Her bölgeye ayrı uzmanlık

BAŞBAKAN Binali Yıldırım’ın hafta sonunda Diyarbakır’da açıkladığı Güneydoğu teşvik paketinin detayları netleşiyor. Pakette Güneydoğu’da 5 yeni cazibe merkezi oluşturulması öngörülmüştü. Bu cazibe merkezlerinin her biri farklı alanlarda uzmanlaşacak. O bölgedeki üniversiteler de, bu alanlar üzerine çalışacak. Devlet de anahtar teslimi fabrikalar yapıp, özel sektöre devredecek.

Kurulacak olan cazibe merkezlerinden Şanlıurfa- Diyarbakır- Mardin cazibe merkezi, Siirt, Batman ve Şırnak’ı; Malatya-Elazığ cazibe merkezi, Adıyaman-Bingöl ve Tunceli’yi; Erzurum cazibe merkezi, Bayburt-Gümüşhane ve Erzincan’ı; Van cazibe merkezi Bitlis-Hakkari ve Muş’u; Kars cazibe merkezi de Ağrı-Iğdır ve Ardahan’ı kapsayacak.


TURİZM DE VAR
Şanlıurfa- Diyarbakır- Mardin cazibe merkezinde yapı malzemeleri, mobilya, hayvancılık, ayakkabıcılık, hazır giyim, meyvecilik, kuru gıda ve turizm; Van cazibe merkezinde tekstil-konfeksiyon, küçükbaş hayvancılık, arıcılık, meyvecilik, tıbbi ve aromatik bitkiler; Kars cazibe merkezinde hayvancılık, lojistik, et ve süt ürünleri, meyvecilik, turizm; Malatya-Elazığ cazibe merkezinde konfeksiyon, yapı malzemeleri, küçükbaş hayvancılık, arıcılık, meyvecilik; Erzurum cazibe merkezinde de doğaltaş işleme, yapı malzemeleri üretimi, meyvecilik, seracılık ve kış turizmi öncelikli yatırım alanları olacak.


EMEK YOĞUN SEKTÖR
Bölgede yapılacak yatırımlarda öncelik emek yoğun sektörlerde olacak. Yetkililer bu durumun gerekçesini de, “İleri teknolojiyi bir anda sokabilmemiz mümkün değil. Bu nedenle önce emek yoğun sektörlere ağırlık vereceğiz” sözleriyle anlatıyor. Kamu tarafından bölgeye verilecek teşviklerin başında özel sektörün fabrika binalarının kamu tarafından inşa edilmesi bulunuyor. Her yıl 5 cazibe bölgesinde 80’er fabrika kurulacak. Öncelikli yatırım alanlarında kurulacak olan fabrikalar uygun koşullarda firmalara kiralanacak. 10 bin metrekare büyüklüğündeki fabrikalarda ortalama 500 kişi istihdam edilmesi ve böylece yılda 40 bin kişilik istihdam oluşturulması amaçlanıyor. Ayrıca 298 yatırımcıya sıfır faizli yatırım ve işletme kredisi verilecek.

Kalkınma ajansları aracılığıyla genç girişimciler teşvik edilecek. Gençlere, tarihi mekanlarda oluşturulacak ofisler verilecek. Bu ofislerde şirketlerin kurulup çalışabilmesi için, 3 yıla kadar teşvik verilecek. Kamu bu yatırımlarda alım garantisi verebilecek. Öncelik tekstil ve tıbbi ürünler olacak.

Öte yandan CHP Sözcüsü Selin Sayek Böke, paketi, “Terör sonlanmadıkça ölü doğmuş bir paket” sözleriyle eleştirdi. Böke “Hükümet, Meclis’ten, muhalefetten kaçırarak yürüttüğü çözüm sürecinde, nasıl kimseyi, hiçbir aklı dahil etmediyse, eleştiri ve uyarıyı önemsemediyse, şimdi de Ekonomik Çözüm Paketi’nde aynı tutumu tekrarlıyor” dedi.

PATRONLAR DOĞU-GÜNEYDOĞU TEŞVİKLERİNİ DEĞERLENDİRDİ
BAŞBAKAN Binali Yıldırım’ın Diyarbakır'da açıkladığı Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerine yönelik yatırım ve kalkınma hamlesi, iş dünyasında heyecan yarattı. Holding patronları, paketin yatırımlar için cezbedici ve uygulanabilir olduğunu belirtti. 

Değerlendirmeye alırız: Eczacıbaşı Holding Yönetim Kurulu Başkanı Bülent Eczacıbaşı: Sunulan teşvikler ile özel sektörün toplamda 140 milyar liralık yatırımın yüzde 60'lık kısmını üstlenmesi, hem milli gelirde hem de milli gelir içinde özel sektöre düşen ağırlıkta önemli bir artış anlamına geliyor. Bütün bu adımlar, bölgenin yeni ve daha farklı yatırımları çekmesine olanak sağlayacak. Son 5 yıl içinde yatırımlarımızdan biri de Malatya'da. Doğu ve Güneydoğu illeri, hiç kuşkusuz yeni yatırım projelerimiz için değerlendirmeye alacağımız yerler arasında olacak.

Taşınmayı düşünürüz: Zorlu Holding Yönetim Kurulu Başkanı Ahmet Nazif Zorlu: Bu kadar büyük bir yatırım çok güzel bir hamle. Bölge cazibe merkezi olur. Türkiye'nin başındaki bela, terör... Bölgenin ekonomik durumu iyileştikçe terör yok olup gidecektir. Avrupa, ekonomisini düzelttiği için terör yok. Biz de bunları yapmalıyız. Bunların olması da terörün önüne geçecektir. 140 milyarlık yatırımdan bahsediliyor. Orada terör bittikçe ilave yatırımlar da gelecektir. Bölge cazip hale geldikçe dünyadan da yatırımlar gelecektir. Teşvikler yeterli.

Uygulanabilir paket: Akfen Holding Yönetim Kurulu Başkanı Hamdi Akın: Bu paket, son 10 yılda açıklanan diğer paketlere benzemeyen, daha radikal, daha uygulanabilir bir paket. Burada yatırımcı profilinin çok iyi seçilmesi gerekiyor. Buradan kazanılan paranın tekrar teröre gitmemesi lazım. Teşvik paketi birçok firmanın Doğu ve Güneydoğu'ya taşınmasını sağlayacak, özellikle devlete çalışan, alım garantisi bulunan birçok firma pazar kaybetmemek için oraya gidecek. İlk defa bir teşvik yasasına sıcak baktım.

Çok doğru bir model: Kibar Holding Yönetim Kurulu Başkanı Ali Kibar: Yatırımcı sektörün içinden değilse, konuya hakim değilse ticari yetenekleri olan kişileri eğitimle zenginleştirmek lazım. Kişiler, sektörün içinden, başarılı olanlardan seçilirse bölgedeki istihdamın daha kalıcı ve uzun soluklu olması rahatlıkla sağlanabilir hale gelir. Tarım ve hayvancılık üretim maliyetlerini aşağıya getirecek her türlü desteğin faydalı olacağını düşünüyorum. Biz de yatırım yapmayı düşünürüz. Burası hepimizin ülkesi, her yerde yatırım yaparız.

Tersine göç başlar: Kadooğlu Holding Yönetim Kurulu Başkanı Tarkan Kadooğlu: Bir taraftan hibeler, cazibe merkezleri, stadyumlar, diğer taraftan hastaneler, tarımın sulanmasıyla ilgili barajlardan hava yolundan bahsediliyor. Yıllar evvel kamu-özel sektör iş birliğini dile getiriyorduk, bugün hükümetin getirdiği nokta sevindirici. Alım garantisi olması, iş dünyası ve bölgede yaşayan insanların yatırım yapma konusundaki iştahını ciddi anlamda artıracaktır. Bunların hepsini yan yana koyduğumuzda bölgenin şiddet ortamından bir an önce çıkması lazım. Göç edenler geri dönüş yapacaktır.


FABRİKASINI TAŞIYANA 1 MİLYON LİRA
BİR diğer önemli teşvik unsuru da, üretim tesislerini taşıyanlara olacak. Burada da öncelik emek yoğun sektörlerde olacak. Ekonomi bürokrasisi bu noktada, İstanbul’da giderek artan maliyetlerin önemli bir avantaj olacağını düşünüyor. Eğer bu dönemde bir fabrika tesislerini Güneydoğu’ya taşımaya karar verirse, 1 milyon TL’ye kadar teşvik alacak. Taşınan fabrikalar da, 6. bölge teşviklerinden, bir başka deyişle en kapsamlı teşvik paketinden yararlanacak. 


ÇAĞRI MERKEZLERİ DE ÖNCELİKLİ
EMEK yoğun sektörler kapsamında, çağrı merkezleri de öncelikli olacak. Kamunun çağrı merkezlerinin yoğunluğunun, bölgeye kaydırılması da gündemde. En önemli merkez Şanlıurfa ve Diyarbakır olacak. Şanlıurfa’da 3 bin 150, Diyarbakırda 2 bin 750, Van’da bin 900, Malatya’da bin 250, Adıyaman’da bin kişiye çağrı merkezleriyle istihdam sağlanacak. Toplam çağrı merkezleri istihdamı bölgede 20 bin olacak. 


RAKAMLARLA CAZİBE MERKEZLERİ
- Özel sektörün yeni yatırım ve işletmelerine yılda 1.25 milyar TL kamu desteği sağlanacak.
- Özel sektörün yılda 2.8 milyar TL yatırım yapması öngörülüyor.
- Özel sektörün yatırımları yılda yüzde 60 artacak.
- Yıllık toplam 200 bin kişilik istihdam sağlanacak.