Havada ‘terör sigortası’ Ä°hale Kanunu'na takıldı

11 Eylül saldırısı sonrası gündeme gelen, ‘‘havada terör sigortasına devlet desteÄŸi’’ bu ay sonunda kalkacak. Bununla birlikte, THY Kamu Ä°hale Kanunu yüzünden sıkıntı yaÅŸayacak. Çünkü, yeni kanun yüzünden THY uluslararası piyasalardan ‘‘terör poliçesi’’ni zamanında alamayacak.11 EYLÃœL'den sonra havada terör sigortası krizi yaÅŸayan ve bu sorunu bugüne kadar devlet desteÄŸi ile aÅŸan THY, ÅŸimdi de yeni Ä°hale Kanunu yüzünden uçamama riskiyle karşı karşıya kaldı. Türkiye dahil bütün ülkeler 11 Eylül sonrasında terör riski sigortasına iliÅŸkin havayollarına verdikleri devlet desteÄŸini 31 Ocak'tan itibaren kaldırmaya hazırlanıyor. Yeni Ä°hale Kanunu'nda öngörülen süreler nedeniyle 1 Åžubat'a kadar uluslararası piyasalardan terör poliçesi satın alması mümkün olmayan Türk Hava Yolları (THY), devlet desteÄŸinin en az üç ay daha uzatılması için Hazine'ye baÅŸvurdu. Devlet desteÄŸinin kalkması yolcu başına ek bir maliyet getireceÄŸi için sivil havayolu ÅŸirketlerini kara kara düşündürüyor. Ancak, maliyeti yüklenerek terör riski poliçesi almaya hazır THY'nin önünde bu konuda baÅŸka bir çıkmaz var. Avrupa BirliÄŸi'ne uyum amacıyla çıkarılan yeni Ä°hale Kanunu, THY'nin bu tarihe kadar uluslararası piyasalardan terör riskini içeren yeni bir sigorta poliçesi temin etmesini engelliyor. Her türlü alımda Ä°hale Kanunu kapsamına giren THY, sigorta poliçesi temininde de artık yeni Ä°hale Kanunu'nda öngörülen sürelere göre hareket etmesi gerekiyor ve bu da en az üç aya yakın bir zaman istiyor. THY, terör riski konusundaki devlet desteÄŸinin üç ay uzatılmaması halinde 1 Åžubat'tan itibaren yurt dışına uçamayacak. Çünkü sivil havayolu ÅŸirketlerinin, uluslararası sigorta kuruluÅŸlarından terör riski poliçesi temin etmeden uluslararası uçuÅŸ yapması mümkün deÄŸil. YOLCU BAÅžINA 1 DOLAR EK YÃœK11 Eylül sonrasında, uluslararası sigorta ÅŸirketleri hava taşıtlarındaki terör riskini 600 milyon dolardan 50 milyon dolara indirince, Türkiye ve diÄŸer ülkeler, kendi hava yolu ÅŸirketlerine devlet desteÄŸi vererek, uçmalarını saÄŸlamıştı. 31 Ocak'tan itibaren devlet desteÄŸinin kalkmasıyla, terör riski poliçesinin satın alınmasında sivil havacılık ÅŸirketlerine yolcu başına 70 sent ile 1 dolar arası ek yük gelecek. Terör riski poliçesinin satın alınmasının, Türk Hava Yolları'na da yaklaşık 7 milyon dolarlık ek bir poliçe yükü getireceÄŸini belirten bir THY yetkilisi, asıl sorunun yeni Ä°hale Kanunu olduÄŸuna dikkat çekti.‘‘Hazine garantisinin bitmesi, yeni bir poliçe almak demek’’ diyen THY yetkilisi, ÅŸunları söyledi: ‘‘Terör olayından dolayı üçüncü ÅŸahıslara verilebilecek zararları kapsayan mevcut sigorta poliçesi, 50 milyon dolara kadar olan riskleri kapsıyor. 11 Eylül'den sonra bunun üzerindeki riskleri Hazine garantisiyle götürüyorduk. Åžimdi Hazine garantisinin bitmesinin anlamı, yeni poliçe almak demek. Bunun maliyeti yolcu başına 70 sent ile 1 dolar. Bunun THY'nin maliyeti 7 milyon doları bulur. Ancak bu maliyeti yüklensek bile THY olarak bir açmazımız var. Terör riski poliçelerini uluslararası piyasalardan almak durumundayız. Türkiye'deki yeni Ä°hale Kanunu'na göre bu poliçeleri bulmamız mümkün deÄŸil. Zaten bu alımı da yeni çıkan Ä°hale Kanunu'nda öngörülen sürelere uyarak yapmak zorundayız. Bunun için Hazine'ye baÅŸvurduk. Hazine garantisinin en az üç ay daha uzatılması gerekiyor. Hazine garanti süresini uzatmaz ve poliçe alamazsak yurtdışı uçuÅŸları yapamayız. Ä°hale Kanunu çıkarılırken uluslararası rekabete açık kamu kuruluÅŸları ayrı tutulmalıydı.’’Babacan, ‘31 Ocak son gün’ demiÅŸtiAralarında Türkiye'nin de yer aldığı ülkeler, havada terör sigortasına iliÅŸkin devlet desteÄŸini 31 Ocak'tan itibaren kaldırmaya hazırlanıyor. 11 Eylül'ün ardından uluslararası sigorta ÅŸirketlerinin terörist eylemlere karşı sigorta üst limitini 600 milyon dolardan 50 milyon dolara indirmesi üzerine, uçakların baÅŸka ülkelerin hava sahasını kullanması olanaksız hale gelmiÅŸti. Her ülkenin, kendi hava sahasını kullanabilmesi için, asgari 600 milyon dolarlık sigorta istemesi, sigorta ÅŸirketlerinin de, üst limiti 50 milyon dolara indirmesi üzerine sorun, devletlerin kendi uçaklarına ‘‘devlet garantisi’’ vermesiyle çözümlenmiÅŸti. Devlet Bakanı Ali Babacan, 24 Aralık'ta BaÅŸbakanlığa gönderdiÄŸi yazıda, Avrupa BirliÄŸi ülkelerinin devlet garantisi uygulamasını kaldırdığına iÅŸaret ederek, ‘‘İlerleyen aylarda, meydana gelmesi muhtemel bir Irak savaşının, sivil hava araçları için söz konusu riski daha da artıracağı göz önünde bulundurularak, garanti süresinin son olarak 31 Ocak 2003'e kadar uzatılması ve bu tarih itibarıyla devlet garantisi uygulamasına son verilmesi uygundur’’ dedi.Havacılardan Gül'e mektupTürkiye Özel Sektör Havacılık Ä°ÅŸletmeleri DerneÄŸi (TÖSHÄ°D) BaÅŸkanı Tuncay DoÄŸaner, BaÅŸbakan Abdullah Gül'e bir mektup yazarak, devlet garantisinin bir süre daha devam etmesini istedi. Devlet Bakanlığı'nın, zengin Avrupa ülkelerini referans göstererek, Türkiye'deki ‘‘Devlet garantisi’’ uygulamasını kaldırmasını anlamanın mümkün olmadığını ifade eden DoÄŸaner, ÅŸu görüşleri belirtti: ‘‘Sigortada devlet garantisinin kaldırılması, sektörün üzerine gelecek milyonlarca dolarlık ek maliyet, sivil havayollarına telafisi olmayan bir yük getirecek. 2003 yaz döneminin kataloglarının basılmış, uçak ve bilet fiyatlarının belirlenmiÅŸ olması sebebiyle bu ilave maliyetler tur operatörü veya yolcuya yansıtılamayacak.’’Â