Hükümet altı santrala daha el koyacak
Güncelleme Tarihi:
Yelda ATAÇ / ANKARA
Oluşturulma Tarihi: Ekim 22, 2003 01:58
Dört doğalgaz santralına usulsüzlük nedeniyle el koyma kararı alan Enerji Bakanlığı, aynı modeldeki 6 hidroelektrik santralı için de aynı kararı alacak.
Devlet Denetleme Kurulu raporu üzerine 4 santrala el koyma kararı alan hükümet, ikinci adımda 6 hidroelektrik santral için de aynı uygulamayı yapacak. El koyulacak santrallar arasında ilk sırayı GAMA'ya ait Birecik Barajı ve Hidroelektrik Santralı alıyor.
Hürriyet, Yap-İşlet-Devret (YİD) yöntemiyle kurulan dört doğalgaz santralına el koyma kararının ardından operasyonun- un ikinci ayağını da açıklıyor. Enerji Bakanlığı, dört doğalgaz santralının hemen ardından altı adet hidroelektrik santralına (HES) da el koyacak. Bunlar arasında ilk sırayı GAMA'ya ait Birecik Barajı ve Hidroelektrik Santralı alıyor. Ayen Enerji'ye ait Çamlıca, Gönen Elektrik'e ait Gönen, Ere Elektrik'e ait Suçatı, Fethiye Elektrik'e ait Fethiye ve Altek Enerji'ye ait Tohma-Medik Santrallarına da el koyulacak.
Altı hidroelektrik santralına el koymak için Enerji Bakanlığı tüm hazırlıklarını tamamlarken yetkililerin doğalgazla çalışan santrallarda olduğu gibi EPDK'dan gelecek yazıyı beklediği öğrenildi. HES'lerin statüsü değişik olduğu için dört doğalgaz santralının ardından ayrı bir operasyon sözkonusu altı HES'e el koyulacak. Bu arada, Hürriyet'in el koyulacağını dün duyurduğu 4 santralin, 20 yıllık işletme süresi için toplam 5 milyar dolar haksız kazanç elde edecekleri belgelendi. Raporlardaki saptamalar şöyle:
Marmara Ereğlisi-Unimar Doğalgaz Santralı:
Yatırım bedeli 621 milyon dolar gösterildi. Gerçek rakamın 243 milyon dolar olduğu saptandı. Elektriğin kwh'si 8 cent'ten tarifelendirildi, olması gereken ise 5.7 cent'ti. İçkarlılık rakamları başta verilmedi, daha sonra istenince yüzde 25 yanıtı verildi. Asıl oran ise yüzde 62 olarak hesaplandı. Yüksek eskalasyon, mükerrer eskalasyon uygulamaları sonucunda iç karlılık yüzde 228'e çıktı. 20 yıllık işletmede elde edeceği haksız kazanç 1 milyar 713 milyon dolar olarak hesaplandı.
Marmara Ereğlisi-Trakya Doğalgaz Kombine Santralı:
Toplam yatırım bedeli 547 milyon dolar gösterildi. Şirket fizibilitesinden Bakanlık'ın yaptığı hesaba göre ise gerçek rakam ise 248 milyon dolardı. Elektriğin kwh'si 8 cent'ten tarifelendirildi, olması gereken 5.7 cent'ti. Fizibilite raporunda bilgi verilmeyen iç karlılık yüzde 23 gösterildi. Gerçek oran ise yüzde 54 olarak gerçekleşti. Yüksek ve mükerrer eskalasyon ile karlılık yüzde 105'e çıkarıldı. 20 yıllık işletmede 1 milyar 703 milyon dolar haksız kazanç elde edileceği hesaplandı.
Gebze-Dilovası Santralı:
Proje bedeli 236 milyon dolar gösterildi. Gerçek rakam 149 milyon dolardı. Tarife kwh bşına 4.9 cent hesaplandı. Olması gereken 4.4 cent'ti. Karlılığı yüzde 78.82 gösterildi. Asıl karlılık yüzde 85 olarak gerçekleşti. Yatırım maliyetini fazla göstermek, santral sarfiyatını yüksek göstererek doğalgaz bedelini yüksek almak, atık ısısını bir otoprodüktöre satarak karlılığını yüzde 212'ye çıkardı. 20 yıllık işletme süresinde 989 milyon dolar haksız kazanç elde edeceği saptandı.
Esenyurt Santralı:
Gerçekte 136 milyon dolar olan yatırım bedeli 178 milyon dolar gösterildi. 11 milyon dolardan başlayıp 20 milyon dolara kadar yükselen işletme gideri gösterdi. Gerçek gider ise 7'den başlayıp 10 milyon dolara çıkıyordu. Elektriğin kwh'sini 8.2 cent'ten tarifelendirdi. Olması gereken rakam 5.9 cent'ti. Isı satışını nakit akışına yansıtmayarak sadece bu kalemden yılda 11 milyon dolar haksız kazanç elde etti. 20 yıllık işletme süresinde elde edeceği toplam haksız kazanç 649 milyon dolar olarak hesaplandı.
Üç santral Bakanlığa dönüyor
Özelleştirme programına alınan Yatağan, Kemerköy ve Yeniköy Santrallerinin Enerji Bakanlığı'na geri verilmesi için Özelleştirme Yüksek Kurulu (ÖYK) kararı hazırlandığı öğrenildi. ÖYK üyesi tüm bakanlar kararı imzalarken, ekim ayı başında imzaya açılan karar için yalnızca Başbakan Tayyip Erdoğan'ın imzasının kaldığı bildirildi. ÖYK kararıyla programa alınarak mülkiyeti Özelleştirme İdaresi'ne geçen üç santral için yeni hazırlanan ÖYK kararı ile santraller programdan geri çekilerek Enerji Bakanlığı'na iade ediliyor. Dağıtım ve üretim tesislerinin özelleştirilmesi görüşmelerinde yol alınamaması aynı geri dönüşün bu alanda da yaşanabileceği kuşkusunu yarattı. Yetkililer, santrallerin hukuki sorunları nedeniyle bu önleme başvurulduğu, sorunların çözülmesinin ardından tekrar programa alınacağı savunmasını getirdi.
Üç santrala uluslararası tahkim yolu açık
Doğalgazla çalışan dört santralın üçü için uluslararası tahkim yolunun açık olduğu öğrenildi. Trakya Doğalgaz Kombine, Unimar Doğalgaz ve Esenyurt Santrallarına el konulmasının ardından uygulama sözleşmeleri gereği uluslararası tahkim yolu açık bulunuyor. Gebze-Dilovası ise ÇEAŞ ve Kepez'deki gibi bir imtiyaz hakkına sahip bulunuyor ve itiraz uluslararası tahkim yerine Danıştay'a gidiyor.
EPDK: Ali Şen bizi ilgilendirmiyor
Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) Başkanı Yusuf Günay, doğalgaz kontrat devirlerinin Gazprom-Ali Şen bağlantısıyla gündeme gelmesine tepki gösterdi. Günay, ‘‘Ahmet, Mehmet, Hasan, Hüseyin bizi ilgilendirmiyor. Bir tek konu ilgilendiriyor ki bu konu da serbest piyasanın yasanın öngördüğü bir şekilde, yasanın öngördüğü sürede gerçekleştirilmesidir’’ dedi.
Günay, yasanın öngördüğü kontrat devirlerinin yapılabilir olduğunu kaydederek, ‘‘Hem Rusya'nın hem İran'ın bu konuya sıcak baktıklarını düşünüyorum. Kendim de İran tarafı ile zaten görüştüm. Bu konuda bir olumsuzluk olacağını düşünmüyorum’’ diye konuştu. Cezayir ve Nijerya'dan alınan enerjinin kontratlarının devri konusunda uluslararası şirketlerinin talip olduğunu, Türkiye'de de kontrat devirlerine pek çok şirketin istekli bulunduğunu belirten Günay, şöyle devam etti: ‘‘Bunu tek bir kişi, tek bir kuruluş olarak algılayarak reforma zarar veriyoruz. Hiçbir kişi ya da kuruluş bizi ilgilendirmiyor. Bizi ilgilendiren tek şey, kontratların özel sektöre deviridir. Bunu da gerçekten basite indirgeyerek bu konuda sanki birilerine kontrat devri yapılacakmış gibi sunulmamalı. Bizim kurumumuz herkese eşit mesafededir.’’
Yasanın öngördüğü kontrat ya da miktar devri için sürenin kalmadığı ve 2 Kasım itibariyle nasıl bir durumun ortaya çıkacağı sorusuna karşılık Günay, 2 Kasım itibariyle ortaya çıkacak durumun ‘sonuç’ olduğunu, asıl önemlisinin ise ‘nedenler’ olduğunu kaydetti.
Hürriyet, Yap-İşlet-Devret (YİD) yöntemiyle kurulan dört doğalgaz santralına el koyma kararının ardından operasyonun- un ikinci ayağını da açıklıyor. Enerji Bakanlığı, dört doğalgaz santralının hemen ardından altı adet hidroelektrik santralına (HES) da el koyacak. Bunlar arasında ilk sırayı GAMA'ya ait Birecik Barajı ve Hidroelektrik Santralı alıyor. Ayen Enerji'ye ait Çamlıca, Gönen Elektrik'e ait Gönen, Ere Elektrik'e ait Suçatı, Fethiye Elektrik'e ait Fethiye ve Altek Enerji'ye ait Tohma-Medik Santrallarına da el koyulacak.
Altı hidroelektrik santralına el koymak için Enerji Bakanlığı tüm hazırlıklarını tamamlarken yetkililerin doğalgazla çalışan santrallarda olduğu gibi EPDK'dan gelecek yazıyı beklediği öğrenildi. HES'lerin statüsü değişik olduğu için dört doğalgaz santralının ardından ayrı bir operasyon sözkonusu altı HES'e el koyulacak. Bu arada, Hürriyet'in el koyulacağını dün duyurduğu 4 santralin, 20 yıllık işletme süresi için toplam 5 milyar dolar haksız kazanç elde edecekleri belgelendi. Raporlardaki saptamalar şöyle:
Marmara Ereğlisi-Unimar Doğalgaz Santralı:
Yatırım bedeli 621 milyon dolar gösterildi. Gerçek rakamın 243 milyon dolar olduğu saptandı. Elektriğin kwh'si 8 cent'ten tarifelendirildi, olması gereken ise 5.7 cent'ti. İçkarlılık rakamları başta verilmedi, daha sonra istenince yüzde 25 yanıtı verildi. Asıl oran ise yüzde 62 olarak hesaplandı. Yüksek eskalasyon, mükerrer eskalasyon uygulamaları sonucunda iç karlılık yüzde 228'e çıktı. 20 yıllık işletmede elde edeceği haksız kazanç 1 milyar 713 milyon dolar olarak hesaplandı.
Marmara Ereğlisi-Trakya Doğalgaz Kombine Santralı:
Toplam yatırım bedeli 547 milyon dolar gösterildi. Şirket fizibilitesinden Bakanlık'ın yaptığı hesaba göre ise gerçek rakam ise 248 milyon dolardı. Elektriğin kwh'si 8 cent'ten tarifelendirildi, olması gereken 5.7 cent'ti. Fizibilite raporunda bilgi verilmeyen iç karlılık yüzde 23 gösterildi. Gerçek oran ise yüzde 54 olarak gerçekleşti. Yüksek ve mükerrer eskalasyon ile karlılık yüzde 105'e çıkarıldı. 20 yıllık işletmede 1 milyar 703 milyon dolar haksız kazanç elde edileceği hesaplandı.
Gebze-Dilovası Santralı:
Proje bedeli 236 milyon dolar gösterildi. Gerçek rakam 149 milyon dolardı. Tarife kwh bşına 4.9 cent hesaplandı. Olması gereken 4.4 cent'ti. Karlılığı yüzde 78.82 gösterildi. Asıl karlılık yüzde 85 olarak gerçekleşti. Yatırım maliyetini fazla göstermek, santral sarfiyatını yüksek göstererek doğalgaz bedelini yüksek almak, atık ısısını bir otoprodüktöre satarak karlılığını yüzde 212'ye çıkardı. 20 yıllık işletme süresinde 989 milyon dolar haksız kazanç elde edeceği saptandı.
Esenyurt Santralı:
Gerçekte 136 milyon dolar olan yatırım bedeli 178 milyon dolar gösterildi. 11 milyon dolardan başlayıp 20 milyon dolara kadar yükselen işletme gideri gösterdi. Gerçek gider ise 7'den başlayıp 10 milyon dolara çıkıyordu. Elektriğin kwh'sini 8.2 cent'ten tarifelendirdi. Olması gereken rakam 5.9 cent'ti. Isı satışını nakit akışına yansıtmayarak sadece bu kalemden yılda 11 milyon dolar haksız kazanç elde etti. 20 yıllık işletme süresinde elde edeceği toplam haksız kazanç 649 milyon dolar olarak hesaplandı.
Üç santral Bakanlığa dönüyor
Özelleştirme programına alınan Yatağan, Kemerköy ve Yeniköy Santrallerinin Enerji Bakanlığı'na geri verilmesi için Özelleştirme Yüksek Kurulu (ÖYK) kararı hazırlandığı öğrenildi. ÖYK üyesi tüm bakanlar kararı imzalarken, ekim ayı başında imzaya açılan karar için yalnızca Başbakan Tayyip Erdoğan'ın imzasının kaldığı bildirildi. ÖYK kararıyla programa alınarak mülkiyeti Özelleştirme İdaresi'ne geçen üç santral için yeni hazırlanan ÖYK kararı ile santraller programdan geri çekilerek Enerji Bakanlığı'na iade ediliyor. Dağıtım ve üretim tesislerinin özelleştirilmesi görüşmelerinde yol alınamaması aynı geri dönüşün bu alanda da yaşanabileceği kuşkusunu yarattı. Yetkililer, santrallerin hukuki sorunları nedeniyle bu önleme başvurulduğu, sorunların çözülmesinin ardından tekrar programa alınacağı savunmasını getirdi.
Üç santrala uluslararası tahkim yolu açık
Doğalgazla çalışan dört santralın üçü için uluslararası tahkim yolunun açık olduğu öğrenildi. Trakya Doğalgaz Kombine, Unimar Doğalgaz ve Esenyurt Santrallarına el konulmasının ardından uygulama sözleşmeleri gereği uluslararası tahkim yolu açık bulunuyor. Gebze-Dilovası ise ÇEAŞ ve Kepez'deki gibi bir imtiyaz hakkına sahip bulunuyor ve itiraz uluslararası tahkim yerine Danıştay'a gidiyor.
EPDK: Ali Şen bizi ilgilendirmiyor
Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) Başkanı Yusuf Günay, doğalgaz kontrat devirlerinin Gazprom-Ali Şen bağlantısıyla gündeme gelmesine tepki gösterdi. Günay, ‘‘Ahmet, Mehmet, Hasan, Hüseyin bizi ilgilendirmiyor. Bir tek konu ilgilendiriyor ki bu konu da serbest piyasanın yasanın öngördüğü bir şekilde, yasanın öngördüğü sürede gerçekleştirilmesidir’’ dedi.
Günay, yasanın öngördüğü kontrat devirlerinin yapılabilir olduğunu kaydederek, ‘‘Hem Rusya'nın hem İran'ın bu konuya sıcak baktıklarını düşünüyorum. Kendim de İran tarafı ile zaten görüştüm. Bu konuda bir olumsuzluk olacağını düşünmüyorum’’ diye konuştu. Cezayir ve Nijerya'dan alınan enerjinin kontratlarının devri konusunda uluslararası şirketlerinin talip olduğunu, Türkiye'de de kontrat devirlerine pek çok şirketin istekli bulunduğunu belirten Günay, şöyle devam etti: ‘‘Bunu tek bir kişi, tek bir kuruluş olarak algılayarak reforma zarar veriyoruz. Hiçbir kişi ya da kuruluş bizi ilgilendirmiyor. Bizi ilgilendiren tek şey, kontratların özel sektöre deviridir. Bunu da gerçekten basite indirgeyerek bu konuda sanki birilerine kontrat devri yapılacakmış gibi sunulmamalı. Bizim kurumumuz herkese eşit mesafededir.’’
Yasanın öngördüğü kontrat ya da miktar devri için sürenin kalmadığı ve 2 Kasım itibariyle nasıl bir durumun ortaya çıkacağı sorusuna karşılık Günay, 2 Kasım itibariyle ortaya çıkacak durumun ‘sonuç’ olduğunu, asıl önemlisinin ise ‘nedenler’ olduğunu kaydetti.