Gündelikçi hakları

Hem gündelikçiler hem de evlerinde bu kişileri çalıştıranlar tüm merak ettiklerini aşağıda bulabilir.

Ev hizmetleri ne demektir?

- SGK mevzuatında ev hizmetlerini, çamaşır ve bulaşık yıkama, ütü yapma, cam silme, yemek yapma gibi evin gündelik işleyişine yönelik çalışmalar olarak tanımlar.

Ev hizmetlerinde çalışan gündelikçiler sigortalı olurlar mı?

- Sigortalı olurlar. SGK kanunu, bu kimselerin ücretle ve sürekli olarak o evde çalışıyor olmaları durumunda sigortalı olacağını hükme bağlamıştır. O zaman da hemen, sürekli çalışma ne demektir onu irdelememiz gerekir. Ev hizmetlerinde ücretle çalışanların yapmış oldukları işin niteliği bakımından öncelikle sürekli iş olup olmadığının belirlenmesi gerekmekte olup, sigortalılığın sağlanabilmesi için evle bağlantılı işlerin ücretle ve belli bir süreklilik içinde yapılıyor olması, süreklilik için çalışmanın belirli bir yoğunluğa ulaşması şartının aranması gerekmektedir. Belirsiz olarak arada bir ve davet edilmek suretiyle, farklı farklı kimselerle çalışma yapılıyorsa, bu durumda ne kadar sürmüş olursa olsun, süreksiz çalışma olarak değerlendirilecektir.

Her hafta aynı kişinin, aynı gün ve aynı eve bir gün bile çağrılması süreklilik sayılır mı?

- SGK uygulamalarında bu süreklilik olarak kabul edilmektedir. Ancak münferiden açılmış bazı davalarda, yargının haftada 3 gün ev hizmetine gelmeyi süreklilik olarak kabul ettiği de görülmüş, ancak içtihadı birleştirici kararlar olmadığı için SGK’nın uygulamasını değiştirmemiştir. SGK’nın burada üzerinde durduğu konu, ev hizmetlerinde, sürekli olarak haftada bir gün bile çalışılıyorsa, o kimsenin de sosyal güvenlik hakkından mahrum kalmamasını sağlamaktır.

Her hafta farklı farklı kimselerin 2-3 gün çağrılmasını nasıl değerlendiririz?

- Burada farklı kimseler olduğu için işin niteliği gereği aynı iş olsa da çalışan açısından bir sürekli çalışma sayılmamaktadır. Bu kimseleri sigortalı yapmak zorunlu değildir. Ancak hayatın olağan akışına baktığımızda genelde insanlar her hafta farklı kimseleri çağırmaları zordur. Aynı kişilerle iş yapmaları daha gerçekçidir. Bu durumda da SGK’ya bildirme gerçeği doğuyor.

Ev hizmetlerinde çalışanların işyeri neresidir nasıl bildirilmelidir?

- Ev hizmetlerinde çalışanların işyeri, ücreti karşılığında iş yaptıkları evdir. İş adresi, orası gösterilmelidir.
Bu kimseler için öncelikle, işe başladıkları gün, SGK da işyeri dosyası açtırılarak, numara alınmalıdır. Ardından da çalışan bu kimse için bu işyeri numarasından bildirim yapılmak için SGK’ya başvurarak e-bildirge şifresi alınmalıdır. Bu şifre ile bir ay içinde, evde çalışan kimse için, internet üzerinden bildirim yapılmalıdır. Ardından da, evde çalışan kimsenin çalıştığı gün sayısını, ücretini ve işverenin ne kadar prim ödeyeceğini gösteren belge de (aylık prim ve hizmet belgesi) her ayın 23.gününe kadar internet üzerinden SGK’ya bildirilmelidir.

Cezası ne kadar?

Ev hizmetlerinde çalışanlara verilecek ceza ne kadardır?

- Ev hizmetlerinde
işçi çalıştırıp Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirilmesi gereken sigortalının bildirilmemesi halinde öncelikle işyeri bildirgesi, sigortalı işe giriş bildirgesi, aylık prim ve hizmet belgesi için idari para cezası sırasıyla 1 asgari ücret, iki asgari ücret ve her prim belgesi için iki asgari ücret idari para cezası uygulanacaktır.

Sigorta uygulaması 26 yıldır bulunuyor

Ev hizmetlerinde sürekli çalışanlar ne zamandan beri SSK’lı olmaya başladılar?

- Bu uygulama yeni bir uygulama olmayıp, SSK zamanında 24.11.1987 tarihinden beri uygulanmaktadır. Eski sosyal Sigortalar Kanununu kaldırılan 3.maddesinde yer alan bir uygulamadır. Ancak yeni SGK kanununda da bu uygulama devam ettirilmiştir.

Ev hizmetlerinde ayda 1-2 gün çalışanlar ile ev sahibi nasıl anlaşma yapacak?

- Bir ayda 30 günden az part-time çalışanlar için “kısmi süreli iş sözleşmesi” yapılarak SGK’ya verilmelidir. Bu sözleşme karşılıklı imzaları içerdiği için SGK’ya bizzat verilmelidir. İnternetten yapılamaz.

Ev hizmetlerinde çalışanlar SGK tarafından nasıl tespit ediliyor?

- İlgilinin şikâyeti veya ihbar halinde; yapılacak çevresel soruşturma veya ev sahibinin kabul etmesi halinde bizzat evde yapılan kontrolde gündelikçinin çalıştığının görülmesi üzerine tespit edilir. Ayrıca ev hizmetinde çalışanın fiilen çalıştığını kanıtlayacak belgeleri olması halinde gerekli tespitler yapılmakta ve sigortalılığı sağlanmaktadır. Ancak SGK’nın sıradan evlere girmek veya baskın yapmak suretiyle çalışanı tespit etmesi gibi bir durum hiçbir zaman olmamıştır. Zaten ev sahibi, SGK’dan gelen denetim elemanlarını eve almak istemediğinde zorla eve girmek gibi bir uygulama yasal değildir. Eve zorla girmek ancak hakim kararı ile olur.

1 gün çalışan bile her ay bildirilmeli

Ev hizmetlerinde sürekli çalışanları 1 gün için her ay bildirmek fiilen zor olmayacak mı?

- Prim tutarı dahil, artık herşey internet üzerinden yapılabildiği için çok zahmetli bir durum olmayacaktır.

Ev hizmetlerinde çalışanların sigortalı olmaları halinde ne gibi hakları vardır?

- Öncelikle normal SSK’lılar hangi haklara sahipse aynısına sahiptir. Kendisi için emeklilik primi yatırılır. Ayrıca ev içinde başına gelecek her türlü kazadan dolayı sosyal güvenlik haklarına sahip olacaktır. Daha henüz bir saat önce eve çalışmaya bile gelmiş olsa başına bir kaza gelse ve vefat olsa geride kalanlarına gelir ve aylık bağlanır. Hastalandığında SGK üzerinden tedavi olabilir.

Yabancı uyruklu kadın yasal mı?

Ev hizmetlerinde yabancı uyruklu kadın çalıştırmak yasal mı?

- 4817 Sayılı Kanun çerçevesinde çalışma izni alınmış olan yabancı uyrukluların ev hizmetlerinde çalışmaları yasal olup sosyal güvenlik açısından Türk Vatandaşı ile aynı usullere tabi olmaktadırlar. Ancak çalışma izni olmayan yabancı uyruklu çalıştırılması halinde ağır cezaları vardır. Çalışma mevzuatı çerçevesinde yabancı uyruklu çalıştırma cezası 2013 yılı için 7325 TL’ dir. Ayrıca SGK yönünden ise Türk kaçak sigortalılar için uygulanan müeyyidenin aynısı uygulanacaktır.

Ev hizmetlerinde çalışanlar haklarını mahkemede arayabilirler mi?

- Ev hizmetlerinde sigortalı olması gereken bir iş yapan kişi işten ayrıldığı tarihi takip eden yılbaşından itibaren 5 yıllık süre içerisinde hizmet tespit davası açabilir.

-BİTTİ-