Halk bastırdı, doğalgaz zirvesinden indirim çıktı

Hem Botaş, hem de Ankara dışındaki belediyeler karlarından fedakarlık etmeyi kabul ettiler. Alınan indirim kararı ile birlikte, her 100 milyon liralık doğalgaz faturasında 26 milyon 700 bin lira ile 10 milyon 200 bin lira arasında indirim gerçekleşecek.

Doğalgazda iki haftadır süren tartışma dün Enerji Bakanı, BOTAŞ Genel müdürü ve doğalgaz kullanan beş ilin belediye başkanları ile yapılan zirve sonucunda noktalandı ve fiyatlarda yüzde 10 ile yüzde 21 oranında indirim kararı alındı.

Zirve'de ‘‘Önce BOTAŞ fiyat indirsin’’ dayatmasında bulunan Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı Melih Gökçek ile Bakan Zeki Çakan arasında tartışma çıktı. Gökçek, zirveyi terkederken Bakan Çakan da yetkisini kullanıp Ankara'nın doğalgaz indirim oranını belirledi ve Tebliğ ile Başbakanlığa bildirdi. Çakan, zirvenin ardından yaptığı açıklamada, Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı Melih Gökçek'in uzlaşmaya yanaşmayarak toplantıyı terk ettiğini söyledi. Çakan, diğer dört belediye başkanı ve BOTAŞ ile devam ettikleri toplantı sonucunda fiyatlarda fedakarlıkta bulunulmasının kararlaştırıldığını açıkladı.

Belediyeler farklı oranlarda fiyat indiriminde bulunurken, Ankara ve İstanbul'un fiyatları da eşitlendi. Botaş da daha önce yüzde 10 olan kár oranını 8 puan aşağı çekip yüzde 2'ye düşürdü. Bakan Çakan, 6.5 saat süren toplantıdan sonra yaptığı açıklamada, yayınladığı Tebliğ ile belediyelerin yüzde 45 olan kár marjlarının üst sınırının yüzde 30'a çekildiğini duyurdu.

Çakan'ın yaptığı açıklamaya göre Aralık 2001 itibariyle illerin doğalgaz fiyatları da şöyle oldu:

Ankara'da 441 bin 712 lira olan gazın metreküp fiyatı 348 bin 678 liraya indi. İstanbul Aralık 2001 fiyatı 399 bin 430 lira. Yeni metreküp fiyatı ise 348 bin 678 lira, iyileştirme fiyatı İstanbul'da 50 bin 752 lira oldu. İzmit için Aralık 2001 fiyatı 402 bin 33 lira. Yeni fiyat 343 bin 314 lira, iyileştirme miktarı 58 bin 719 lirayı buldu. Botaşca doğalgazı dağıtılan Bursa ve Eskişehir'in önceki fiyatı 382 bin 320 lira. Yeni fiyat 343 bin 314 lira, iyileştirme miktarı ise 39 bin 6 lira oldu.

YETKİSİ OLDUĞU HALDE

Çakan'ın verdiği rakamlarla çıkan sonuçların birbirini tutmaması ise kafaları karıştırdı. Örneğin yapılan indirimi Çakan Ankara'da yüzde 26.68 olarak açıklarken, yapılan hesaplamada oranın yüzde 21.06 olduğu ortaya çıktı.

Doğalgazdaki indirim tartışması ilk olarak, Hürriyet'in konuyu manşetinden gündeme getirmesiyle başladı. Çakan da doğalgaz fiyatlarının belediyelerce vatandaşa yüksek fiyatla satılmasından yakındı. Belediyelerle bakanlık arasındaki fiyat tartışması sürerken, Başbakan Bülent Ecevit olaya el koydu ve hafta sonu Enerji Bakanı Çakan'ı Başbakanlığa çağırıp fiyat indirimine gidilmesi talimatı verdi. Çakan da Enerji Bakanı olarak bir tebliğle doğrudan fiyat indirimine gitme yetkisi bulunmasına rağmen ‘‘belediyelerle uzlaşma sağlamak’’ için doğalgaz kullanan 5 belediyeyi Ankara'da toplantıya davet etti.

Botaş Genel Müdürlüğü'nde 6.5 saat süren toplantıda Ankara Belediye Başkanı Melih Gökçek başka gerekçeler ileri sürerek, uzlaşmaz bir tablo sergiledi ve toplantıyı terk etti. Doğalgazı doğrudan satan İstanbul ve İzmit belediye başkanları ile doğalgazın Botaş tarafından pazarlandığı Eskişehir ve Bursa Belediye başkanları toplantıya devam etti.

Çakan, Botaş Genel Müdürlüğü ve belediye başkanlarıyla varılan uzlaşı sonucunda oransal olarak indirimleri tek tek belirledi ve fiyatları yetkisi dahilinde indirdi. Bunu da bir Tebliğ ile Başbakanlığa iletti. Belediyeler ve Botaş 1 Aralık 2001 tarihinden itibaren Bakan'ın Tebliği ile belirlenen fiyat üzerinden KDV de dahil satış yapabilecekler.

Doğalgazda ATV 5 ay ertelendi

Doğalgazın Akaryakıt Tüketim Vergisi (ATV) kapsamına alınmasını öngören ve bugün TBMM Genel Kurulu'nda görüşülecek tasarıda yer alan düzenleme 5 ay ertelendi. Maliye Bakanlığı, doğalgazın fiyatını aşağıya çekme çalışmaları kapsamında, doğalgazdan 5 bin lira alınmasını öngören bu maddenin Mayıs ayından itibaren uygulanmasını benimsedi. Doğalgazın ATV kapsamına alınmasıyla Maliye, bu yıl yaklaşık 100 trilyon lira gelir hedefliyordu. Erteleme kararı ile hedeflenen gelir, 60 trilyon liraya düştü. Öte yandan doğalgaz üzerinden alınan yüzde 18 KDV'nin indirilmesine ise Maliye bürokratları sıcak bakmıyor. 2002 yılı bütçesinin Meclis'ten geçtiğini ve gelir hesaplarının yapıldığını kaydeden yetkililer, şu değerlendirmeyi yaptı: ‘‘Eğer doğalgazdaki KDV, yüzde 18'den yüzde 8'e düşerse, bu yaklaşık 1 katrilyonluk gelir kaybı anlamına gelir. İndirim yapılacaksa aynı orandaki kaynağın başka bir yerden bulunması gerekiyor’’ dediler.


BOTAŞ'ın fiyatı 5 ülkenin ortalaması

Türkiye, İran, Nijerya ve Cezayir ile Rusya'dan 2 ayrı fiyatla toplam 5 kaynaktan gaz alıyor. Gazın büyük bölümü Rusya'dan olduğu için BOTAŞ'a ortalama maliyeti 100-110 dolar arasında. BOTAŞ belediyelere gazı 165 dolardan satıyor. İran bize sattığı doğalgazı 1.000 metreküpü 28-30 dolara Türkmenistan'dan alıyor. Aynı şekilde Rusya da Türkmen gazını 45 dolara satın alıyor. Türkmenistan aynı fiyattan bize de teklif yapmıştı. Ancak, Türkiye Rusya ile 110 dolara anlaştı.

BOTAŞ doğalgazı kimden, kaça alıyor?

(Bin metreküp/dolar)

Rusya'dan Bulgaristan sınırında teslim: 90-100 dolar.

Rusya'dan Turusgaz aracılığı ile: 102-110 dolar.

İran'dan: 105-110 dolar.

Cezayir'den gemiyle: 145-150 dolar.

Nijerya'dan gemiyle: 150-160 dolar.

Evde dökme LPG ile ısınma KDV'si yüzde 40

Otomobillerde LPG'nin hızla yaygınlaşması, evlerinde dökme LPG kullananların canını yaktı. Otomobillerin ‘‘otogaz’’ adıyla LPG kullanmalarını önlemeye yönelik olarak getirilen yüzde 40 oranındaki KDV ve Akaryakıt Tüketim Vergisi, evlerdeki dökme LPG'yi de kapsıyor. Bu nedenle, evlerinde ısınmak için dökme LPG kullananlar, otogaz nedeniyle yüksek bir maliyete katlanmak zorunda kalıyorlar.