Hakkári’ye Boğaz vergisi Kemal Abi’yi de şaşırttı
Güncelleme Tarihi:
Turan YILMAZ / Behçet DALMAZ
Oluşturulma Tarihi: Kasım 24, 2005 00:00
İstanbul’un Boğaz kıyıları ile Hakkári’deki bir caddeyi aynı değerde tutan emlak vergisi birim değerleri Maliye Bakanı Unakıtan’ı şaşırttı. Unakıtan, emlak vergisi değerlerini belediyelerin tespit ettiğini, ancak Hakkári’deki değerle İstanbul’daki değerin aynı olmasının sorgulanması gerektiğini söyledi.
İL Değer Tespit Komisyonları’nın belirlediği emlak vergisine baz olacak metrekare birim değerlerindeki çarpıklıkla ilgili tartışma sürüyor. Hakkari’deki bir cadde ile İstanbul’un Boğaz kıyısındaki semtinin aynı birim değerlere sahip olması, kamuoyunda zaman zaman ‘Kemal Abi’ olarak da adlandırılan Maliye Bakanı Kemal Unakıtan’ı da şaşırttı. Unakıtan, emlak vergisi değerlerini belediyelerin tespit ettiğini, ancak Hakkari’deki değer ile İstanbul’daki değerin aynı olmasının sorgulanması gerektiğini söyledi. Unakıtan, İtalya Bankalar Birliği (ABI) heyetini kabulünden önce, gazetecilerin emlak vergisine tabi metrekare birim değerlerine ilişkin sorularını yanıtladı.
BELEDİYELER ALIYOR:
Emlak vergisinin belediyeler tarafından alınan bir vergi olduğuna dikkat çeken Unakıtan, bu verginin matrahı olan değerleri de yine belediyelerin tespit ettiğini vurguladı. Söz konusu değerlerin o yerin rayicine ve senelere göre yapılan değişmelere göre belirlendiğini anlatan Unakıtan, şöyle konuştu: ‘Bunlar tamamen belediyelerin kendi inisiyatifleri ve kendi yetkileri dahilinde yapmış olduğu bir değerlendirmedir, bir işlemdir. Maliye Bakanlığı vergi artırımına gitti, intibaı var, böyle bir durum söz konusu değildir. Belediyelerin yapılan tespitleri kendi yetkileri içinde nazarı itibara alması lazım. Hakkari’deki değer ile İstanbul’daki değer aynı olursa bunda herhalde sorgulanması gereken bir taraf var demektir. Onun için o belediyelerin bunu tekrar nazarı itibara alacağını tahmin ediyorum.’
DÜZENLEME OLABİLİR:
Bu tür sıkıntıların yaşanmaması için Belediye Gelirleri Kanunu’nda buna yönelik bir düzenleme yapılıp yapılmayacağı sorusu üzerine Unakıtan, söz konusu düzenlemenin şu anda tasarı halinde Bakanlar Kurulu’nda görüşüldüğünü ifade etti. Unakıtan, ‘Orada herhangi bir şey yapılır mı yapılmaz mı? Şu anda bir şey söylemem mümkün değil. Üzerinde çalışılan bir konu’ dedi. Maliye Bakanı, tespit edilen değerlere karşı ilgili birimlerin itiraz haklarını kullanabileceğini vurgularken, Gelir İdaresi Başkan Vekili Osman Arıoğlu, itiraz süresinin sona erdiğini, ancak dava açılabileceğini bildirdi.
MALİYE’DE SIKINTI:
Bu arada emlak vergisine tabi değerlerdeki adaletsizlikler, Maliye Bakanlığı’nda da sıkıntı yarattı. Maliye Bakanlığı, ortaya çıkan sorunun, belediyelerin ağırlıkta olduğu değer tespit komisyonlarından kaynaklandığı görüşünü taşıyor. Maliye, özellikle büyükşehirlerdeki belediyelerin, devletten aldığı paya ve Hazine garantili borçlanmaya güvenip, emlak vergisine ağırlık vermediğini düşünüyor. Maliye, yaşanan sorunun Belediye Gelirleri Kanunu’nun yeniden düzenlenmesi sırasında giderilmesi için de çalışma yapmaya hazırlanıyor. Bu Bakanlık, metrekare birim değerlerdeki adaletsizlik ve eşitsizliklerin ortadan kaldırılması için değer tespitleri sırasında emlak yatırım şirketlerinin de devreye sokulabileceğini belirtiyor.
İstanbul’da Boğaz varsa Hakkári’de Sümbül Dağı var
AKP Hakkari Milletvekili Mustafa Zeydan da, emlak vergisinde Boğaz ile yarışan Hakkári’nin ‘arazi bakımından sıkıntılı’ olduğunu söyledi. ‘Yerleşim yerleri çok az olduğundan arazi ve emlak fiyatları çok pahalı’ diyen Zeydan, ancak gelir dağılımı açısından bakıldığında yine de ortada büyük bir dengesizliğin bulunduğunu bildirdi. ‘Ortada bir sürü çelişki var’ diyen Zeydan, ‘Türkiye artık masa başından yönetilecek bir ülke olmaktan çıktı. Çünkü çok büyük bir ülke’ dedi. Bu dengesizliklerin ortadan kaldırılması gerektiğini belirterek, bu konuda hükümete güvendiğini söyleyen Zeydan, ‘Bir yandan da, her yerin kendine göre bir güzelliği vardır’ dedi.
İstiklal Caddesi’nde sobalı evin kirası 200 YTL
HAKKÁRİ’nin Cumhuriyet ve İstiklál Caddesi’nin İstanbul Boğazı kıyısında bulunan Beylerbeyi Yalıboyu Caddesi ile 1200 YTL değer biçilmesine esnaf tepki gösterdi. Boğaz kıyısıyla dağ başındaki Hakkári’nin bir tutulmasına şaşırdıklarını söyleyen esnaf, ‘Rakamları duyunca şaşırdık, burada yaşayan insanların çoğu boğazı görmedi. Burada esnaf sinek avlıyor, bu değerlendirme nasıl yapılmış?’ diye sordu. İstiklal Caddesi’ndeki rayiç bedelin 4 yıl önce 375 YTL düzeyinde olduğu belirtildi. Bu caddedeki işyeri kiraları 500-1000 YTL, ev kiraları da sobalı-kaloriferli oluşuna göre 200-400 YTL arasında değişiyor. Hakkari ile İstanbul’un vergisinin aynı tutulması saçma bulundu.
Maliye: Yalıları o fiyata biz alalım
ANADOLU Ajansı’na açıklama yapan bir Maliye yetkilisi, Hakkari ile İstanbul’daki yalılar için aynı değer tespitinde bulunulmasını şöyle değerlendirdi: ‘Burada sorun Hakkari’de değil, İstanbul’da. İstanbul’da değerler düşük belirlenmiş. Hakkari’nin İstiklal Caddesi’ne 1200 YTL değer biçilebilir. Ama İstanbul’un yalılarına bu değer biçilemez. Beylerbeyi’ndeki yalıları o fiyata versinler bize. Bu fiyata yalılara talibiz. Sıkıntı tamamen değer tespit komisyonlarından kaynaklanıyor. Komisyonlar, doğru, gerçekçi tespit yapsalar, bu sorunlar hiç yaşanmayacak.’
CHP: Yasal düzenleme yapalım, bu işi çözelim
İSTANBUL’un boğazı, Ankara’nın Çankaya’sı gibi en değerli büyük kent emlak vergi oranıyla Hakkari’de ödenecek Emlak Vergi oranının aynı olmasına gelen tepkiler sürüyor. Maliye Bakanlığı Gelirler eski Genel Müdürü, CHP Trabzon Milletvekili Akif Hamzaçebi, ortaya çıkan ‘çarpık tablo’nun, ağırlıklı olarak yöre halkının seçtiği temsilcilerin ‘eseri’ olduğunu bildirdi. Hamzaçebi, çarpıklığın bir kurumlaşma sorunu olduğu kadar, ‘Ahlaki bir sorun’ da olduğunu savunarak, 15 günlük yasal sürede vergi mahkemesine itiraz edilmediği için kesinleştiğinden, bu çarpık tabloyu düzeltmenin tek yolunun yeni yasa çıkarmadan geçtiğini söyledi. Hamzaçebi, böyle bir yasal düzenlemeyi CHP olarak destekleyeceklerini de duyurdu. Komisyonların belirlediği arsa m2 değerlerinin, ticaret ve ziraat odaları, belediye, muhtarlık gibi ilgili kurumlara bildirildiğini ve itiraz için 15 günlük yasal süre tanındığını anlatan Hamzaçebi, şöyle devam etti: ‘Bu kurumların, 15 gün içinde belirlenen değerlere karşı Vergi Mahkemesi’ne dava açma hakları var. Öyle anlaşılıyor ki, kendilerine bildirim yapılan kurumlar dava yoluna gitmemişler ve bu değerler kesinleşmiş. Burada en önemli eksiklik; değer tespiti yapılırken, İstanbul’daki değer tespitinden, Hakkari’deki komisyonun haberinin olmaması. Sistemde koordinatör bir birimin olmaması, bu tür çarpıklıklara yol açıyor. İkinci önemli neden ise dikkat edileceği gibi komisyonlar yereldir. Dolayısıyla o belde halkının ne kadar emlak vergisi ödeyeceğini; komisyonlar bazı kaygılarla farklı oranlar belirleyebiliyorlar.’
Komisyonlar ‘kafasına göre’ davranmasın
HAKKARİ’ye Boğaz vergisine iktidar partisi AKP’den de tepki geldi. AKP Genel Başkan Yardımcısı Dengir Mir Mehmet Fırat, kimsenin ‘kafasına göre davranmaması’ gerektiğini belirtirken, ‘Tespit komisyonlarında, bu vergiyi ödeyecek vatandaşın da temsilcisi olsun’ önerisinde bulundu. Fırat, emlak vergilerinin adil olmadığının geçmişten beri hep şikayet konusu olduğunu söyledi. ‘Vergi memnuniyetinin sağlanabilmesi’ için bu oranların güvenilir olması gerektiğini belirten Fırat, bunun için de bu işi belirleme yetkisinin tümüyle, bu işten gelir elde eden belediyelere bırakılmaması gerektiğini savundu. Tespit komisyonlarında, emlakçılar gibi bu işin uzmanlarının da bulunması gerektiğini belirten Fırat, ‘Aslında bu meslek örgütleri gerçekten kurumsallaşabilse, bu iş tümüyle onlara bile bırakılabilir’ dedi. ‘O zaman ne belediyeler mağdur olur, ne de halk şikayetçi olur. Çünkü yan yana iki sokak, cadde arasında büyük farklar ortaya çıkıyor. Bu konuda bir standart getirilmesi gerekiyor’ diyen Fırat, şöyle devam etti: ‘Sonuçta bu vergiyi vatandaş ödeyecekse, bu komisyonlarda vatandaşın da yer alması gerekir. Örneğin vatandaştan bir temsilci bulundurulabilir. Vergi ödeme memnuniyetinin sağlanabilmesi için vergilerin adil olması gerekir. Vatandaş eğer, mağduriyete uğramadığını düşünürse memnun olur, adil olmadığını düşünürse bu onu incitir. Bu durum aslında belediyeleri de rahatlatır.’
Arsa birim değerleri gerçekçi ve adil olmalı
İSTANBUL Gelir İdaresi Başkanı Mehmet Akif Ulusoy, emlak vergisine tabi değerlerin tapu harcı ile Veraset ve İntikal Vergisi’ne de baz teşkil ettiğini belirterek, ‘Bu değerlerin afaki değil, gerçekçi ve adil şekilde tespit edilmesi gerekir’ dedi. Emlak vergisinde 2006’da baz alınacak m2 birim değerlerinin tespiti için oluşturulan komisyonların belirlediği birim değerler tartışma yarattı. Ulusoy, tespit komisyonlarında yeralmadıklarını, sadece itiraz halinde konuyu inceleyen vilayetteki komisyonda bir temsilcilerinin olduğunu belirtti.
BELEDİYELER ALIYOR:
Emlak vergisinin belediyeler tarafından alınan bir vergi olduğuna dikkat çeken Unakıtan, bu verginin matrahı olan değerleri de yine belediyelerin tespit ettiğini vurguladı. Söz konusu değerlerin o yerin rayicine ve senelere göre yapılan değişmelere göre belirlendiğini anlatan Unakıtan, şöyle konuştu: ‘Bunlar tamamen belediyelerin kendi inisiyatifleri ve kendi yetkileri dahilinde yapmış olduğu bir değerlendirmedir, bir işlemdir. Maliye Bakanlığı vergi artırımına gitti, intibaı var, böyle bir durum söz konusu değildir. Belediyelerin yapılan tespitleri kendi yetkileri içinde nazarı itibara alması lazım. Hakkari’deki değer ile İstanbul’daki değer aynı olursa bunda herhalde sorgulanması gereken bir taraf var demektir. Onun için o belediyelerin bunu tekrar nazarı itibara alacağını tahmin ediyorum.’
DÜZENLEME OLABİLİR:
Bu tür sıkıntıların yaşanmaması için Belediye Gelirleri Kanunu’nda buna yönelik bir düzenleme yapılıp yapılmayacağı sorusu üzerine Unakıtan, söz konusu düzenlemenin şu anda tasarı halinde Bakanlar Kurulu’nda görüşüldüğünü ifade etti. Unakıtan, ‘Orada herhangi bir şey yapılır mı yapılmaz mı? Şu anda bir şey söylemem mümkün değil. Üzerinde çalışılan bir konu’ dedi. Maliye Bakanı, tespit edilen değerlere karşı ilgili birimlerin itiraz haklarını kullanabileceğini vurgularken, Gelir İdaresi Başkan Vekili Osman Arıoğlu, itiraz süresinin sona erdiğini, ancak dava açılabileceğini bildirdi.
MALİYE’DE SIKINTI:
Bu arada emlak vergisine tabi değerlerdeki adaletsizlikler, Maliye Bakanlığı’nda da sıkıntı yarattı. Maliye Bakanlığı, ortaya çıkan sorunun, belediyelerin ağırlıkta olduğu değer tespit komisyonlarından kaynaklandığı görüşünü taşıyor. Maliye, özellikle büyükşehirlerdeki belediyelerin, devletten aldığı paya ve Hazine garantili borçlanmaya güvenip, emlak vergisine ağırlık vermediğini düşünüyor. Maliye, yaşanan sorunun Belediye Gelirleri Kanunu’nun yeniden düzenlenmesi sırasında giderilmesi için de çalışma yapmaya hazırlanıyor. Bu Bakanlık, metrekare birim değerlerdeki adaletsizlik ve eşitsizliklerin ortadan kaldırılması için değer tespitleri sırasında emlak yatırım şirketlerinin de devreye sokulabileceğini belirtiyor.
İstanbul’da Boğaz varsa Hakkári’de Sümbül Dağı var
AKP Hakkari Milletvekili Mustafa Zeydan da, emlak vergisinde Boğaz ile yarışan Hakkári’nin ‘arazi bakımından sıkıntılı’ olduğunu söyledi. ‘Yerleşim yerleri çok az olduğundan arazi ve emlak fiyatları çok pahalı’ diyen Zeydan, ancak gelir dağılımı açısından bakıldığında yine de ortada büyük bir dengesizliğin bulunduğunu bildirdi. ‘Ortada bir sürü çelişki var’ diyen Zeydan, ‘Türkiye artık masa başından yönetilecek bir ülke olmaktan çıktı. Çünkü çok büyük bir ülke’ dedi. Bu dengesizliklerin ortadan kaldırılması gerektiğini belirterek, bu konuda hükümete güvendiğini söyleyen Zeydan, ‘Bir yandan da, her yerin kendine göre bir güzelliği vardır’ dedi.
İstiklal Caddesi’nde sobalı evin kirası 200 YTL
HAKKÁRİ’nin Cumhuriyet ve İstiklál Caddesi’nin İstanbul Boğazı kıyısında bulunan Beylerbeyi Yalıboyu Caddesi ile 1200 YTL değer biçilmesine esnaf tepki gösterdi. Boğaz kıyısıyla dağ başındaki Hakkári’nin bir tutulmasına şaşırdıklarını söyleyen esnaf, ‘Rakamları duyunca şaşırdık, burada yaşayan insanların çoğu boğazı görmedi. Burada esnaf sinek avlıyor, bu değerlendirme nasıl yapılmış?’ diye sordu. İstiklal Caddesi’ndeki rayiç bedelin 4 yıl önce 375 YTL düzeyinde olduğu belirtildi. Bu caddedeki işyeri kiraları 500-1000 YTL, ev kiraları da sobalı-kaloriferli oluşuna göre 200-400 YTL arasında değişiyor. Hakkari ile İstanbul’un vergisinin aynı tutulması saçma bulundu.
Maliye: Yalıları o fiyata biz alalım
ANADOLU Ajansı’na açıklama yapan bir Maliye yetkilisi, Hakkari ile İstanbul’daki yalılar için aynı değer tespitinde bulunulmasını şöyle değerlendirdi: ‘Burada sorun Hakkari’de değil, İstanbul’da. İstanbul’da değerler düşük belirlenmiş. Hakkari’nin İstiklal Caddesi’ne 1200 YTL değer biçilebilir. Ama İstanbul’un yalılarına bu değer biçilemez. Beylerbeyi’ndeki yalıları o fiyata versinler bize. Bu fiyata yalılara talibiz. Sıkıntı tamamen değer tespit komisyonlarından kaynaklanıyor. Komisyonlar, doğru, gerçekçi tespit yapsalar, bu sorunlar hiç yaşanmayacak.’
CHP: Yasal düzenleme yapalım, bu işi çözelim
İSTANBUL’un boğazı, Ankara’nın Çankaya’sı gibi en değerli büyük kent emlak vergi oranıyla Hakkari’de ödenecek Emlak Vergi oranının aynı olmasına gelen tepkiler sürüyor. Maliye Bakanlığı Gelirler eski Genel Müdürü, CHP Trabzon Milletvekili Akif Hamzaçebi, ortaya çıkan ‘çarpık tablo’nun, ağırlıklı olarak yöre halkının seçtiği temsilcilerin ‘eseri’ olduğunu bildirdi. Hamzaçebi, çarpıklığın bir kurumlaşma sorunu olduğu kadar, ‘Ahlaki bir sorun’ da olduğunu savunarak, 15 günlük yasal sürede vergi mahkemesine itiraz edilmediği için kesinleştiğinden, bu çarpık tabloyu düzeltmenin tek yolunun yeni yasa çıkarmadan geçtiğini söyledi. Hamzaçebi, böyle bir yasal düzenlemeyi CHP olarak destekleyeceklerini de duyurdu. Komisyonların belirlediği arsa m2 değerlerinin, ticaret ve ziraat odaları, belediye, muhtarlık gibi ilgili kurumlara bildirildiğini ve itiraz için 15 günlük yasal süre tanındığını anlatan Hamzaçebi, şöyle devam etti: ‘Bu kurumların, 15 gün içinde belirlenen değerlere karşı Vergi Mahkemesi’ne dava açma hakları var. Öyle anlaşılıyor ki, kendilerine bildirim yapılan kurumlar dava yoluna gitmemişler ve bu değerler kesinleşmiş. Burada en önemli eksiklik; değer tespiti yapılırken, İstanbul’daki değer tespitinden, Hakkari’deki komisyonun haberinin olmaması. Sistemde koordinatör bir birimin olmaması, bu tür çarpıklıklara yol açıyor. İkinci önemli neden ise dikkat edileceği gibi komisyonlar yereldir. Dolayısıyla o belde halkının ne kadar emlak vergisi ödeyeceğini; komisyonlar bazı kaygılarla farklı oranlar belirleyebiliyorlar.’
Komisyonlar ‘kafasına göre’ davranmasın
HAKKARİ’ye Boğaz vergisine iktidar partisi AKP’den de tepki geldi. AKP Genel Başkan Yardımcısı Dengir Mir Mehmet Fırat, kimsenin ‘kafasına göre davranmaması’ gerektiğini belirtirken, ‘Tespit komisyonlarında, bu vergiyi ödeyecek vatandaşın da temsilcisi olsun’ önerisinde bulundu. Fırat, emlak vergilerinin adil olmadığının geçmişten beri hep şikayet konusu olduğunu söyledi. ‘Vergi memnuniyetinin sağlanabilmesi’ için bu oranların güvenilir olması gerektiğini belirten Fırat, bunun için de bu işi belirleme yetkisinin tümüyle, bu işten gelir elde eden belediyelere bırakılmaması gerektiğini savundu. Tespit komisyonlarında, emlakçılar gibi bu işin uzmanlarının da bulunması gerektiğini belirten Fırat, ‘Aslında bu meslek örgütleri gerçekten kurumsallaşabilse, bu iş tümüyle onlara bile bırakılabilir’ dedi. ‘O zaman ne belediyeler mağdur olur, ne de halk şikayetçi olur. Çünkü yan yana iki sokak, cadde arasında büyük farklar ortaya çıkıyor. Bu konuda bir standart getirilmesi gerekiyor’ diyen Fırat, şöyle devam etti: ‘Sonuçta bu vergiyi vatandaş ödeyecekse, bu komisyonlarda vatandaşın da yer alması gerekir. Örneğin vatandaştan bir temsilci bulundurulabilir. Vergi ödeme memnuniyetinin sağlanabilmesi için vergilerin adil olması gerekir. Vatandaş eğer, mağduriyete uğramadığını düşünürse memnun olur, adil olmadığını düşünürse bu onu incitir. Bu durum aslında belediyeleri de rahatlatır.’
Arsa birim değerleri gerçekçi ve adil olmalı
İSTANBUL Gelir İdaresi Başkanı Mehmet Akif Ulusoy, emlak vergisine tabi değerlerin tapu harcı ile Veraset ve İntikal Vergisi’ne de baz teşkil ettiğini belirterek, ‘Bu değerlerin afaki değil, gerçekçi ve adil şekilde tespit edilmesi gerekir’ dedi. Emlak vergisinde 2006’da baz alınacak m2 birim değerlerinin tespiti için oluşturulan komisyonların belirlediği birim değerler tartışma yarattı. Ulusoy, tespit komisyonlarında yeralmadıklarını, sadece itiraz halinde konuyu inceleyen vilayetteki komisyonda bir temsilcilerinin olduğunu belirtti.