Havada Y2K paniği

‘‘Y2K’’, bütün havacılık endüstrisi için ‘‘potansiyel felaket’’ anlamına geliyor. Ne yazık ki, dünyanın en etkili havacılık kurumlarından ‘‘Amerikan Federal Havacılık Kurumu’’ (FAA) da karışıklığın tamamen önlenmesi konusunda ümitsiz.

ABD'de, 300'e yakın kontrol kulesindeki ekipman 30 yılı aşkın süredir kullanılıyor. Bu nedenle, ‘‘Böyle bir yapı içeren ekipmanlar 2000 Sorunu'nun yaşanacağı güne kadar düzelecek mi?’’ sorusu, tartışmaların ana noktasını oluşturuyor.

Çünkü, Bielefeld Üniversitesi Bilgisayar Bilgi İşlem profesörlerinden Peter Ladkin, ATC sistemleri ve hava araçlarında kullanılan software'lerle ilgili olarak ‘‘ciddi hesapların ve yeni düzenlemelerin en erken 5 yılda tamamlanabileceğini’’ söylüyor.

Y2K, sadece Amerikalılar'ın başını ağrıtan bir sorun değil. Hollanda Kraliyet Havayolları KLM'den bazı yetkililer ‘‘Biz sistemlerimizi yenileyeceğiz. Ama, diğer ülkelerce kontrol edilen hava sahalarındaki seyirlerimizde, onların gerekli düzenlemeleri yapmış olduklarına inanmalıyız’’ diyorlar. Yine, Avrupa'nın köklü havacılık kurumu İngiliz Havayolları British Airways'te (BA) 50 trilyon liralık sistem düzenlemeleri gündemde.

Kriz sadece hava kontrol merkezlerini ilgilendirmiyor; bagaj kontrolünden yakıt ikmaline, pist ışıklandırmasından sağlık, aktarma ve rezervasyon sistemlerine kadar birçok konuda zorluklar yaşanacak... Havalimanlarındaki tablo böyleyken, uçakların kokpitlerinde de büyük sorun var. Bütün bilgisayarlı cihazların yeni sisteme uyarlanması gerekiyor.

Sigorta şirketi Lloyds'un, sigorta senetlerinin bilgisayar hatalarını ve kriz günü yaşanacak sorunları kapsamadığını belirtmesi, konuya bir başka boyut getirmesi açısından önem taşıyor.

Bu karmaşanın bedelinin çok ağır olacağı şimdiden belli... BA'nin günde yaklaşık 100 bin yolcu taşıyan 350 uçağı bulunuyor. O gün kalkmayacak olan bu filo, her saat 2 trilyon lira zarar etmiş olacak. ABD'de ise, United Airlines ve American Airlines'ın bir saatte kaybedecekleri rakam 2.1 trilyon TL. civarında...

Focus dergisi Havalimanları ve Türk Hava Yolları'nda hazırlıklar sürüyor

Tüm dünyayı saran ‘‘kaos’’ için Türkiye'de neler yapılacağı merakla bekleniyor. Kimi kurum ve şirketler Y2K'ye gerekli önemi vermezken Devlet Hava Meydanları İşletmesi (DHMİ) Genel Müdürlüğü ve Türk Hava Yolları (THY) bünyelerinde kurdukları kriz masalarıyla ciddi çalışmalar yapıyorlar.

Türkiye'de uçaklara hava trafik hizmeti veren ve havalimanlarını işleten DHMİ Genel Müdürlüğü'nde işe eldeki bilgisayar sistemlerinin envanterinin çıkartılmasıyla başlanmış. Uzmanlar eldeki bilgisayar parkının yaşının genç olması nedeniyle krizin etkilerini önemli ölçüde azaltılacacağını belirtiyorlar. Sistemleri kuran bilgisayar şirketleriyle temasa geçtiklerini söyleyen uzmanlar gerekli kontrollerin hepsinin yapıldığını ve 2000'e hazır olduklarını ifade ettiler. Ancak DHMİ Bilgi İşlem Dairesi olabilecek her türlü duruma karşı gerekli önlemleri almış durumda. Kısacası 31 Aralık 1999 gecesi tüm uçaklar Türk Hava Sahası'ndan emniyetle uçabilecekler.

Diğer bir önemli çalışma grubu ise THY bünyesinde. İlk olarak krizin etkilerini 1996'da fark ettiklerini belirten Bilgi İşlem Müdürü Aycan Sezer, gerekli değişikliklerin yapıldığını söyledi. En büyük sorunun rezervasyon sistemlerinde çıkmasını beklediklerini söyleyen Sezer, bu konuda British Airways'in rezervasyon sistemini THY'ye uyguladıklarını ifade etti. Diğer tüm bilgisayar sistemlerinin testleri sürüyor. Hazirana kadar çalışmaların tamamlanması planlanıyor.

THY'de diğer çalışma ise uçaklarla ilgili olarak yapılıyor. Uçuş bilgisayarları da bu krizden nasibini alacak. Konuyla ilgili olarak Boeing ve Airbus gibi üretici firmalar teknik bültenler yayınlayarak ne tür değişiklikler yapacaklarını havayolu şirketlerine açıklıyorlar. Bu çalışmalar doğrultusunda THY de uçaklarına gerekli değişiklikleri yapıyor. Uzmanlar 2000 yılının ilk gününde de uçuşların aksaksız olarak devam edeceğini belirtiyorlar.