HÜRDANIŞ

MALULİYET AYLIĞI nasıl hesaplanıyor

Özcan Akbaş - Almanya

ALMANYA’da malulen emekli olduktan sonra SGK’ya 1.800 gün borçlanıp Türkiye’den bağlattığınız maluliyet aylığının nasıl hesaplandığını merak ediyorsunuz.
Kanuna göre 4/a ve 4/b kapsamındaki sigortalılar ile 4/c kapsamındaki sigortalılardan, bu kanunun yürürlüğe girdiği tarihten sonra ilk defa sigortalı olarak çalışmaya başlayanların yaşlılık aylığı, aşağıdaki hükümlere göre belirlenecek ortalama aylık kazancı ile aylık bağlama oranının çarpımı sonucunda bulunan tutardır.
ORTALAMA KAZANÇ
Ortalama aylık kazanç, sigortalının her yıla ait prime esas kazancının, kazancın ait olduğu yıldan itibaren aylık talep tarihine kadar geçen yıllar için, her yıl gerçekleşen güncelleme katsayısı ile güncellenerek bulunan kazançlar toplamının, itibari hizmet süresi ile fiili hizmet süresi zammı hariç toplam prim ödeme gün sayısına bölünmesi suretiyle hesaplanan ortalama günlük kazancın 30 katıdır.
BAĞLAMA ORANI
Aylık bağlama oranı, sigortalının malullük, yaşlılık ve ölüm sigortalarına tabi geçen toplam prim ödeme gün sayısının her 360 günü için yüzde 2 olarak uygulanır. Bu hesaplamada 360 günden eksik süreler orantılı olarak dikkate alınır. Ancak aylık bağlama oranı yüzde 90’ı geçemez.
5510 sayılı kanunun 28’inci maddenin dördüncü ve beşinci fıkralarına göre aylığa hak kazanan sigortalılar için hesaplanacak aylık bağlama oranı, prim ödeme gün sayısı 9.000 günden az olanlar için çalışma gücü kayıp oranının 9.000 gün prim ödeme gün sayısı ile çarpımı sonucu bulunan rakamın yüzde 60’a bölünmesi suretiyle hesaplanan gün sayısına göre, yüzde 50’yi geçmemek üzere tespit edilen orandır.
HANGİ ÖDEME DÖNEMİ
Prim ödeme gün sayısı 9.000 günden fazla olanlar için ise toplam prim ödeme gün sayısına göre aylık bağlama oranı belirlenir. Ancak, 4/a kapsamında sigortalı sayılanlar için bu fıkrada geçen 9.000 prim gün sayısı 7.200 gün, yüzde 50 oranı da yüzde 40 olarak uygulanır.
Bu şekilde hesaplanan aylığın başlangıç tarihinin yılın ilk altı aylık dönemine rastlaması halinde 55’inci maddenin 2. fıkrasına göre Ocak ödeme dönemi için gelir ve aylıklara uygulanan artış oranı kadar artırılarak, yılın ikinci altı aylık dönemine rastlaması halinde ise öncelikle Ocak ödeme dönemi, daha sonra Temmuz ödeme dönemi için gelir ve aylıklara uygulanan artış oranları kadar artırılarak, sigortalının aylık başlangıç tarihindeki aylığı hesaplanır.

ÇOCUKLARIN BORÇLANMAYA BİR FAYDASI OLUR MU

Mecit Oguz - Almanya

SSK’ya tabi 1992’den itibaren 561 gün sigortalı çalışan eşinizin emekli olması için daha kaç gün borçlanması gerektiğini ve Almanya’da doğan çocukların emeklilik borçlanmasına bir yararı olup olmadığını soruyorsunuz.
Eşiniz, Türkiye’deki sigortalı işe başlama tarihi 24.5.1992’den önceyse 48 yaş ve 5.5.25 gün, daha sonraysa 49 yaş ve 5.600 gün şartlarına tabi olur. Eşiniz tabi olduğu gün şartından çalıştığı 561 günü düştükten sonra belirleyeceği gün sayısını, 1.1.2016’dan itibaren geçerli olan 17.57 TL tutarındaki günlük borçlanma miktarı ile çarpmak suretiyle, ödeyeceği borç miktarını hesaplayabilir.
ERKEN YAŞTA EMEKLİLİK
Almanya’da çocuk doğumları için kaydedilen sigortalı süreler (1.1.1992’den önce doğanlar için birer, daha sonra doğan çocuk başına üçer yıl) elbette yurtdışı borçlanmada dikkate alınıyor. Eşinizin doğumdan önce Türkiye’de sigorta başlangıcı olduğu için, Almanya’da çocuk yetiştirmeden dolayı adına kaydedilen sigortası süresi sadece borçlanmada dikkate alınacaktır.
Ama Türkiye’de sigorta başlangıcı olmayanların yurtdışındaki sigorta başlangıcı, Türkiye’de de sigorta başlangıcı sayıldığından, sigortalı süre olarak sayılan çocuk yetişrme süresi daha erken yaşta ve daha az borçlanma yapmak suretiyle emekli olmaya yarıyor.
1999 ve 2001 yıllarında doğan çocuklarınız için eşiniz toplam 6 yıl (2.160 gün) borçlanma yapabilir. Geri kalan eksik günü de, Almanya’ya geldiği 6.11.1996’dan itibaren geçen ev kadınlığı süresinden borçlanarak tamamlaması gerekiyor.

BORÇLANMA MİKTARI NEDEN SÜREKLİ ARTIYOR

Ahmet Sakaoğlu – Almanya

GÖNDERMİŞ olduğunuz yazıda, yurtdışı borçlanmanın neden her 6 ayda bir zamlandığını, bunun önleminin niye alınmadığını soruyor ve “Yurtdışında çalışan vatandaşların Türkiye’ye dönme hayalleri artık günden güne eriyor gidiyor. Bu saatten sonra 100 bin -120 bin TL vermek artık kolay değil. Anlayacağınız bizleri buraya gömdüler. Ben de emekli olmak istiyordum, ama bu parayı vermem ve veremem de” diyerek siteminizi dile getiriyorsunuz.

Siteminizde haklı olsanız da, 1.10.2008’de yürürlüğe giren 5510 sayılı Sosyal Güvenlik ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu kapsamında dolar bazlı borçlanmadan asgari ücrete endeksli borçlanmaya geçmek, sosyal güvenlik alanında bir nebze Türkiye’deki sigortalılar ile Almanya’daki sigortalılar arasında bir eşitlik getirdi. Şimdi, tüm sigortalılar emekli olma konusunda eşit koşullara sahip, ancak emekli olduktan sonraki çalışma konusunda ise yurtdışında yaşayan emekliler hala büyük bir haksızlık yaşadıklarını belirtip bu konuda hükümetten emeklilerin lehinde bir düzenleme beklediklerinin altını çizelim.
GÜN BAŞINA 3.99 LİRA ZAM
Günlük borçlanma miktarının da her altı ayda bir artması, asgari ücrete her altı ayda bir ayar yapılmasından kaynaklanıyor. 1.1.2016’da yürürlüğe giren büyük zamla, günlük borçlanma miktarının 13.58 TL’den 17.57 TL’ye yükselmesinin nedeni, Başbakan Ahmet Davutoğlu’nun, geçen yıl yapılan erken genel seçimlerden önce asgari net ücreti 1.300 TL’ye çıkarılacağı vaadinden kaynaklanıyor. Günlük borçlanma miktarı net değil, brüt ücretten hesaplanıyor. Asgari Ücret Tespit Komisyonu brüt asgari ücreti geçen yılın sonunda 1.647 TL olarak açıkladığından, her altı ayda bir gün başına 70-80 kuruş artan günlük borçlanma miktarı, bu kez gün başına 3.99 TL zamlanmış oldu.