Hayvan sayısındaki azalma fiyatları artırıyor

Genellikle düzenli olarak günlük et işleminin yapıldığı önemli borsalardan biri olan Ankara Ticaret Borsasının (ATB) Yönetim Kurulu Başkanı Faik Yavuz, et fiyatlarındaki artışta, dış talepteki artıştan çok, küçükbaş hayvan sayısındaki azalmanın neden olduğunu belirtirken, “Besideki büyükbaş hayvanların piyasaya çıkarılması ile büyükbaş kırmızı et konusunda mart ayından itibaren bir rahatlama olur. Ancak, koyun eti fiyatlarındaki sıkıntı devam eder” dedi.

Faik Yavuz, AA muhabirine yaptığı açıklamada, et fiyatlarının 10 yıl öncesine bakılarak değerlendirilmesi gerektiğini, yıllarca koyun etinin kilosunun 8-9 liradan satıldığını, göç, meraların azalması, kuraklığın da etkisiyle maliyetler artmasına karşın para kazanamayan besicinin elindeki hayvanları satmak durumunda kaldığını anlattı.

Yaklaşık 3 yıl önce 7,5-8 lira olan büyükbaş hayvan etinin toptan fiyatının bugünlerde 11,5 liraya, koyun etinin ise 8-9 liradan 16-17 liraya yükseldiğine işaret eden Yavuz, şöyle konuştu:
“Küçükbaş hayvanda 10 yılda et fiyatlarını dikkate alırsak, bu artış yüzde 10-15 değildir. 10 yılda enflasyondan hiç nasibinin almamış, zarar etmiş bir sektör, bir gün geldi patladı. Çünkü insanlar üretimden çekildi. 2 yıldır küresel ısınma nedeniyle girdi maliyetleri arttı. Hayvanlarını yem fiyatına bile satamadı. Küçükbaşta damızlıkların büyük bir bölümü kesildi. Çünkü damızlık koyun 100 liraya, kuzusu 80 liraya satıldı. Bir aylık yem parası bile değil. Hayvanının kesip üretimden çekildi. Hayvan sayısı azalınca, fiyatlarda 3 ay önce kırılma yaşandı ve birden artış hızlandı. Şimdi kesecek hayvan bulamıyoruz.”

Büyükbaş hayvanda da aynı sorunlar yaşandığını, ancak et fiyatları artınca besicilerin 3 ay önce ahırlarına yeniden mal koyduğunu anlatan Yavuz, “Ahırlarda yüzde 60-70 doluluk oldu. Bu hayvanlar Aralık'tan sonra, yoğun olarak Mart ayında piyasaya çıkar, o zaman büyükbaş kırmızı ette bir rahatlama olur. Ama küçükbaştaki sıkıntı devam eder” dedi.

Et fiyatlarındaki düşüş veya artışta, sınırlardan kaçak olarak sokulan veya çıkarılan hayvanların etkisinin fazla olduğuna inanmadığını vurgulayan Yavuz, kaçak hayvan ticaretinde, et fiyatlarındaki istikrarsızlığın etkili olduğuna işaret ederek, “Fiyatlar burada yüksekse, et-hayvan getirilir, yurt dışında yüksekse, buradan dışarı götürülür. İstikrarlı bir fiyat olsa, bu ticaret olmaz” diye konuştu.

“Devletin hayvancılık sektörüne yönelik açıkladığı politikaların da istikrarlı olmadığını, açıklanan politikaların 6 ayda, bir yılda değiştirildiğini” ifade eden yavuz, “2010'a kadar uygulamak üzere hayvancılık politikası açıklandı, sonra 2008'de değiştirildi. İnsanların devlet politikasına güveni kalmadı” dedi.

HAYVANCILIĞIN CANLANDIRILMASI İÇİN ÖNERİLER

Hayvancılığın aslında ölçek sorunu halledilirse, bilimsel yöntemler kullanılır ve finansman sorunu çözülürse bir çok sektörden daha karlı bir sektör olduğuna işaret eden Yavuz, köyde yaşayan insanların mecburen yaptığı iş olarak kalırsa, sektörün gelişmeyeceğini söyledi. Halen sektöre giren, teknolojiyi kullanan firmaların büyük firmalardan bu işten iyi paralar kazandığını anlatan Yavuz, Türkiye hayvancılığında da bu tür bir dönüşüm gerektiğini vurguladı.
Hayvancılıkta Batı'da, verim ve kalite açısından bir dönüşüm gerçekleştirildiğini belirten Yavuz, Doğu ve Güneydoğu'da ise hayvancılığın bittiğini, yaylaların boşaldığını, insanların göç ettiğini anlattı.

Doğu ve Güneydoğu'da hayvancılığın canlandırılması, geliştirilmesi için yeni bir proje başlatılması gerektiğini vurgulayan ATB Başkanı Yavuz, şu önerilerde bulundu:
“Devlet Doğu ve Güneydoğu, yüzde 1-2 faizle, 20 yıl vadeli kredi kullandırarak, yeni bir hayvancılık projesi başlatmalı. Aile başına 20 biner liralık kredi verilse, aile başına 20 kültür ırkı inek sağlansa, hayvancılık bölgede yeniden cazip hale getirilir. Halen Ziraat Bankası aracılığı ile sübvansiyonlu hayvancılık kredileri kullandırılıyor. Ama bu yeterli değil. Özel sektör bankalarına da açılmalı. Özel bankalar da sübvansiyonlu kredi kullandırsın. Devlet bu iş için 1 milyar lira kaynak ayırsa, sübvansiyon maliyeti 100 milyon lira bile olmaz. Bu 100 milyon liralık maliyet de bu insanların kente göç nedeniyle yol açtığı sorunlar dikkate alınırsa çok düşük kalır. Devlete 1 milyar liralık kredinin maliyeti 100 milyon lira olur ama 10 tane ilde göç durur. Her dönem belli bölgeler hedeflenerek, bu proje uygulanabilir. Yani bu iller özel hayvancılık bölgeleri ilan edilerek özel proje uygulanır. Hayvancılık projesi uygulanırken, ırk değişimi de sağlanmalı. Hayvancılık kredilerinde 6 ay vade yeterli değil. Mutlaka uzun vadeli olmalı.

Bu bölgeler ne kadar sanayi teşviği verilirse verilsin sonuç alınmıyor. Tesis için verilen taşınma parası, alınacak teşvikten bile fazla. Oysa hayvancılık projeleri ile daha ucuza daha iyi sonuçlar alınır.”

Türkiye'nin AB'ye üyeliği halinde rekabet edebileceği en önemli tarım mallarının başında küçükbaş hayvan geldiğine işaret eden Yavuz, Ortadoğu'daki pazar da dikkate alınırsa, mutlaka küçükbaş hayvancılığın desteklenmesi gerektiğini söyledi.

“Koyun etine talebin azaldığı” yönündeki görüşlerin gerçeği yansıtmadığını, “bunun beyaz et lobisinin ifadesi” olduğunu belirten Yavuz, “Kuzu etinde, tavuk etinden daha az kolestrol var. Kuzu etine çok talep var” dedi.

BTC HATLARINDAKİ KÖYLERE YÖNELİK DESTEKLEME KREDİSİNDE 2. DİLİM

Bakü-Tiflis-Ceyhan (BTC) hattının geçtiği kırsal kesimde yaşayanların sosyal-ekonomik refahını artırmak için özel bir proje uygulandığını, bu amaçla ayrılan 2 milyon dolarlık kaynağın Kredi Garanti Fonu (KGF) aracılığıyla kullandırıldığını hatırlatan ATB Başkanı Faik Yavuz, bu kaynağa kendilerinin de 2 milyon dolar para eklediklerini böylece 4 milyon dolarlık kaynak yaratıldığını anlattı.

Bu fondan ilk aşamada 500 bin dolarlık krediyi 2 yılda kullandırdıklarını kaydeden Yavuz, ikinci 500 bin dolarlık dilimi kullanıma açtıklarını ve bunun kırsal kesimde refahı artırmaya yönelik projelere uzun vadeli olarak verildiğini bildirdi.

Kredinin İş Bankası ve Ziraat Bankası aracılığı ile kullanıldığını belirten Yavuz, KGF'nin de tarım sektörünü, esnaf ve sanatkarı da garanti kapsamına aldığını açıkladı.

ATB Başkanı Faik Yavuz, Doğu ve Güneydoğu'da ekonomik kalkınma için, devletin hayvancılığa bölgede her türlü desteği vermesi, ayrıca, sınır ticaretini geliştirmesi gerektiğini vurguladı.