Oluşturulma Tarihi: Ağustos 09, 2006 00:00
Fındıkta yaşanan kriz, Toprak Mahsulleri Ofisi’ni (TMO), tarihinde ilk kez ’fındık alıcısı’ yapıyor. Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın başkanlığında yapılan ’fındık zirvesi’nden TMO’nun fındık alımı yapmasına yönelik karar çıktı.
ORDU’da yapılan ve 100 bine yakın üreticinin katıldığı fındık mitingi ile tırmanan gerginlik, Toprak Mahsulleri Ofisi’ni (TMO) tarihinde ilk kez ’fındıkçı’ yapıyor. Hükümet, fındık krizine Fiskobirlik’e "by-pass’ yaparak TMO aracılığı ve Hazine parasıyla alım çözümü buldu. Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, dün ’fındık zirvesi’ topladı. Toplantıya Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Abdüllatif Şener, Devlet Bakanları Ali Babacan, Kürşad Tüzmen, Sanayi ve Ticaret Bakanı Ali Coşkun, Tarım ve Köyişleri Bakanı Mehmet Mehdi Eker, Bayındırlık ve İskan Bakanı Faruk Nafiz Özak, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Hilmi Güler katıldı.
LİSANSLI DEPOCULUK:
Başbakanlık’tan yapılan açıklamada, zirvede, fındık üreticilerinin sorunlarına kalıcı çözümler getirilmesi amacıyla öncelikli olarak fındıkta lisanslı depoculuğun bir an önce kurulması için Sanayi Bakanlığı’nın koordinatörlüğünde gerekli çalışmaların başlatılmasına karar verildiği bildirildi. Açıklamada, "Bunun için, TMO’nun, yapacağı alımlarda Fiskobirlik Yönetimi’yle hazırlanacak bir protokol çerçevesinde depo ve uzmanlardan yararlanması uygun görülmüştür" denildi.
EKER GÖREVLENDİRİLDİ:
Yaklaşık bir aydır gündemde olan soruna ilişkin hükümetin getirdiği çözüm, TMO’nun fındık alımı yapması yönünde oldu. Açıklamaya göre, TMO alacağı fındıklarla ilgili olarak Fiskobirlik yönetimiyle ortak bir protokol yapacak ve Fiskobirlik uzmanlarından yararlanılacak. Bu çalışmaları yürütmek üzere ise Tarım Bakanı Mehdi Eker görevlendirildi. Ayrıca, bundan sonra fındık sorununa kalıcı çözüm bulabilmek için Sanayi Bakanlığının lisanslı depoculuğun bir an önce kurulması yönünde çalışacağı kaydedildi.
NELER OLMUŞTU:
Fındık fiyatının 2.2 YTL’ye kadar düşmesi üzerine üreticiler, hükümeti bu konuya duyarsız kalmakla suçlamıştı. Hükümetin fındığı "stratejik ürün" olarak belirlemesini, fiyatlarda ve ödemelerde devlet desteği sağlanmasını isteyen üreticiler önceki hafta pazar günü Ordu’da yaptıkları olaylı mitingle sorunlarına çözüm olunmasını istemişti.
LİSANSLI DEPOCULUK NEDİR:
Lisanslı depoculuk arz fazlası fındığın piyasadan çekilerek, fiyatların dengede tutulmasını sağlamayı amaçlıyor. Buna göre Sanayi ve Ticaret Bakanlığı’nın izniyle kurulacak lisanslı depo işletmesi, şirketin kuruluşunda 1 milyon YTL’den az olmamak üzere, lisanslı depo kapasitesine göre belirlenen tutarda ödenmiş sermayeye sahip olacak. Lisanslı depolarda tutulan fındık, ürün senetleri vasıtasıyla ticarete konu olabilecek.
Fiyat eylül ortasında belli olur
BAŞBAKAN Recep Tayyip Erdoğan, bu kararı "Tarım Bakanlığı’nın öncülüğünde TMO’nun fındık alımı yapması" diye açıkladı. Erdoğan, "TMO’nun arz fazlasını mı alacağına" ilişkin soruya karşılık da "Arzın içinde olan veya fazlası diye birşey yok. Fındık alımı yapılacaktır. Bunu özel sektör ne kadar yapar TMO ne kadar yapar, bunu piyasa şartları belirler" yanıtını verdi. Fiskobirlik’in elindeki fındığın da alınıp alınmayacağı sorusuna ise Erdoğan, "Ben geçmişi konuşmuyorum. Geleceği konuşuyorum" yanıtını verdi. Başbakan, fiyatın belirlenmesi için ise "Fiyatın belirlenmesi için piyasanın oluşması gerekiyor. Şu anda eylülün 15’inden sonra yeni fındık piyasaya girecek. O zaman da bu fiyatlar oluşur" dedi.
IMF’ye ’Bütçe dışına çıkmıyoruz’ denecek
FINDIK alımına karar verilmesiyle, "destekleme politikası" olarak beş yıl geriye dönülmüş oldu. Erdoğan fındık krizinin ilk patladığı Karadeniz gezisi sırasında, fındık alımını kastederek "Bu bizim işimiz değil, bu piyasanın işi" demişti. TMO’nun alacağı fındığın miktarı ve tutarı henüz belli değil. Bu yıl fındıkta 640 bin ton rekolte bekleniyor. Fındık üreticisi, fındığın kilosunun 7.45 YTL’den alınmasını istiyor. Ancak bu rakamın gerçekçi olmadığı TMO’nun yapacağı alım tutarında tüccarın tavrının da belirleyici olacağı belirtiliyor. Maliye bürokratları, bütçenin az harcama yapılan kalemlerinden, fındık alımı için kaynak bulmaya çalışıyor. Fındık rekoltesinin yarısı olan 320 bin tonun, örneğin 4 YTL’den alınması halinde bile, bütçeye yükü 1.2 milyar YTL olacak. Mali disiplin konusunda sık sık mesaj veren hükümet, bu alım için IMF’ye "Bütçe içinde kalıyoruz" diyecek. Fiskobirlik’in üreticisine olan 147 milyon YTL konusunda hükümetin herhangi bir karar almaması dikkat çekti.