Gümrükte ‘vekalet’ sıkıntısı

KAPIKULE gümrüğündeki rüşvet skandalı, gümrük teşkilatında birbuçuk yıldır süren önemli bir devlet zaafını tartışmaya açtı. Dış ticaret, dış güvenlik, ve vergi gibi devletin birden fazla kritik fonksiyonunu bünyesinde toplayan gümrük idaresinin; müsteşarlıktan başmüdürlüklerine kadar bütün tepe, üst ve orta kademeleri, iki yıla yakın bir süredir vekaletle yönetiliyor. Teşkilatın son asil müsteşarı olan Nevzat Saygılıoğlu’nun Haziran 2004’de emekliye ayrılmasının ardından, Gümrük Müsteşarlığı’nda 18 aydır asil atama yapılmadı. Müsteşarlık için adı geçen Mehmet Çetin’in kararnamesi Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer’den geri döndü. Müsteşarlığa önce Haziran 2004-Temmuz 2005 döneminde müsteşar yardımcısı Tuna Turagay vekalet etti. Turagay’ın vekalet süresi, teamüllerin dışında 13 ay gibi rekor bir dönemi kapsadı.

18 AYDIR MÜSTEŞAR YOK: Gümrüklerin bağlı olduğu Devlet Bakanı Kürşad Tüzmen, bu süre içinde müsteşarlığa asil atama yapmadı. Tüzmen, Temmuz 2005’de vekaleti Turagay’dan alarak Gümrükler Muhafaza Genel Müdürü Cihat Ancın’a verdi. Ancın da beş aydır gümrük müsteşarlığını vekaleten yönetiyor. Gümrüklerin vekaletle uzun süre yönetilmesi alışkanlığı, sadece teşkilatın en tepesindeki bürokratla sınırlı değil. Müsteşar, müsteşar yardımcılığı ve üç genel müdürlük de boş olduğu için bu görevler de müsteşar yardımcısı ve genel müdür yardımcıları tarafından vekaletle sürdürülüyor. Müsteşar Yardımcısı Mehmet Şahin, Gümrük Genel Müdürü Umman Hamitoğulları, Kontrol Genel Müdürü Sadettin Onay, Ancın Müsteşarlığa vekalet ettiği için de Gümrükler Muhafaza Genel Müdürlüğüne de Ramazan Ulus vekalet ediyor.

18 BAŞMÜDÜRÜN 14’Ü VEKİL: İki yıl önce, Gümrük Müsteşarlığı bünyesinde toplam sayısı 36 olan gümrük ve muhafaza başmüdürlüklerinin sayısı 18’e indirildi. Bakanlar Kurulu kararıyla yapılan bu değişikliğin ardından bu kez başmüdürlüklerde vekalet dönemi başladı. Sezer, kendisine gönderilen atama kararnamelerinin büyük bir bölümünü uygun bulmayarak geri gönderdi. Sezer, sadece Sinop, Samsun, Habur ve Gürbulak gümrük ve muhafaza başmüdürlükleri için yapılan atamaları onayladı. Buna karşılık İstanbul, Edirne, İzmir, Bursa, İzmit, Mersin, İskenderun, Antalya, Hopa, Trabzon, Ankara, Hakkari, Malatya ve Gaziantep gümrük ve muhafaza müdürlükleri vekaletle yönetiliyor. Bu arada görevden alınarak dava açıp kazananların dönmesi, başmüdürlüklerin atanma sürecindeki tıkanıklığı da yoğunlaştıran bir faktör olarak gösteriliyor. Asil atama yapılmamasının temel sebebinin, gümrüklerin bağlı olduğu bakan Tüzmen ile Başbakanlık bürokrasisi ve hükümet arasındaki isim uzlaşmazlığı olduğu belirtiliyor.

Kapıkule’nin üçte biri tutuklu

EDİRNE Cumhuriyet Başsavcılığı’nın talimatı ile Edirne Emniyet Müdürlüğü’nün yürüttüğü rüşvet operasyonu kapsamında Kapıkule’de görev yapan gümrükçü ve polislerin üçte biri tutuklandı. Yetkililer, Türkiye’de yürütülen rüşvet soruşturmalarında bu güne kadar 71 kişiyle en çok tutuklamanın Kapıkule operasyonunda olduğunu söylediler. Edirne Cumhuriyet Başsavcılığı yetkilileri soruşturmanın irtikap kapsamında yürütüldüğünü hatırlatarak, bu nedenle daha önce gümrükçü ya da polislere para verenlerin tanık olarak ifade verebileceğini söyledi. Savcılık yetkilileri, hukuksal olarak rüşvet verenler hakkında soruşturma olmayacağını ve ihbarcıların kendilerine başvurmaları durumunda tanık statüsünde olacağını kaydettiler.