Gümrüklü de satarız

AMERİKA Birleşik Devletleri (ABD) Başkanı Donald Trump, Türkiye’nin ekonomisinin artık geliştiğini belirterek, bazı ürünlerin ABD’ye gümrüksüz girişine imkan sağlayan ve gelişmekte olan ülkelere sunulan “Genelleştirilmiş Tercihler Sistemi” (GTS) Programı’ndan Türkiye’yi çıkarmak istediğini açıkladı. Beyaz Saray, Başkan Trump’ın konuyla ilgili Kongre’ye gönderdiği mektubu kamuoyu ile paylaştı. Mektupta, 1974 Ticaret Yasası’nın 502(2) (2) maddesi referans verilerek, “Türkiye’yi gelişmekte olan ülkelere sunulan Genelleştirilmiş Tercihler Sistemi (GTS) Programından çıkarmak niyetimi size bildiriyorum” ifadesi kullanıldı. 

Ticaret Bakanı Ruhsar Pekcan, ise Twitter’dan yaptığı açıklamada Trump’ın kararının Türkiye ile olan 75 milyar dolarlık ticaret hacmi hedefi ile çeliştiğini belirterek “Bu karar aynı zamanda ABD’li küçük ve orta ölçekli firmalar ile üreticileri de olumsuz etkileyecektir. Stratejik ortağımız olan ABD ile aramızdaki ticaret hacmini artırmaya yönelik çalışmalarımıza hız kesmeden devam edeceğiz” dedi. Türkiye geçen yıl ABD’ye 8.3 milyar dolarlık ihracat yaptı, 2018’in 11 ayında ABD’ye gümrüksüz ihracat ise 1.7 milyar dolar oldu. Gümrüksüz ihracat ABD’ye toplam ihracatın yaklaşık yüzde 20’sini oluşturuyor.

60 GÜNLÜK GERİ SAYIM

ABD Kongresi’ne bildirimin ardından Trump’ın harekete geçebilmesi için 60 günlük bir geri sayımın başlatıldığı duyurulurken, “ABD, 1975’te Türkiye’yi GTS yararlanıcı gelişmekte olan ülke olarak belirlemiştir. Kişi başına gayri safi milli gelirinin artması, yoksulluk oranlarının düşmesi ve ihracat çeşitliliğinin ticaret ortağı ve sektör tarafından artması, Türkiye’nin daha yüksek ekonomik kalkınma düzeyinin kanıtıdır” denildi. Trump, bildiride Hindistan’ın “ABD’nin pazara girişine adil ve makul erişim sağlayacağına dair güvence vermediğini” söylerken, ayrı bir mektupta ise; Türkiye’nin artık “gelişmekte olan ülke” olmadığını belirtti.

2000 ÜRÜNÜ KAPSIYOR

Hindistan ve Türkiye’nin da aralarında olduğu GTP programı kapsamında; otomobil parçaları, endüstriyel vanalar, inşaat malzemeleri ve tekstil ürünleri dahil olmak üzere yaklaşık 2 bin çeşit ürünün gümrüksüz girişine izin veriyordu. Bakan Pekcan, ise Twitter’dan yaptığı açıklamada şöyle dedi: “Geçen ağustostan itibaren süren gözden geçirme süreci sonrası ABD, Türkiye’nin GTS programından çıkarılmasına karar verdiğini açıkladı. 2018 yılı 11 aylık döneminde ABD’nin GTS kapsamında dünyadan yaptığı toplam 20.9 milyar dolarlık ithalatta Türkiye 1.74 milyar dolarlık ve yüzde 8.2’lik payla 5’inci tedarikçi ülkedir. Söz konusu karar iki ülke hükümetleri tarafından beyan edilen 75 milyar dolarlık ticaret hacmi hedefi ile çelişmektedir. Bu karar aynı zamanda ABD’li küçük ve orta ölçekli firmalar ile üreticileri de olumsuz etkileyecektir. Stratejik ortağımız olan ABD ile aramızdaki ticaret hacmini artırmaya yönelik çalışmalarımıza hız kesmeden devam edeceğiz.”

5 SEKTÖRÜ YAKINDAN İLGİLENDİRİYOR

ABD, 1976’dan bu yana, ABD pazarına gümrük vergisiz giriş imkanı tanıyan Genelleştirilmiş Tercihler Sistemi’ni (GTS) uyguluyor. Bu sistem çerçevesinde 2019 itibarıyla, 3 bin 913 kalem üründe, aralarında Türkiye’nin de bulunduğu 121 ülke ABD pazarına gümrüksüz giriş yapıyor. ABD Ticaret Temsilciliği Ofisi, 16 Ağustos 2018’de Türkiye’nin GTS’den faydalanıcı konumunun gözden geçirilmesi süreci başlattı. Türkiye haricinde 10 ülke (Bolivya, Kazakistan, Özbekistan, Ekvator, Gürcistan, Irak ve Tayland, Hindistan, Endonezya ve Ukrayna) kapsama alındı. ABD’nin Türkiye’den GTS kapsamında ithalatında ön plana çıkan 5 sektör; tarımsal ürünler, otomotiv aksam ve parçaları, mücevherat, plastik ile makina.

OTOMOTİVDE YÜZDE 2.5 VERGİ

OTOMOTİV sektöründen bir yetkili Reuters’e, gümrüksüz ihracatla geçen yıl 1.1 milyar dolar ihracat gerçekleştirdiğini, iptalinin ABD’ye ihracata belirgin etkisi olmayacağını söyledi. Yetkili ürünlerinin yüzde 2.5 gümrük vergisine tabi olacağı belirtti. Türk Amerikan İş Adamları Derneği Başkanı Ali Osman Akat da otomotiv yedek parçası sektörüne yüzde 4.5 bir vergi artışı geleceğini belirterek “Demir-çelikte Yüzde 3.7’lik bir artış daha olacak. Kuyumculuk sektöründe yüzde 2, taklit mücevherci eşyası yüzde 4, plastik sektörü 6.5, kauçuk sektörü yüzde 3.9 etkilenecek” dedi.

EN AZ AKSATACAK ALAN MAKİNA

MAKİNA İhracatçıları Birliği Başkanı Kutlu Karavelioğlu, Türkiye’den ABD’ye 8.3 milyar dolarlık ihracatın 1.3 milyar dolarının makina olduğunu vurgulayarak “130 milyon dolarlık kısım gümrüksüz gidiyor. Bu Türkiye’nin toplam makine ihracatı içinde binde 7 gibi bir orandır” dedi. Karavelioğlu, şöyle konuştu: “ABD, bizden aldığı malların içinde yüzde 15 makine payı var. Ayda 100 milyon doları aşan ihracatımız var ve ortalama fiyatımız 14.5 dolar/kg. Katma değeri en yüksek makinalarımız ABD’ye gidiyor. Bu durum gümrük vergilerinin iki ülke arası ticaretimizi en az aksatacak alanın makine olduğuna işaret ediyor.”

MÜCEVHERDE YÜZDE 50 KAYIP

MÜCEVHER İhracatçıları Birliği Başkanı Mustafa Kamar, ABD’ye 300 milyon dolar mücevher ihracatı yapıldığını belirterek, “Biz bu avantajdan yararlanan en önemli sektörüz. İhracatın, yüzde 15’ini mücevher yapıyor” dedi. Kararın ardından sektör olarak sıkıntı yaşayacaklarını bildiren Kamar, “Yüzde 5.5 vergi kuyumculuk için çok büyük bir rakam. Bununla ilgili çalışmalar yapılmalı. Eğer bu çözülemezse çok uğraşırız ama 300 milyon dolar rakamı en az bir yüzde 50 kayıp verir gibi gözüküyor” dedi.

İHRACATIMIZA ETKİSİ OLMAZ

İSTANBUL Tekstil ve Hammaddeleri İhracatçılar Birliği (İTHİB) Başkanı Ahmet Öksüz, ABD’nin sektörlerinin en fazla ihracat yaptığı üçüncü ülke olduğunu belirterek “ABD’ye toplam ihracatımız 2018’de yüzde 3.2 artarak 601 milyon dolar gerçekleşti. GTS kapsamında 2018’de ABD’ye tekstil ve hammaddelerinde 7 ürün grubunda 20 milyon dolar ihracat yapıldı. Bu, ABD’ye tekstil ve hammaddeleri ihracatımızın yüzde 3’ü, sektörümüzün ihracatına fazla etkisinin olmayacağı değerlendirilmektedir” dedi.