Son yıllarda gerçekleşen yatırımlarla Avrupa’nın hafif ticari araç üretim merkezlerinden biri olan Türkiye, 2004 yılında hafif ticari araç ihracatından 2.5 milyar
dolar gelir elde etti. Türkiye’nin Fiat Doblo’yla başlayan hafif ticari araç üretim atağı son iki yılda Ford, Hyundai ve Peugeot ile devam ederek büyüdü. Bunun sonucunda Türkiye’nin son yıllarda yaşadığı krizlerde adeta bir can simidi haline gelen hafif ticari araç ihracatı, iç pazarda daralan otomotiv sektörünü ayakta tuttu.
Tofaş’ın dünya için ürettiği Doblo’dan sonra Ford Otosan da Gölcük’teki yeni fabrikasında üretmeye başladığı Ford Transit ve Transit Connect’leri Avrupa’ya ihraç ediyor. Tofaş ve Ford’u 2003 yılında Hyundai de takip ederek İzmit’te Starex modelini üreterek 60 ülkeye ihracata başladı. Karsan ise geçtiğimiz yıllarda Peugeot Partner’i Bursa’da üreterek ihraç etmeye başladı.
DOBLO
Türkiye’nin Avrupa’nın üretim merkezi olmaya başlaması Tofaş ve Fiat’ın yaptığı işbirliği ile Doblo modelinin Türkiye’de üretilmesi ile start aldı. 2000 Eylül’ünde üretimine başlanan Fiat Doblo ilk yıl içinde 100 bin adet üretilerek bir rekora imza atmıştı. Bu üretimin yüzde 90’ı dünyanın 43 ülkesine ihraç edildikten sonra bugün ihracat yapılan ülke sayısı 54’e ulaştı.
TRANSIT CONNECT
2002 yılında satışa sunulan ve 3.5 yıl süren bir ürün geliştirme sonucunda ortaya çıkan Ford Transit Connect’in üretiminde ilk çalışmalar Amerika-Detroit’te başlamıştı. Üretim aşamasına gelindiğinde proje ekibi Türkiye’ye taşınmış, 2002 yılının 17 Haziran’ında da Ford Otosan Kocaeli fabrikasında aracın seri üretimine başlanmıştı. Ford Otosan, Haziran 2002’de sadece Türkiye’de üretilen Transit Connect’i üretim bandından indirmiş ve Temmuz 2002’de düzenlediği bir törenle Avrupa’ya ilk ihracatını gerçekleştirmişti. Transit Connect, Ford Otosan için Avrupa’da üretim merkezi olma yolunda atılmış ilk adım oldu. Belçika-Genk şehrinde bulunan Ford Fabrikası’ndaki Transit üretiminin Kocaeli fabrikasına kaydırılmasıyla birlikte, 2004 yılında üretim kapasitesi yılda 200 bin araca çıktı.
PEUGEOT PARTNER
1996 yılında ticari vasıta üreticileri arasına katılan Karsan, 1980 yılında Peugeot lisansı altında J9 minibüs ile hafif ticari vasıta üretimine başladı. Daha sonra 1997 yılında Peugeot Partner, 2000 yılında Peugeot Boxer Van/Minibüs ve Fiat Ducato minibüs modellerinin üretimi ile günümüze değin ticari vasıta üreticiliği sektöründeki yerini korudu.
Geçtiğimiz günlerde Peugeot ile varılan anlaşma doğrultusunda 2004 yılı içerisinde tasarımı ve prototipi Karsan tarafından geliştirilen ‘uzun Partner’ modelinin üretimi gerçekleştirilecek. Böylelikle, tasarım, mühendislik ve prototip araç imalatı alanlarında da kendini ispat eden Karsan, Peugeot Partner’in bu uzun versiyonunun üretimine Aralık ayında başlayacak.
HYUNDAI STAREX
Hyundai Assan, yaklaşık 50 milyon dolarlık yatırımla Starex’lerin bölgedeki tek üretim merkezi haline geldi. Yerli Starex’leri Avrupa ülkelerinin yanı sıra başta Ortadoğu ve Afrika ülkeleri, Türk Cumhuriyetleri ve Rusya olmak üzere 60’a yakın ülkeye ihraç ediyor. Hyundai Assan, Starex dışında H100 Panelvan’ların da üretimini gerçekleştiriyor.
Çıta yükseltip konfor sundular
Hafif ticari araçlar, konfor ve güvenlikte çıta atladı. Düne kadar otomobillerde bulunan ABS, ESP havayastığı gibi güvenlik ekipmanları, yol bilgisayarı, hız sabitleyici, elektrikli camlar ve otomatik vites gibi konfor aksesuarları günümüzde ticari araçlarda da standart olarak sunuluyor.
Otomotiv üreticileri, günün büyük bir zamanını direksiyon başında geçiren ticari araç sürücülerinin, araçlarını ofis gibi kullanabilmesi ve rahat etmelerini sağlamayı amaçlıyor. Böylece, müşteri memnuniyetini artırmak için ticari araçlarda her geçen gün sunulan konfor artıyor. Güvenlik aksesuarlarıyla ticari araçlar artık bir otomobilin yol tutuşuna ve performansına, konfor aksesuarlarıyla ise bir otomobilin rahatlığına sahip oluyor.
Ticari araç sektöründeki yeniliklerden biri de geleneksel ticari araç ürün karakteristiğinin değişimi. Eskiden sağlamlığın, araç tip ve boyutlarının egemen olduğu ürün ve satın alma kararlarında artık fonksiyonellik, güvenlik ve konfor en az bunlar kadar önemli faktörler arasına girdi. Örneğin, ABS, ESP havayastığı gibi güvenlik ekipmanları, mekaniklerin yerini alan elektrikli konfor donanımları, yol bilgisayarı, hız sabitleyici, otomatik vites gibi fonksiyonelliği artıran ekipmanlar birçok marka tarafından tüketicilere standart ya da opsiyonel olarak sunuluyor.
Konfor ve güvenlik önlemleriyle lüks bir otomobilden farkı olmayan ticari araçlarda bulanan bazı aksesuarlar şöyle: hidrolik direksiyon, ABS fren sistemi, elektronik diferansiyel kilidi, ön ve arka denge çubukları, merkezi kilit, elektrikli camlar, elektrik ısıtmalı yan aynalar, kilitli torpido gözü, yatar koltuklar, klima, bağımsız süspansiyon sistemi, havayastığı, direksiyondan kumandalı radyo/teyp.
KİMLER KULLANIYOR
Hafif ticari araçların müşteri profili üç ana gruptan oluşuyor; bireysel müşteriler, filolar ve
KOBİ’ler. Sektörlerin dağılımına bakıldığında ise tekstilin yüzde 33 ile hafif ticari araçların en büyük müşterisi olduğu görülüyor. Tekstili yüzde 22 ile gıda sektörü, yüzde 7 ile turizm, yüzde 4 ile deri ve deri ürünleri, yüzde 3 ile otomotiv ve yedek parça sektörü izliyor. Hafif ticari araçlar, sektörel ihtiyaçlara göre donatılıyor. Turizm sektörüne yönelik modeller, standart olarak klimalı, perdeli, halılı ve mikrofonlu anons sistemli olarak turizm müşterilerine sunuluyor.
Gıda sektörüne yönelik frigorifik panel van ve kapalı kasalı kamyonet uygulamaları ön plana çıkıyor. Okul servisleri için zorunlu kılınan okul aracı stickeri, dur uyarı lambası, şoför kumandalı kayar kapı standart olarak sunuluyor. Okul araçlarında zorunlu olarak her koltukta bulunması gereken emniyet kemerleri de bu modellerde standart.
Minicargo ile ihracat katlanacakTofaş, kısa bir süre önce Türk otomotiv sanayiinde devrim sayılabilecek yeni bir projeye imza attı. 2008 yılından itibaren Bursa fabrikalarında, Fiat, PSA Peugeot Citroen Grubu için yeni bir hafif ticari aracın üretimine başlamaya hazırlanan Tofaş, lisans hakları (fikri mülkiyet hakları) kendisine ait olacak bu proje için 350 milyon
Euro’luk yatırım yapacak. Bursa fabrikasında yılda 135 bin adet üretilmesi planlanan yeni hafif ticari aracın, 2008 yılında satışa sunulması hedefleniyor. Tofaş, bu yeni araç için Araştırma-Geliştirme ve üretime başlangıç maliyetlerini kendi finanse edecek. Bu yatırım karşılığında aracın fikri mülkiyet hakları ise tamamen Tofaş’a ait olacak. Fiat ve PSA Grubu, herhangi bir yatırım yapmazken, üretilen araçların üçte ikisi PSA Peugeot Citroen, üçte biri Fiat tarafından kullanılacak. Yeni bir platform üzerinde yapılacak geliştirme ve üretimden tamamıyla Tofaş sorumlu olacak. Bu aşamada PSA Peugeot Citroen ve Fiat’ın aktif destekleri alınacak.