Hazine bonosu faizine üç farklı vergi!

2002 yılında, Hazine Bonosu faiz geliri elde edenlerin kafası iyice karıştı. Normal koşullar altında, 2002 yılı Hazine Bonosu faiz gelirlerinin, 6 milyar 650 milyon TL.'yi aşması halinde, 2003 yılında Mart ayı içinde beyan edilip, gelir vergisinin ödenmesi gerekiyor.Ancak bu aşamada kafalar karışıyor. Çünkü, ‘‘üç farklı vergilendirme’’ var. Vatandaşın durumu, bunlardan hangisine giriyorsa, gelirini de ona göre beyan edecek ya da etmeyecek.GARİP BİR TABLOKonuyu, bir örnekle açıklayalım.Ayşe Teyze, 2001 yılı Haziran ayında aldığı Hazine Bonosu'ndan, 2002 yılında 52 milyar 350 milyon TL. faiz geliri elde etmiş.Emekli Ali Bey Amca da, Ayşe Teyze ile birlikte 2001 yılı Haziran ayında aldığı Hazine Bonosu'ndan 2002 yılında 52 milyar 400 milyon TL., yani Ayşe Teyze'den 50 milyon lira fazla faiz geliri elde etmiş.Zeki Kurnaz Bey ise, Ağustos 2001'de satışa çıkartılan Hazine Bonolarından almış ve 2002 yılında, 650 milyar TL. faiz geliri elde etmiştir.Bu durumda, her üçünün vergi tabloda gördüğünüz gibi oluyor.Bilmeyenler için açıklayalım.Hazine bonosu faiz gelirlerine ‘‘enflasyon indirimi’’ uygulanıyor (Gelir Vergisi Kanunu Md. 76/2). Ancak, bu indirim o bildiğiniz yüzde 32 civarındaki enflasyon değil. Yeniden değerleme oranının, aynı dönemde Devlet Tahvili ve Hazine Bonosu ihalelerinde oluşan bileşik ortalama faiz oranına bölünmesi suretiyle bulunuyor. Yeniden değerleme oranını Maliye Bakanlığı yüzde 59 olarak açıkladı. İkinci oranı yani DT ve HB ihaleleri ortalama faiz oranını da, Sevgili Ercan Kumcu'ya sordum 67,6 olduğunu söyledi. Buna göre 59/67,6 hesabına göre, 2002 yılı Hazine Bonosu faiz gelirleri, yüzde 87,3 oranında enflasyon indirimine tabi tutuluyor. Kalan kısım da 6 milyar 650 milyon TL.'yi aşmıyorsa beyan edilmiyor (Ayşe Teyze örneği). Aşması halinde, aşan kısım değil tamamı beyan ediliyor (Emekli Ali Bey örneği). Ancak, Zeki Kurnaz Bey'in Hazine Bonosu faiz geliri 650 milyar TL. olduğu halde, beyanname vermeyecek ve 650 lira dahi vergi ödemeyecek. Çünkü, onun aldığı Hazine Bonoları, 25 Temmuz 2001'den sonra ihraç edildiği için, enflasyon indirimi uygulandıktan sonra, hem 76 milyar 600 milyon TL'lik istisnadan hem de 6 milyar 650 milyon TL'lik beyan sınırından yararlanıyor. Buna göre de, HB ve DT faiz tutarı 655 milyar 511 milyon 811 bin liraya kadar vergi dışı oluyor!...Nasıl iyi mi?Bono satışına trilyonluk kıyakYANDAKİ hesaplamaya göre bulunan yüzde 87,3'lük ‘‘enflasyon indirimi’’, Hazine Bonosu ve Devlet Tahvili satışından doğan kazanca da uygulanıyor. Buna göre 2002 yılı HB ve DT satış kazancı 603 milyar 149 milyon 600 bin TL.'ye kadar vergiye tabi tutulmuyor.Yeni Vergi Tasarısı'na göre de, 2003 ve izleyen yıllarda HB ve DT satışları için hisse senetlerinde olduğu gibi, ‘‘üç aylık süre’’ belirleniyor. Buna göre de, HB ve DT, alındığı tarihten itibaren üç ay geçtikten sonra satılırsa, kazancın tutarı trilyonlarca lira da olsa, vergiye tabi olmayacak.Ancak, vergi tasarısı Meclis'te görüşülürken, bu konuya müdahale edilebilir.