Kripto para borsası kurmak ne kadar kolay? Mağduriyet büyük, uzmanlar uyarıyor...
Güncelleme Tarihi:
Thodex, Vebitcoin, Sistemcoin, Hecoin ve son olarak da Bitrota... Kripto borsaları ile yapılan 'vurgun' haberleri gündemden düşmüyor. Peki ardında binlerce mağdur bırakan bu borsaları kurmak bu kadar kolay mı? Ne gibi önlemler alınırsa mağduriyetler azaltılabilir? Uzmanlar Hurriyet.com.tr'ye değerlendirdi...
Kripto paralar birikimini değerlendirmek isteyenlerin her geçen gün biraz daha ilgisini çekiyor. Ancak bu piyasanın yasal bir zemin üzerine oturmaması çok sayıda kişinin de mağdur olmasına neden oluyor.
Kripto para borsaları üzerinden yapılan dolandırıcılık haberlerine geride kalan günlerde bir yenisi daha eklendi.
Thodex, Vebitcoin, Sistemcoin ve Hecoin’den sonra benzer bir ‘vurgun’ haberi de Kayseri merkezli bir kripto para borsası olan Bitrota'dan geldi. Borsa üzerinden 30 bine yakın kişiden para toplandı. Toplanan paraların yaklaşık 1 milyar lira olduğu tahmin edilirken, sistem kısa süre önce çöktü; sahibi izini kaybettirdi.
Merkez Bankası'ndan piyasaya bir müdahale dahaPeki binlerce kişinin mağdur olduğu kripto para piyasasında borsa kurmak bu kadar kolay mı? Kötü niyetli bu kişilere nasıl engel olunabilir? Ya da kripto paralara ilgi duyan vatandaşlar ne yapmalı?
Avrasya Blockchain ve Dijital Para Araştırmaları Derneği Başkanı Kadir Kurtuluş konu hakkında Hurriyet.com.tr’ye konuşurken, vatandaşlara da önemli uyarılarda bulundu.
Türk turistler Roma’da kapıda kaldı“DİLEYEN HERKES KURABİLİR”
Şu an için dileyen herkesin bir şirket tüzel kişiliği ile lisansa gerek olmaksızın kripto para borsası kurabileceğini söyleyen Kadir Kurtuluş, “Esasında dünyada da durum büyük çoğunlukla bu şekilde. Türkiye'de kripto varlık hizmetleri veren kuruluşlara Mayıs 2021'de MASAK denetimi geldi. Fakat bu denetim daha çok kara para aklamayı engellemeye yöneliktir. Bu şirketlerin kuruluşları henüz bir lisansa ya da kurallara tabi değildir.” dedi.
MAĞDURİYETLER NASIL AZALTILABİLİR?
Kadir Kurtuluş, “Kripto para borsası kurmak için belirlenecek “sermaye şartı” ya da “kripto varlık saklama şirketi ile çalışma mecburiyeti” gibi kurallar bu tip mağduriyetleri bir nebze azaltabilir.” derken, “Bu zorunluluklar olmadığı vakit yetersiz sermaye ya da amatör bir ekiple kripto para borsaları kurulabiliyor. Bu tip borsalar kötü niyetle insanları dolandırabildikleri gibi, işi yürütemedikleri için de mağduriyetlere sebebiyet verebiliyor. Örneğin zarar eden bir kripto para borsası sahibi, zararı çıkaracağım deyip başkalarının varlıklarıyla işlem yapabilir ve tüm borsadaki parayı da kaybedebilir. Ya da insanların varlıklarını kötü niyetle alıp ortadan kaybolabilir. Dolayısıyla MASAK'a yaptığı işlemleri bildirmemiş ve bir şekilde işlemleri gizleyebilmiş kripto para borsalarında bu gibi dolandırıcılıklar mümkündür.” açıklamasında bulundu.
GÜVENLİĞİNİ YA DA GARANTİSİNİ VEREN DEVLET YOK
Bu alanda dünyayı çok sıkı takip etmek gerektiğini söyleyen Kurtuluş, “Ama en önemlisi kripto para yatırımcılarının dikkatli olması. Zira dünyanın hiçbir yerinde borsalardaki işlemlerin güvenliğini ya da garantisini veren bir devlet yok. Devletler ancak belli şartlarla piyasadaki aktörleri daha kaliteli hale getirebilir ve denetimlerler de olası mağduriyetleri önceden tespit edip müdahalede bulunabilir. Bu denetime ve önlemlere yönelik çalışmalar hızlanmalı fakat kripto varlıkları yasaklamak ya da Türkiye’yi bu dünyanın dışına atacak adımlar kesinlikle düşünülmemeli. Özellikle borsalara yapılacak düzenlemelerde kripto varlıkların yurt dışı borsalara kayma ihtimali iyi düşünülmeli.” dedi.
KRİPTO VARLIKLAR NASIL SAKLANMALI?
Uzmanlar kripto paraları saklamak için önde gelen dört önemli yöntem olduğunu belirtirken, bu yöntemlerin soğuk cüzdanlar, sıcak cüzdanlar, donanım cüzdanları ve kripto varlıklar için saklama hizmeti veren kuruluşlar olduğunu belirtiyor.
Avukat Oğuz Evren Kılıç kripto varlıkların korunması ile ilgili olarak daha önce Hurriyet.com.tr'ye yaptığı açıklamada soğuk cüzdana erişim için gerekli "private key", yâni parolaların asla kaybedilmemesi ve başkaları ile paylaşılmaması gerektiğini belirtmişti.
Avukat Kılıç şu ifadeleri kullanmıştı:
Thodex gibi olayların yaşanmaması için öncelikle devletin, yasal düzenlemeler ile kripto varlık piyasasına etkin denetim ve yaptırım mekanizmaları getirmesi gerekiyor.
Kripto varlık borsası açmanın zorlaştırılması, lisans ve teminat şartına bağlanması, kuruluşta ve sonraki aşamalarda etkin denetimlerin yapılması gerekiyor. Kripto varlık piyasasının yargısal süreçlerinin de özel yargı süreçleri haline getirilmesi lazım. Yatırımcı ise uyanık ve dikkatli olmalı. Küçük hacimli, şeffaf olmayan, müşteri ilişkileri sorunlu borsalardan uzak durulmalı. Piyasa araştırması yapılmadan, borsa hakkında detaylı araştırma yapılmadan borsanın müşterisi olunmamalı.
DİJİTAL CÜZDAN TEKNOLOJİSİ NEDİR?
Dijital cüzdanlar, dijital varlıkların sakladığı kişisel kasalar olarak düşünülebilir. Kripto para cüzdanları para saklamaz. Kripto paralar fiziki para gibi bir yerde bulunmazken, ilgili blockchain protokolünde tutulur. Cüzdanlarda ise kripto paranın kendisi değil genel ve özel anahtarları tutulur. Kişiler, transfer ya da harcama yapacağında özel anahtarlar sayesinde ilgili protokoldeki kripto paranın sahibi olduğunu ispatlar ve ancak o zaman tasarrufta bulunabilir.