Her şey Anadolu’da

TÜRKİYE turizmi son yıllarda terör, diplomatik krizler, darbe kalkışması, yakın coğrafyadaki savaş ortamı nedeniyle zor bir dönemden geçti. 2016 yılında turizmde resmi rakamlara göre 11 milyon turist ve 8 milyar dolar gelir kaybı yaşandı. 2017’de toparlanma başladı, 2018 için ise beklentiler çok daha yüksek. Cem Kınay, uzun süre Türkiye turizminde adından en çok söz ettiren kişilerden biriydi. Antalya’da ‘her şey dahil’ sistemini başlatan Cem Kınay, Türkiye ve Türkiye dışında birçok yatırıma imza attı. Yurtdışındaki yatırımlarında beklediğini bulamadı. Son dönemde Türkiye’de turizm yatırımcılarına danışmanlık veren Cem Kınay’la, ‘15-22 Nisan Turizm Haftası’nda değişen dünyada, turizmdeki yeni beklentileri ve Türkiye turizmindeki yeni fırsatları konuştuk.

TÜRKİYE ALGISI DEĞİŞTİ

Siz turizme başladığınızda Türkiye bambaşka bir ortamdaydı. Siz de hem Türkiye hem de Türkiye dışında çok şey yaşadınız. Nereden nereye geldik?

1987’de başladım turizme. 30 yıl önce çok az insan Türkiye’ye geliyor, Türkiye’yi biliyordu. Türkiye’deki toplam yatak sayısı Yunanistan’ın Rodos Adası’yla eşitti, 50 bin kadar yatak vardı.

Her şey dahil sistem sizin öncülüğünüzde başladı. Şimdilerde bu çok eleştiriliyor. Sizce nesi eksikti ya da nerelerde yanlışlar oldu?

Türkiye turizmi 80’lerle birlikte Özal hükümetinin özel sektöre arazileri açmasıyla hareketlendi. 1990 yılında Magic Life otellerini kurduk. ‘Her şey dahil’ sistemi başlattık. Antalya’da çoğu yatırım buna geçti. O zaman bu devrimdi. 90’lı yıllarda Türkiye’ye turist çekmek gerekiyordu. O dönemlerde terör sorunu vardı ve özellikle Avrupa’dan bu yüzden turist gelmiyordu. Türkiye’yi terör ülkesi olarak görüyorlardı. Her şey dahil sistem turistlere güven veriyordu. Sistem sayesinde gündemlerine Türkiye tatili girdi ve geldiler. Türkiye algısı bu yöntemle değişti. O dönemi güzel geçirdik. Oteller büyüdü. Otellerin içinde eğlenildi. 2000 yıllarına geldiğimizde Akdeniz’de bu alanda lider olduk.

En çok da bu konunun altı çizildi. Otel dışındaki hayatı tanımadı Türkiye’ye gelen turistler.

O dönemde Antalya büyüdü. Her şey dahil sistemde zaten daha çok o bölge için geçerliydi. Bu süre içinde Antalya Almanya başta olmak üzere birçok ülkede tanındı. Ben bu sistemi önerirken sektör içinde yüzde 20’lik payı olur diye düşünmüştüm, ancak zaman içinde yüzde 90’lara geldi. Antalya Bölgesi’ne gelenler deniz, kum, güneş için geliyorlardı. Öncelikli beklenti de buydu. 2000’li yıllarda İstanbul da keşfedildi. Bir sıçrama yaşandı Türkiye turizminde.

GÖBEKLİTEPE’YE TURİST AKINI

Belli bir büyüklüğe gelindikten sonra eşik atlanamadı diyebilir miyiz?

Türkiye dünyanın 6’ncı turizm ülkesi. 1 milyondan fazla yatağı var. Lider bu konuda. Önemli bir oyuncu. Daha ötesi için yeni bir hikaye ve devrim lazım. İsteyenler ‘her şey dahil’ yapmaya devam etsin ama o zamanın koşullarında devrimdi. Bu tartışma artık yapılmaması gereken bir tartışma. Şimdi yeni devrim lazım. Dünyaya bakmak lazım. Dünyadaki aslında tüm talepler Türkiye’nin cazibesini artıracağını gösteriyor. Yerelleşme çok ön planda. İnsanlar, gezginler gittikleri yerlerde lokal insanlarla bir araya gelmek istiyorlar. Gittikleri yerin insanının nasıl yaşadığını deneyimlemek istiyorlar. Yerel tatları tatmak istiyorlar. Anadolu bu zenginliklerle dolu.

Anadolu’da turizm yatırımları sınırlı, yeterli eğitimli personel bulmak çok zor. Kültürel varlıkların değerini biz biliyor muyuz?

Dünyanın hiçbir ülkesinde bu kadar çok Antik Kent bir arada değil. Hiçbir ülkede 12 bin yıllık Göbeklitepe yok, 8-10 bin yıllık Çatalhöyük yok. Türkiye toplumu da kendi değerlerini ve güzelliklerini yeni keşfediyor. 2001 yılında bir Kapadokya projesinde şunu söyledim; ‘Kapadokya Amerika’da olsa inanın senede 40-50 milyon kişi gelir.’ Dünyanın her yerinden gezginleri çekebilecek bir yer Göbeklitepe. Henüz hazır mı değil ama kısa sürede bunun olmaması için bir neden yok. Bugün Göbeklitepe Amerika’da olsa yer yerinden oynar, 100 milyon insan gider. Yeni devrim Anadolu’nun zenginlikleri. Bunun için önce kendimizin keşfetmesi gerekiyor. Batı’da yaşayan kaç kişi Mardin’e, Urfa’ya, Antakya’ya gidiyor? Gaziantep’i keşfediyor? İleri dönük olarak kendimize de bakmalıyız. Her şey dahili konuşurken bunu eksik bırakmayalım. Kişi başına turizm geliri de düşük Türkiye’de. 600 dolar ortalamaya geliyor. Oysa bunu kültür turizmine, çevirseniz çok daha fazla gelir gelecek.

Bu yıl Kars ekspresine de Çinliler geldi...

Kars Ekspresi çok güzel bir örnek. Önce bizler keşfettik Kars Ekspresini. Bu yıl yalnızca Kars Ekspresi için 40 bin Çinli gelmiş.

Kars Ekspresi güzel bir örnek. Trenle turizm gelişebilir mi?

Örneğin, Antalya’ya tren hattı yok. Yapılacak oraya da. Antalya tren hattıyla Anadolu’ya bağlanacak. Anadolu tren hatları projeleri yapılıyor, hızlı tren projeleri var. Yeni nesil insan tipi oluştu. Bu insan tipi de gittiği yerleri keşfetmeye çok meraklı. Tren hatları da bunun için çok önemli.

KARAYİPLER İÇİN HUKUKİ MÜCADELE

Karayipler’deki yatırımlarınız bir anda elinizden gitti. Rüşvetle suçlandınız. Neler yaşandı o süreçte?

Turks ve Caicos Adaları’nda Mandarin Oriental ce de Bvlgari Hotel projesini yapıyorduk. Bu işlerin inşası sırasında İngiltere sömürgesi olan adada darbe oldu. Giden hükümet adına da rüşvet soruşturması açıldı. Bu vesile ile adada bulunan yatırımcılar hakkında da suçlamalarda bulunuldu. Biz de onlar arasındaydık. O dönemde işler durdu. Süreç aniden değişmiş oldu bizim için. Hukuki süreç içinde mücadele ediyoruz.

Türkiye’ye geldikten sonra Sheraton Grubu’yla anıldınız. Maslak Sheraton’da da iflas istendi. Neydi sorun?

Yanlış aktarım var. Sheraton işi kardeşim Cenk Kınay’la ilgili. Ben Steigenberger Grubu’nun Türkiye’ye gelmesi için yardımcı oldum.

Şu anda kendi şirketinizle yatırımcılara danışmanlık veriyorsunuz…

Özellikle de Anadolu’daki yatırımlara odaklandım. Şimdi Ankara ve Batman’a gideceğim.

CEM KINAY KİMDİR?

Cem Kınay, Erzurum Aşkale doğumlu. Avusturya Lisesi ve Viyana Tıp Fakültesi mezunu. Viyana’da 1987 yılında Gulet Turistik’i, 1990 yılında da Magic Life Oteller zincirini kurdu. Avrupalı turistleri her şey dahil sistemle tanıştırdı. Avusturya, Almanya, İsviçre, İngiltere, Rusya, Türkiye ve daha bir çok ülkeden Magic Life Oteller zinciri ile yılda 450 binden fazla ve Gulet Turistik ile 500 binden den fazla turiste hizmet verdi. 1996’da  otel ve turizm dergisi “Traveller” tarafından  “Yılın Turizmcisi Ödülü”,

1997’de  Avusturya’nın önemli ekonomi dergisi “Trend Magazine”tarafından “Yılın Adamı Ödülü” ve 2006’da  Avusturya Cumhurbaşkanı tarafından “Devlet Nişanı” aldı. Çok sayıda otel kuran Kınay’ın Karayipler’deki Turk ve Caicos Adaları yatırımı ise Kınay’ın turizm yatırımcılığı hayatına darbe vurdu. Kınay, son dönemde kurduğu Experience Design danışmanlık şirketiyle Türkiye’deki turizm yatırımcılarına danışmanlık veriyor.