bağ-Kur’a borçlanmalısınız. Çünkü, Bağ-Kur’dan bağlanacak aylıklara istinaden borçlanma işlemi için önceden Halk Bankası veya Vakıflar Bankası gibi devlet bankalarından kredi verildiği biliniyor. Ancak bu uygulama bankaların tasarrufunda olup, bu konuda yasal bir hak söz konusu değildir. Bu nedenle bu konuyu Türkiye’de ilgili bankalar nezdinde görüşüp detaylı bilgi almanızı tavsiye ediyorum. Kesin olarak şunu söyleyebilirim; 4/A sigorta koluna yapılacak borçlanmalar için bankalar peşinen kredi vermiyor.