Hangi emekli ne kadar zam alacak?

Paketle beraber SSK ve Bağ-Kur emeklilerine temmuz ayındaki enflasyon farkının maaşlarına yansıtılmasının ardından seyyanen zam yapılacak. 1000 liranın altında alan tüm emeklilerin maaşlarına 100 lira artış gelecek.

2015 Temmuz ayında SSK ve Bağ-Kur emeklilerine ilk altı aylık dönemde gerçekleşen enflasyon (TÜFE) oranı kadar artış yapılacak.

Bu artıştan sonra da ilave olarak SSK ve Bağ-Kur emeklilerinden 1.000 TL’nin altında aylık ödenen her dosyaya 100 TL seyyanen zam yapılmasına ilişkin düzenleme yapıldı.

Yine dosya bazında 1.000 TL ila 1.100 TL arasında ödenen aylıklara da 1.000 TL’nin üstündeki aylıkları 1.100 TL’ye tamamlayacak şekilde seyyanen zam yapılacaktır. Bu artıştan yaklaşık 5 milyon emekli yararlanacaktır. Ancak zamdan sadece SSK ve Bağ-Kur emeklilerinin yararlanması memur emeklilerini üzecektir.

Mesela 999 TL aylık alan bir emekli 1000 TL nin altında aylık aldığı için 100 TL zamla birlikte 1099 TL aylık almaya başlayacaktır.
Yine 1001 TL aylık alan bir emeklinin aylığı da yine kanuna göre 1100 TL ye çıkarılacağı için bu kimseye de 99 TL seyyanen zam verilecektir. Bu düzenleme 1000 TL nin çok az altında olup da 100 TL zammı alan kimselerin bu sefer de 1000-1100 TL bandında aylık alanların önüne geçilmesini önlemek için yapılmıştır. Geçmişte Bağ-Kur sigortalılarına yapılan seyyanen zamda basamak sırasına göre zam yapılmış ve bir alt basamaktaki üst basamak tan daha yüksek aylık almaya başlamıştır. Bu konu da çok yakınmalar olmuş prim külfet- mükafat dengesini zedelemişti. SGK yetkilileri bu duruma tekrar düşülmemesi için çok yerinde bir düzenleme yapmışlar.

TURİZM, ÖZEL GÜVENLİK VE SAĞLIK HİZMETLERİNDE GECE ÇALIŞMA SÜRESİ ARTIYOR…

Günde 7.5 saatten fazla gece çalışması yapılamaması genel kural olmakla birlikte, yapılan düzenleme ile turizm, özel güvenlik ve sağlık hizmetlerinde işçinin de onayı alınmak şartıyla 7.5 saatten fazla gece çalışması yapılabileceği kararlaştırılmıştır. Özellikle gece nöbeti tutan sağlık personeli ve güvenlik personeli uygulamada fiili imkansızlıklar ve ulaşım sorunları nedeniyle 7.5 saatten fazla gece çalışması yapmaktadır ancak bu yasaya aykırılık teşkil etmektedir. Düzenleme ile fiili durum yasallaştırılmıştır.

İŞYERİ UZMANI ŞARTLARI
Mevcut mevzuatta çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerleri (A) sınıfı, tehlikeli sınıfa ait işyerleri ise (B) sınıfı belgeye sahip iş güvenliği uzmanı görevlendirme yapması gerekmektedir. Bu husus geçici bir kanunla ertelenmiş ve bir alt sınıfa ait belgeye sahip iş güvenliği uzmanı görevlendirmenin yolu açılmıştı. Ancak torba yasa ile yapılan düzenleme ile bu zorunluluğu yerine getirme süresi 2 yıl daha uzatılmaktadır. Dolayısıyla çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde 1.1.2018 tarihine kadar (A) sınıfı belge yerine (B) sınıfı belgeye sahip iş güvenliği uzmanı ile tehlikeli sınıfta yer alan işyerleri ise 1.1.2017 tarihine kadar (B) sınıfı belge yerine (C) sınıfı belgeye sahip iş güvenliği uzmanı ile yola devam edebilecekler.

DENETİM FİRMALARI DA SORUMLU
Torba yasa ile yapı denetim kuruluşlarına; işyerinde, iş sağlığı ve güvenliği mevzuatına göre düzenlenmesi gereken sağlık güvenlik planına ve onaylanmış yapı projesine uygun olarak çalışmaların yapıldığını deneTLemek ve gerekli tedbirlerin alınması için yapı müteahhidini yazılı olarak uyarmak, uyarıya uyulmadığı takdirde durumu ilgili Çalışma ve İş Kurumu il müdürlüğüne bildirmek yükümlülüğü getiriliyor. Bildirim yükümlülüğünü yerine getirmeyen yapı denetim firmalarına sözleşme bedelinin yüzde 10’u oranında idari para cezası getirilmiştir. Bunun dışında da yapı denetim firmalarına iş güvenliği ile ilgili verilen görevleri yapmaması halinde para cezaları getirilmiştir.
Maden İşçilerine haftada 2 gün tatil yolu açıldı…

Yer altı maden işlerinde çalışan işçilerin çalışma süresi; günde en çok yedi buçuk, haftada en çok otuz yedi buçuk saat olarak düzenlenmiş bu şekilde bu işçilerin haftada 2 gün izin yapmalarına imkan sağlanmıştır.

“Ne iş olsa yaparım abi” devri bitti. Mesleki yeterlilik belgesi zorunlu oluyor...
Çalışma hayatında çok önemli bir değişikliğe imza atılmaktadır. Avrupa da yıllardır uygulanan ama bizde bir türlü hayata geçmeyen mesleki yeterlilik belgesi zorunluluğu kademeli olarak hayata geçiyor. Yani artık ne iş olsa yaparım abi devri sona eriyor. Kişi hangi mesleğin eğitimini ve belgesini almış ise sadece o meslekleri yapabilecek. Düzenlemeye göre, tehlikeli ve çok tehlikeli işlerde, Çalışma Bakanlığınca çıkarılacak tebliğlerde belirtilen mesleklerde, tebliğin yayım tarihinden itibaren on iki ay sonra meslekî yeterlilik belgesine sahip olmayan kişiler artık çalıştırılamayacak.

Kimlerde mesleki yeterlilik şartı aranmayacak?
Ustalık belgesi almış olanlar ile Millî Eğitim Bakanlığına bağlı meslekî ve teknik eğitim okullarından ve üniversitelerin meslekî ve teknik eğitim veren okul ve bölümlerinden mezun olup, diplomalarında veya ustalık belgelerinde belirtilen bölüm, alan ve dallarda çalıştırılanlar için meslekî yeterlilik belgesi şartı aranmayacaktır.

Mesleki Yeterlilik Denetimlerini kimler yapacak?
Mesleki yeterliliğe ilişkin denetimler İş müfettişlerince yapılacak. Belirtilen hükümlere aykırı davranan işveren veya işveren vekillerine Çalışma ve İş Kurumu il müdürü tarafından her bir çalışan için 1.000 TL idari para cezası verilecek.
Mühendisler, mimarlar ve diş hekimleri çalışma ruhsatı almadan işyeri açabilecekler…
Mühendislik ve mimarlık büroları ile diş hekimliği muayenehaneleri bundan sonra işyeri açma ve çalışma ruhsatı almadan bu işyerlerini açabilecekler. Bu alanda muhasebe büroları için tanınan istisna bunlar içinde getirilmiştir.

KURSİYERLERİN PRİMLERİ DÜŞÜYOR
İş-Kur tarafında düzenlenen mesleki eğitim kurslarına katılanlar için bu kişiler ana veya babaları üzerinden sağlık yardımı almıyor ise yüzde 12’si sağlık primi ve yüzde 1’i iş kazası ve meslek hastalığı primi olmak üzere yüzde 13 prim işkur tarafında ödenmektedir. Eğer kursiyer başkası üzerinden sağlık yardımı alıyor ise sadece yüzde 1 iş kazası ve meslek hastalı primi ödenmektedir. Ancak kursiyerlerin başkası üzerinden sağlık yardımı alıp almadığının sürekli olarak kontrolünün oluşturduğu güçlükler nedeniyle, bu kontrole bakılmaksızın sağlık primleri yüzde 4.5, iş kazası primleri ise yüzde 1 olmak üzere yüzde 5.5 prim alınacaktır.

Ermenek’te çalışan işçilere ve hak sahiplerine işsizlik sigortası fonundan 6 ay boyunca ödeme yapılacak.
Karaman Ermenek’te meydana gelen iş kazası sırasında kazanın olduğu işyerinde çalışan işçilere ve hayatını kaybedenlerin hak sahiplerine altı ay süre ile brüt asgari ücretin 2 katı tutarında yani 2.402 TL İşsizlik Sigortası Fonu’ndan aylık ödeme yapılacak. Bu ödemelerden herhangi bir vergi ve kesinti yapılmayacak.

Ermenek’te çalışan işçilerin ödenmeyen ücreTLeri ödenecek.
Ayrıca, aynı mevkide faaliyette bulunan ve işin durdurulması suretiyle kapalı olan maden işyerlerinde çalışan işçilerin 28/10/2014 tarihi itibarıyla ödenmeyen net ücreTLeri işyerlerinin kapalı olduğu dönemle sınırlı olmak üzere üç ayı geçmemek üzere işsizlik Fonundan aylık olarak ödenecek ve yapılan bu ödemeler yasal faiz uygulanmak suretiyle işverenden tahsil edilecek.

MADEN İŞYERLERİNDE KAZA GEÇİRİP VEFAT EDENLERİN YAKINLARINA ÇOK ÖZEL HAKLAR…
Somalı madencilere verilen haklar yaygınlaştı, Ermenek dahil 13/5/2014 ile 28/10/2014 tarihlerinde madenlerde vefat edenler içinde verildi…

Bilindiği gibi soma faciasının ardından hayatını kaybeden 301 madenci ile ilgili SGK önemli haklar tanımıştır. Bu hakların sadece somada hayatını kaybeden madencilere verilip diğerlerine verilmemesi eleştiri konusu yapılmakta idi. Bu eleştiriler biz nebze olsun karşılanmaktadır. Düzenlemeyle 13/5/2014 ile 28/10/2014 tarihleri arasında maden işyerlerinin yeraltı işlerinde meydana gelen iş kazalarında hayatını kaybedenlere soma faciasında hayatını kaybeden madencilerle aynı haklar tanınacaktır. Bunlar;

Kazada hayatını kaybeden işçilerin SGK’ya olan tüm borçları siliniyor.
Hayatını kaybeden işçinin hak sahiplerine, hiçbir şart aranmaksızın ölüm aylığı bağlanıyor.
Gerekli şarTLar sağlanmasa dahi eş ve çocuklarına ölüm aylığı bağlanıyor. Yani normalde
aylık bağlanması için gerekli olan 900 günlük prim yatırmış olma şartı aranmıyor ve 1 gün
çalışmış olsa dahi ölüm aylığı bağlanıyor.

Hayatını kaybeden işçinin eş, çocuk veya kardeşlerinden birisine devlette iş imkanı geliyor…

Devlet, elim kazada ölen işçinin eş, çocuk veya kardeşlerinden birisine kamuda personel olma imkanı veriyor. Ermenekte veya 13/5/2014 ile 28/10/2014 tarihleri arasında madenlerde hayatını kaybedenlerin ana ve babasına aylık bağlanması için sağlığında oğlunun bakması şartı aranmayacak.Yani muhtaçlık şartı yok.

Soma’dan önceki maden kazalarında hayatını kaybedenlere de yeni haklar verildi.
10/6/2003 ve 13/5/2014 tarihleri arasında kömür ve linyit madenlerinin yer altı işlerinde meydana gelen kazalarda hayatını kaybedenlere istihdam hakkı dışında, Soma ve Ermenek maden kazasında tanınan haklar verildi.

apekten@hurriyet.com.tr