Hesaba bizi de 'koyun'

TÜRKİYE’de son günlerin en büyük tartışma konularından biri kırmızı et fiyatları. Özellikle dana eti fiyatları son 3-4 ay içinde bir hayli yükseldi. Dana karkasın kilosu 19.5 liradan 22.5 liraya kadar çıktı. Fiyatlar bu kadar yukarıda seyredince sektörde ‘hayvan ithal’ edelim diyenlerin sayısı da hızla yükseldi. Kasap ve marketlerde de artan fiyatların yansımaları hemen gözükmeye başladı. Ancak kırmızı et denilince ilk akla gelen dana etinde durum böyleyken, aynı dönemlerde koyun karkasın kilosu 16 liradan 12-13 liraya kadar geriledi. Küçükbaş hayvan fiyatlarında yaşanan gerileme de en çok Van’ı etkiledi. Türkiye’nin ihtiyacının yaklaşık yüzde 7’sini karşılayan bu ilde elde kalan hayvanların bakım masrafları besicileri zor durumda bıraktı. Van’da ziyaret ettiğimiz hayvan çiftliklerindeki işletmeciler, koyun etine talep olmadığı için hayvanların elde kaldığını ifade etti.

KATLİAM YAPILIYOR

Bölgede koyun eti fiyatlarının 12-13 lira seviyelerinde olduğunu anlatan Van İli ve İlçeleri Kırmızı Et Üreticileri Birliği Başkanı Sabri Yılmaz, “Herşey danaya bağlanınca fiyatlar yükseliyor. En büyük tehlike ise ağırlıklı olarak üreme ve sütünden yararlanılan dişi hayvanların kesiliyor olması. Hayvancılık için bir katliam bu. Bunun önlemini Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’nın alması gerekiyor. Dişi büyük baş, düve ve kuzu sürekli kesiliyor” ifadelerini kullandı. Van’da kuzu etinin 18 lira, Koyun etinin 13 lira seviyelerinde olduğunun altını çizen Yılmaz, “Büyükşehirlerde bazı tüccarlar kendi çıkarları için kamuoyu ve hükümeti kandırmaya çalışıyor. Ankara’da fiyatları ben de kontrol ettim. Mahalle kasaplarında gayet uygun fiyatlar var. Bir hayvandan bir buçuk kilo bonfile çıkıyor. Tabi ki pahalı olacak. Çünkü az bulunuyor. Ancak hayvanın diğer bölümlerinde fiyatlar gayet uygun. Bonfile fiyatları üzerinden zam geldi diyorlar” dedi.

AÇILIM DEVAM ETMELİ

Küçükbaş hayvan varlığında Türkiye’de ilk sırada olduklarını belirten Yılmaz, “Geçmişte Türkiye’nin ihtiyacının yüzde 12’si Van’dan karşılanırdı. Şimdi yüzde 7’lere kadar geriledi. Buna rağmen 2.3 milyon küçükbaş hayvanla hayvan varlığında ilk sırada yer alıyoruz” dedi. Bölgede yaşanan çatışmaların bu gerilemedeki en büyük nedenlerden biri olduğuna değinen Yılmaz, “Terör olaylarından önce insanların yüzde 80’i hayvancılık yapardı. Şimdi ise yüzde 65 seviyesinde. Ancak son iki yılda açılım süreci ile beraber hayvancılığa ilgi yeniden artmaya başladı. Açılım tamamlanırsa yaylaların kullanımı da tekrar açılır. Eğer bu gerçekleşirse Türkiye’nin kırmızı et sorununu tek başımıza çözeriz” diye konuştu.

2 lira daha fazla
kâr için kesiyorlar

VAN’da faaliyet gösteren bir başka büyükbaş hayvan çiftliği sahibi de dişi hayvanların çok fazla kesildiğine dikkat çekiyor. Elde erkek dana olmadığı için zorluklar yaşadıklarına değinen çiftlik sahibi, “Daha doğmamış hayvanlar satılmaya başladı. Dişi mi erkek mi belli olmayan buzağılar piyasada işlem görüyor. Eğer dişi hayvan kesimi devam ederse 2 yıl içinde büyükbaş hayvancılık çok büyük darbe yer. Dişi hayvan daha ucuz olduğu için kesiyorlar. Dişinin kilosu 20, erkek hayvanın kilosu 22.5 lira. Aracı tüccar 2 lira daha fazla kâr elde etmek için bunu tercih ediyor” dedi.

8600 dönüm
hayvancılık

HAYVANCILIĞIN Van ekonomisine katkısının yüzde 27 seviyelerinde olduğunu söyleyen Sabri Yılmaz, “Van’da gerçekleşen depremden sonra yıkılan ahırlar daha inşa edilemedi. Bunun yerinde hayvancılık sanayi bölgesi için bir yer belirledik. Projeyi, Van Ticaret ve Sanayi Odası ile Kırmızı Et Üreticileri Birliği olarak olgunlaştırdık. Ancak depremden sonra bize büyük destek veren Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanı Mehdi Eker’in bu konuda da bizim yanımızda olması gerekiyor. 8 bin 600 dönüm civarında bir alandan bahsediyoruz. Eğer burası yapılabilirse birçok sorun ortadan kalkar” diye konuştu.

Koyun varlığında ilk 5 il
Van: 2.3 milyon
Konya: 2.1 milyon
Ağrı. 1.6 milyon
Ş.Urfa: 1.5 milyon
Muş: 1 milyon

Sığır sayısında ilk 5 il
Konya: 750 bin
Erzurum: 693 bin
Balıkesir: 581 bin
Kars: 538 bin
İzmir: 513 bin

Keçi sayısında ilk 5 il
Mersin: 830 bin
Antalya: 605 bin
Siirt: 377 bin
Mardin: 373 bin
Bitlis: 344 bin

Hayvan varlığı 4 yılda
yüzde 40 yükseldi (Milyon)

Yıl Sığır Koyun Keçi TOPLAM (adet)
2008 10.859 23.974 5.593 40.428
2009 10.723 21.749 5.128 37.601
2010 11.369 23.089 6.293 40.752
2011 12.386 25.031 7.277 44.695
2012 13.914 27.425 8.357 49.697
2013 14.415 29.284 9.225 52.925
2014 14.123 31.115 10.347 55.585