Halk sağlığıyla böyle oynuyorlar... Zeytinyağında sahte test oyunu
Güncelleme Tarihi:
Yükselen fiyatıyla gündem olan zeytinyağında bazı marketlerde piyasa şartlarına göre yarı yarıya ucuz olan ürünler laboratuvar testi sonucu ile satılmaya başladı. Hürriyet’in konuyu yetkililere sorması üzerine, bu şekilde bir uygulamanın yasak olduğu gerekçesi ile ürünler toplatıldı. Firmaya para cezası kesildi. Bakanlık onaylı gibi gösterilen test sahte çıktı. Zeytinyağında sahteciliğin rekor kırdığını söyleyen üreticiler, “Biz tespit ediyoruz, Bakanlık ceza kesiyor ama ertesi gün yine yolunu buluyorlar. Şu an 200 liraya satılan yağ gerçek olamaz. Halk sağlığı tehlikede” dedi.
Son günlerin en fazla konuşulan konularından biri olan zeytinyağı için market raflarında yaptığımız fiyat araştırması sırasında bazı zeytinyağlarının üzerinde Tarım ve Orman Bakanlığı logosu olan, Aydın Ticaret Borsası laboratuvarında yapılmış bir sayfalık testler tespit ettik. Üzerinde vatandaşın anlayamayacağı değerler bulunan bu testler litresi 190-200 liradan, 5 litresi ise 750 liradan satışa sunulan yağlara asılmıştı. Oysa raflardaki tüm sofralık sızma zeytinyağlarının litresi 280-340 lira arasındaydı.
Henüz marketteyken fotoğraflayıp durumu Tarım ve Orman Bakanlığı’na bildirdik. Normalde hiçbir ürün üzerine böyle bir test ve kafa karıştırıcı bilgi asılamaz. İdari yaptırımı var. Aynı gün markete gelen Bakanlık ekipleri de ürünleri toplayıp idari para cezası uyguladı.
ASIL TEHLİKE TESTİN İÇİNDE
Ancak, halk sağlığını tehlikeye atan asıl kısım testin içindeki bilgilerde gizli. Testin yapıldığı Aydın Ticaret Borsası laboratuvarını arayıp doğruluğunu teyit etmek istediğimizde ise geçen yıla ait bu testin gerçek olmadığını öğrendik. Laboratuvar görevlileri Hürriyet’e asıl testin kendi bünyelerinde başka bir ürün için yapıldığını ancak bizden gelen testlere baktıklarında raftaki ürüne aitmiş gibi gösterildiğini ve bilgilerin fotoshop ile yerleştirildiğini söyledi. Yani markette karşılaştığımız bu test tüketiciyi yanıltıyordu.
Hürriyet, 22 Kasım günü yayınladığı ‘Zeytinyağında fiyat uyarısı’ haberinde artan sahteciliğe dikkat çekmişti.
HEMEN TOPLATILDI
İstanbul’un Kurtuluş semtindeki bu marketin yöneticileri ise Hürriyet’e, “Ürün bize tanıdığımız bir aracı ile geldi. O yüzden aradaki fiyat farkını çok sorgulamadık. Firma testi kendisi asmış. Bu konuda bizim bir sorumluluğumuz yok. Siz o gün ürünün fotoğrafını çektikten hemen sonra Bakanlık ekipleri geldi. Ürün hakkında toplatma kararı çıkarmışlar. Bize de bu konuda sorular sordular. Ve ürünleri kaldırdık. Biz de böylece hatamızı gördük. Tüketicileri yanıltmak gibi bir niyetimiz yoktu” dedi. Markete gelen ekipler ürünleri toplayıp idari para cezası uyguladı. Bu durumdaki marketlerin sorumluğu konusunda bilgisine başvurduğumuz Ticaret Bakanlığı da Hürriyet’e “Marketler kendi rafında olan tüm ürünlerden ve orada asılı olan bilgi ve belgelerden sorumludur. Sorumluluk reddi kabul edilemez” yanıtını verdi.
‘DAHA ÖNCE GÖRMEDİĞİMİZ KADAR SAHTECİLİK YAŞANIYOR’
-“Zeytinyağında daha önce görmediğimiz kadar sahtecilik olayı ile karşı karşıyayız” diyen Ulusal Zeytin ve Zeytinyağı Konseyi (UZZK) Başkanı Mustafa Tan, Hürriyet’e şunları söyledi: “30-40 lira maliyeti olan, bitkisel yağların içerisine zeytinyağı esansı ve zeytinyağ boyar maddeler katılarak bu ucuz yağları ortaya çıkarıyorlar. Bunların gerçek zeytinyağı ile uzaktan yakından alakası yok. Halk sağlığı ile oynanıyor. Biz sürekli mücadele ediyoruz. Konsey olarak sürekli bildirimde bulunuyoruz. Bakanlık ile temas halindeyiz. Ama sürekli sahteciliğin devamı geliyor. Daha etkin bir mücadele için üretici birliklerinin, ihracatçıların ve UZZK’nın dahil olduğu Tarım ve Orman Bakanlığı ile ortak çalışan bir yapı kurulmalı. Bu yapı gıda polisi gibi tüm sahtecilikleri önleme yetkisine sahip olmalı.”
TÜKETİCİ ANLAYABİLİR Mİ?
-Son günlerde internet sitelerinde 5 litresi 500 liraya, marketlerde de 5 litresi 750 liraya zeytinyağları satılıyor. Oysa market raflarındaki çoğu sızma zeytinyağında etiket fiyatları 280-340 lira seviyesinde. Zeytinyağı üreticileri ise daha önce ismi duyulmamış çeşitli birlik ve kooperatiflerin adı altında satılan bu yağların kanola, palm, ayçiçeği ve pamuk gibi bitkisel yağlara gıda boyası ve esanslar eklenerek oluşturulduğunu anlatıyor. İçerisinde hiç zeytinyağı olmayanlara taklit içerisinde az miktarda zeytinyağı bulunan ürünlere ise tahşiş deniyor. Uzmanlara göre tüketicilerin bu yağların gerçek olup olmadığını gözle ya da tadarak anlaması çok zor. Bu konuda detaylı laboratuvar analizi şart.
ŞU AN ÜRETİCİDE 250 LİRADAN BAŞLIYOR
-UZZK Başkanı Mustafa Tan, “Sızma zeytinyağı şu an zeytin çiftçisinde 250-280 lira arasında. Edremit civarında üreticiler fabrika kapısında 300 liradan dökme olarak satıyor. Şu anda ortalama maliyeti üreticide 280 lira olan zeytinyağını markette 190 liraya satamazsınız. Kesinlikle bunlar gerçek zeytinyağı değil. Şu an 6-7 kilogram zeytinden 1 kilogram zeytinyağı çıkıyor. Zeytinin kilosu 45 lira. Buna teneke masrafını, etiket masrafını, kargo masrafını, yüzde 30 kâr oranını eklediğiniz zaman yeni sezon ürünlerde fiyatın 400 lira üzerine çıkıyor. Sahte yağları kilogramı 30-40 liradan imal ediyorlar. En az yüzde 500 kârla satıyorlar. Zeytinyağı pahalı değil. Ama pahalı gibi algı oluşturuldu. Diğer taraftan da ‘ucuz’ oyunlarla sahtecilik yapılıyor” şeklinde konuştu.
‘BU YÖNTEM DE YENİ ÇIKTI’
-Aydın Ticaret Borsası Yönetim Kurulu Başkanı Fevzi Çondur da son günlerde artan zeytinyağı sahteciliğinde ciddi bir artış gördüklerini ifade etti. Hürriyet’in sorularını yanıtlayan Çondur, “Bizim bünyemizde yapılmış gibi gösterilen bu test gerçekleri ifade etmiyor. Bu yöntem de yeni çıktı. Daha önce değişik noktalarda da tespit ettik. Sizin bulduğunuz test Aydın Ticaret Borsası laboratuvarında geçen yıl yapılmış ama nasıl oluyorsa geçen ay göreve başlayan idarecimizin onayı var. Başka bir testi alıp bilgileri ile oynayıp rafa koymuşlar. Bu halkı yanıltmaktır. Sahteciliktir. Litresi 200 liraya zeytinyağı satılamaz. Denetimler arttırılmalı” ifadelerini kullandı.