Geçen yıl sonunda Resmi Gazete'de yayımlanan 2009 yılı ithalat rejimi ile yerli üreticilerin talepleri doğrultusunda, uluslararası anlaşmalara ve yükümlülüklere de uygun olarak, bazı petrokimya ürünleri ile yassı demir-çelik ürünlerinde gümrük vergileri artırıldı. Gümrük vergisi, 1 Ocak 2009'dan geçerli olmak üzere, bazı petrokimya ürünlerinde yüzde 2-3'ten yüzde 5,5-6,5'e yassı demir-çelik ürünlerinde ise yüzde 5-14'ten yüzde 13-15'e yükseltildi.
Demir Çelik Üreticileri Derneği (DÇÜD) Genel Sekreteri Veysel Yayan, yassı ürünler ithalatındaki gümrük vergilerinin artırılmasının, devlet yardımlarının çok olduğu, Rusya, Ukrayna ve Çin gibi ülkelerden yapılacak sübvansiyonlu ithalata karşı önemli bir koruma sağladığını söyledi.
Konuyla ilgili AA muhabirine değerlendirme yapan DÇÜD Genel Sekreteri Veysel Yayan, sektörde yassı mamul ithalatında yüzde 20'ler seviyesinde olan vergilerin, piyasalardaki canlılık sebebiyle 4-5 yıl önce yüzde 5-6'lara indirildiğini hatırlatırken, son dönemlerde bazı üretici ülkelerin uyguladıkları devlet yardımları nedeniyle sektörde yaşanan haksız rekabete karşı yerli üreticiyi korumak üzere, gümrük vergilerin yeniden artırılmasını memnuniyetle karşıladıklarını söyledi. Bu koruma tedbirinin, gümrük birliği nedeniyle AB ülkelerini, Serbest Ticaret Anlaşması (STA) yapılan ülkeleri, dahilde işleme rejimi kapsamında ihracat amacıyla yapılan ithalatı kapsamadığını belirten Yayan, sadece devlet yardımlarının çok olduğu, Rusya, Ukrayna ve Çin gibi ülkelerden yapılacak sübvansiyonlu ithalata karşı önemli bir koruma getirdiğini vurguladı.
Büyük kapasitelere sahip üretici ülkelerin çelik üreticisi kuruluşları korumak üzere tedbirler aldığını, yarı ürün ve hammadde ihracatına vergi uyguladığını, bunun da iç piyasada fiyatları düşürdüğünü, bu nedenle bu
ülkelerdeki üreticilerin tonu 180-190 dolardan hammadde veya yarı mamul sağlayabildiğini anlatan Yayan, aynı hammaddeyi Türkiye'deki üreticilerin ancak 280-290 dolardan alabildiğine işaret etti. Devletlerin uyguladığı bu avantajlar nedeniyle haksız rekabetin oluşmaması DTM'nin yeniden bir değerlendirme yaparak gümrük vergilerini yükselttiğini belirten Yayan, sektörün, geçen yıl son çeyrekte üretimi yüzde 30 düşürdüğü dikkate alınırsa, ithalatta verginin yükseltilmesinin ne kadar isabetli bir karar olduğunun görüleceğini vurguladı.
Yayan, “Yurt içinde bir kapasite var, onu atıl bırakacaksınız, kendi işçinizi işsiz bırakacaksınız, başka ülkelerin işçilerinin çalışmasını sağlayacaksınız. Bu makul değil... DTM; daha adil rekabet ortamını oluşturmak üzere vergileri yükseltti. Müsteşarlık, tüm dengeleri tutturmak için çok güzel gayret gösterdi, son derece makul bir denge sağladı. Son derece makul ve mantıklı bir karar” dedi.
Halen Türkiye'de 10 milyon ton yassı ürün talebine ve 10 milyon ton üretim kapasitesine karşın, geçen yılki üretimin 4,7 milyon ton düzeyinde gerçekleştiğini, yani talebin ancak yüzde 40-47'sinin yurt içi üretimle karşılanabildiğini belirten DÇÜD Genel Sekreteri Yayan, bazı firmaların yassı üretim kapasitesini artırmaya yönelik yatırımlar yaptığını hatırlatırken, ithalatta vergilerin yükseltilmesinin “üretimi artırmaya yönelik yatırımların devamını sağlamaya yönelik önemli bir mesaj” olduğunu kaydetti.
İTHALATA 1-2 MİLYAR DOLARLIK ETKİ
Bu kararın, sadece demir çelik sektöründe 1-2 milyar dolarlık üretim artışı, aynı şekilde ithalatta bu kadar azalma sağlayabileceğini ifade eden Veysel Yayan, şu bilgiyi verdi:
“Önceki yıllarda yassı üründe talebin yüzde 30'u yerli üretimle karşılanıyordu. Talep üzerine bazı firmalar yassı ürün yatırımı yaptı. Yassı üründe talep genelde her yıl yüzde 10 artıyor. Ancak, geçen yıl bu artış yüzde 1 civarında kaldı. Kasım ayı itibariyle 4,3 milyon ton olan yassı ürün üretiminin, yıl sonunda 4,75 milyon tona ulaşmış olduğunu tahmin ediyoruz. 10 milyon ton üretim kapasitesine karşın, piyasanın uzun ürün talebine bağlı olarak bazı firmalar uzun ürüne geçebiliyor. Sektörümüz kademeli bir şekilde durumunu iyileştiriyor. Geçen yıl Kasım'da 820 milyon
dolar olan ihracat, Aralık'ta uzun bayram tatiline karşın 860 milyon
dolar seviyesine yükseldi. Bu eğilimin devam edeciğini sanıyorum.”
PLASTİK SANAYİCİLERİ, VERGİ ARTIRIMINDAN MEMNUN DEĞİLİthalat rejimi ile plastik hammaddeleri olan PP, PVC ve AYPE ithalatındaki gümrük vergi oranlarının artırılması, plastik sanayicilerini memnun etmedi ve kararın, “Petkim'i korumaya yönelik” olduğunu öne sürdü.
Türk Plastik Sanayicileri Araştırma, Geliştirme ve Eğitim Vakfı (PAGEV) Başkanı Selçuk Aksoy, konuyla ilgili olarak yaptığı açıklamada, karar ile söz konusu ürünlerin ithalatında gümrük vergisi, gelişmekte olan ülkeler için yüzde 3'ten, yüzde 6,5'e çıkarıldığını, bu kategoride Birleşik Arap Emirlikleri, Brezilya, Endonezya, Filipinler, Güney Afrika Hindistan, İran, Katar, Kazakistan, Kuveyt, Lübnan, Malezya, Nijerya, Pakistan, Rusya, Suudi Arabistan, Tayland, Türkmenistan, Ukrayna, Umman ve Vietnam gibi ülkelerin yer aldığını hatırlattı. Azerbaycan, Gürcistan, Kolombiya ve Venezüella gibi özel teşvik düzenlemelerinden yararlanacak ülkeler için de vergi oranlarının yüzde 0'dan yüzde 6,5'e yükseltildiğini kaydetti.
Türkiye'nin geçen yıl plastik hammadde ithalatının yüzde 40'ını bu ülkelerden yaptığını, vergi artışının plastik sanayicisine sadece gümrük vergisi olarak 40 milyon dolar ek yük getireceğini anlatan Aksoy, diğer ülke tedarikçilerinin ve PETKİM'in fiyat yükseltmesi halinde, bu yükün 120 milyon dolara kadar çıkacağını öne sürdü ve maliyet artışının plastik parçaların kullanıldığı beyaz eşya, elektronik ve otomotiv sektörlerine de yansıyacağını belirtti.
Türk plastik sektörünün yıllık 7 milyar dolayında doğrudan ve dolaylı ihracat gerçekleştirdiğini hatırlatan Aksoy, gümrük vergisindeki artışın Türk plastik firmalarının rekabet gücünü olumsuz yönde etkileyeceğini ve AB müktesebatına da aykırı olduğunu öne sürdü, DTM'yi Rekabet Kuruluna şikayet etmeye hazırlandıklarını açıkladı.
Hammaddelerdeki gümrük vergisi artışına karşılık, aynı hammaddelerden elde edilen mamullerin ithalinde bir vergi artışı yapılmadığına dikkat çeken Aksoy, bunun, mamul madde ithalatını teşvik anlamına geldiğini kaydetti.