Güneydoğu paketinden 120 bin kişiye iş çıktı

Başbakan Bülent Ecevit, Doğu ve Güneydoğu Anadolu'ya yönelik hazırlanan ve yaklaşık 120 bin kişiye istihdam yaratacak, 40 bin aileyi de üretken konuma getirecek paketi dün açıkladı.Ecevit, toplam tutarı 40.5 trilyon liraya ulaşan, 15 ayrı ekonomik ve sosyal önlemden oluşan paketi, Başbakan Yardımcıları Hikmet Uluğbay ve Hüsamettin Özkan ile birlikte düzenlediği basın toplantısıyla duyurdu.

Ecevit, Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerine yönelik ekonomik ve sosyal önlemlerden oluşan 40.5 trilyon liralık paketi 15 ayrı başlıkta topladı. Paket, aralarında Iğdır, Kars, Mardin, Muş, Ordu, Siirt Sıvas, Şanlıurfa, Şırnak, Tunceli, Mardin, Van ve Yozgat'ın yer aldığı toplam 26 ili kapsıyor.

Güneydoğu ve Doğu Anadolu'ya yönelik yatırımların bugüne dek geri kalmasının gerekçesinin ‘güvenlik olmadığını’ vurgulayan Ecevit, bu paketin çetebaşı Abdullah Öcalan'ın yakalanmasıyla ilgisinin bulunmadığını söyledi. Paketle getirilen yeni projelerin ‘doğurgan kaynaklar’ olduğunu belirten Ecevit, kaynaklarla, özel sektör girişimcilerinin bölgeye yatırım yapma heveslerini arttıracağını belirtti. Ecevit uygulamada bölgenin vali ve kaymakamlarına büyük görev düştüğünü belirtti.

Bölgede çıkarı olan, ‘bölge dışı’ bazı devletlerin, Türkiye'nin etkinliğini asgari düzeyde tutmak için, bazılarının da Türkiye'yi bölmek için her çabayı gösterdiğini kaydeden Ecevit, şöyle devam etti:

‘‘Ama, Türkiye bütün bunların üstesinden gelebildi. Güneydoğu'da bir halk hareketi yaratma hevesleri, bu dış güçlerin kursaklarında kaldı. Eğer, özellikle bazı müttefiklerimizin sağladığı dış destek çekilirse, güvenlik tam olarak kolayca sağlanabilir. O destek devam ettiği halde, bölgede terör büyük ölçüde gerilemiş durumdadır.’’

Ekonomik ve sosyal önlemleri içeren bu paketin dışında, bölgede güvenlikle ilgili bir değişikliğin düşünülmediğini vurgulayan Ecevit şöyle konuştu:

‘‘Temennimiz TSK'nın da temennisi. Önümüzdeki aylarda artık askerlerin bölgede görev almasına ihtiyacın azalması ve diğer kolluk güçlerinin daha etkin duruma gelmesi. Bunu sağlamaya çalışacağız. Fakat terör daha ileri ölçüde sona erdirilmeden rizikolu adımlar atmayı da düşünmüyoruz.’’

IRAK’LA TİCARET

Ecevit soru üzerine, Körfez bunalımının ardından yalnız Irak'la değil, tüm Körfez ülkeleriyle ekonomik ve ticari ilişkilerin gerilediğini anımsatark, ‘‘Irak'a uygulanan ekonomik ambargo Irak'tan sonra en çok Türkiye'ye zarar veriyor. Fakat maalesef bu konudaki taleplerimize olumlu yanıt verilmedi. Başvurumuzu bugünlerde yenileyeceğiz’’ dedi.

Başbakan Bülent Ecevit, Doğu ve Güneydoğu Anadolu'ya yönelik 40.5 trilyon liralık paketi açıkladı. Paketle bölgede yaklaşık 120 bin kişiye iş olanağı yaratılması hedefleniyor. Paketle ayrıca 40 bin ailenin üretken hale getirilmesi öngörülüyor.

Yarım kalmış tesisler için acilen 10 trilyon

Yarım kalmış yatırımların ekonomiye kazandırılması için, bütçeden Yatırımları Teşvik Fonu'na derhal 10 trilyon lira aktarılacak. 26 ili kapsayan kararname imzaya açıldı. Bir ve iki yıl ödemesiz orta vadeli bu kredilerle 8 bin 200 kişiye istihdam planlanıyor. Yatırım kredileri 2 yılı ödemesiz 5 yıl vadeli, işletme kredileri ise 1 yıl ödemesiz 3 yıl vadeli olacak. Yatırım kredilerinin yıllık faiz oranı yüzde 20, işletme kredilerinin faiz oranı ise yüzde 30 olarak öngörülüyor. Yarım kalmış yatırımlarda aranan fiziki gerçekleşme oranı, yüzde 75'ten yüzde 50'ye düşürüldü. Krediler, Türkiye Kalkınma Bankası tarafından kullandırılacak. Her bir yatırımcıya sağlanan 100 milyar liralık toplam kredi tavanı da, yatırım ve işletme kredisi toplam tavanı olarak 300 milyar liraya yükseltildi.

Halkbank'tan KOBİ'lere yüzde 20 faizli kredi

KOBİ (Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeler) tanımındaki 50 milyar liralık yatırım tutarı sınırı 100 milyar liraya yükseltildi. Halk Bankası'nın kullandıracağı kredilerin faiz oranı yüzde 20, azami vadesi 4 yıl, işletme kredilerinin ise 2 yıl olacak ve yatırım kredilerinde bir yıl ödemesiz dönem uygulanacak. Önceki kararnamede acil destek kapsamındaki 29 il sayısına Hatay, Gaziantep, Ordu ve Yozgat illeri ilave eklenerek il sayısı 33'eçıkarıldı. Acil destek kapsamındaki illere verilen toplam 40 milyar liralık kredi, 75 milyar liraya çıkarıldı. Kredi tavanı kalkınmada öncelikli illerde 60 milyar lira, diğer illerde ise 50 milyar lira olarak uygulanacak. Bu limitleri içinde kalmak kaydıyla, bütün yörelerde 10 milyar lira olan işletme kredisi 25 milyar liraya çıkarıldı. Makina ve teçhizat alımında KDV istisnası hükmü getirildi.

Köye döneceklere iş yaratma projesi

Köylerine dönmek isteyen aileler saptanarak dönülecek köylerde altyapı hizmetleri tamamlanacak. Kendi işgüçlerinden faydalanılarak konut yapımları gerçekleştirilecek ve sağlık, eğitim gibi sosyal tesisler de tamamlanacak. Bu aileler için arıcılık, seracılık, hayvancılık, meyvecilik, el sanatları, halı ve kilim dokumacılığı desteklenecek. Proje ile GAP illerindeki 634 ailenin iskanı amacıyla yedek ödenekten 600 milyar lira ayrıldı. Köy ve mezra gibi yerlerin canlandırılması ve göç edenlerin dönüşünün sağlanması için Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü'ne 1 trilyon ek ödenek verildi. İlk aşamada Bingöl, Hakkari, Tunceli, Bitlis, Van ve Muş'a bağlı köy ve mezralardaki 1017 ailenin köye dönüşü sağlanacak.

Doğu’ya sağlık için 6 trilyon kaynak

24 ilin sağlık yatırımlarının hayata geçirilmesi için Sağlık Bakanlığı bütçesine 2.7 trilyon lira aktarıldı. 1999'un ilk yarısında aktarılacak kaynak miktarı 6 trilyon lirayı bulacak. Ayrıca, bazı illere hemodiyaliz merkezleri kurulurken, ihtiyaç duyulan tıbbı cihazlar gönderilecek. Bölgede acil servisi bulunmayan 5 ilde 112 acil birimi kurulacak Şırnak, Hakkari ve Tunceli'de hemodializ merkezleri kurulması, tomografi bulunmayan Ağrı ve Malatya'ya birer tomografi cihazı alınacak. Diyarbakır ve Van'a, doğumevleri bünyesinde kanserde erken tanı ve tedavi merkezi kurulması, yine Diyarbakır'da inşaatı tamamlanan sıtma ve tropikal hastalıklar hastanesinin laboratuvar altyapısının oluşturulması, Gaziantep'te tüberküloz hastalarının tedavi olacağı birimin fiziki ve teknolojik donanımları sağlanacak.

26 ildeki firmalara ucuz enerji desteği

Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde faaliyet gösteren firmalar enerji desteği sağlanacak. 26 ildeki firmalara üç yıl kademeli olarak, yüzde 50, 40 ve 24 olmak üzere enerji tarifesinde indirim sağlanacak. Mevcut kararname, sadece işletmelerin yatırım dönemini içerirken, bu kararname ile işletmelerin yatırımlarını tamamlamalarının ardından üretime geçebilmelerini sağlamak üzere, işletme döneminde de enerji desteği sağlanacak.

Elektrik kesintileri bitecek

Bölgedeki elektrik kesintilerin önlenmesi amacıyla 25 adet önemli iletim tesisi devreye alındı. Bu yıl da 11 adet iletim ve üretim tesisi tamamlanacak. Toplam 75 Megawatt kurulu gücündeki 4 gezer santral yerleştirilecek.

Köy yollarına 10 trilyon

Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü'nce, köy yolları yapım programı kapsamında yürütülen ve alt yapı yetersizliği nedeniyle, ulaşımda aksaklık yaratan yolların iyileştirilmesi amacıyla, 10 trilyon lira ödenek tahsis edildi.

Sanayi sitelerine 1.7 trilyon

67 Küçük Sanayi Sitesinde 10 bin 501 işyerinin bitirilmesiyle 63 bin kişiye istihdam sağlanacak. Doğu ve Güneydoğu Anadolu'da inşaatları devam eden 19 Küçük Sanayi Sitesi'ne 1.7 trilyon lira ödenek tahsisinde bulunulacak.

40 bin aileye 10 trilyon

Hayvancılık, kilimcilik ve seracılık ibi istihdam yaratıcı projeler için Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışmayı Teyşvik Fonu'ndan 10 trilyon lira ayrıldı. Bu parayla 40 bin ailenin üretken hale getirilmesi hedefleniyor.

Bölgeye gideceklere teşvik

Bölge dışından gidebilecek yatırımcılar teşvik edilecek. OHAL bölgesinde, hayvancılık, dokum-giyim ve ulaştırma sektörleri dışındaki sektörlerde yatırım tutarı en az 8 milyon dolar olan ve 75 işçi istihdam eden komple yeni yatırımlar için düşük faizli ve uzun vadeli kredi sağlanacak.

Organize sanayi desteği

Yapımı süren Organize Sanayi Bölgeleri için 1.2 trilyon lira aktarılacak. Sürenlerin bitmesi halinde 45 bin kişiye istihdam sağlanacak.

Küçük sanatlara kredi

Halkbank, üretime dönük faaliyetlerde bulunan Küçük Sanat Kooperatiflerini desteklemek amacıyla Geliştirme ve Destekleme Fonu'ndan KOBİ'lerle aynı koşullarda kredi sağlanacak.

Kapalı okullar açılıyor

Bölgedeki kapalı okullar açılırken, yatılı ilköğretim okul kontenjanları arttırılacak. Terörden zarar gören çocukların eğitimleri için eğitim merkezleri açılıyor.

Bölgeye yeni sosyal tesis

Bölge insanına iş ve gelir sağlayacak, onların yaşamlarını kolaylaştıracak, içme suyu, köprü, spor sahası ve çocuk oyun alanı gibi küçük yatırımların desteklenmesi amacıyla, ''Acil Destek Programı''ndan aktarılan kaynaklar artırılacak.

Doğu'ya nitelikli personel

Kamu kuruluşlarının, nitelikli personel açığı giderilecek. Bölgede görev yapan personelin lojman, kamp ve araç-gereç gereksinimleri karşılanacak.