Gümrük kapılarında yap-işlet-devret modeli

Bakan Yazıcı ile Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu, “Gümrük Kapılarının Modernizasyonuna İlişkin Protokolü” imzaladı.

TOBB Birlik Merkezi'nde düzenlenen imza töreninde konuşan Yazıcı, yapılan plan çerçevesinde 4 gümrük kapısı ile 1 iç gümrük müdürlüğü olmak üzere toplam 5 gümrük hizmet noktasının yap-işlet-devret modeliyle yapılmasını hedefleyen bir çerçeve protokolü imzalayacaklarını söyledi.

Yazıcı, bu protokol esas alınmak suretiyle, Esendere, Kapıköy, Dilucu ve Çıldır-Aktaş gümrük kapıları ile Halkalı Gümrüğü'nün yapımıyla alakalı yapım sözleşmelerinin hazırlanacağını ve uygulamaya konulacağını ifade etti.

Bugüne kadar 7 gümrük kapısının yenilendiğini aktaran Yazıcı, şunları kaydetti:
“Bugün ise biraz daha farklı içeriği olan bir anlaşmayı imzalıyoruz. Bugüne kadar yaptığımız 8 kapımız, bildiğiniz gibi Gürbulak, Sarp, Cilvegözü, Hamzabeyli, İpsala, Kapıkule ve Nusaybin gümrük kapılarıdır. Bunların her biriyle ilgili yapım anlaşmaları tek başına yapılmıştır. Tüm bu süreçleri de dikkate almak suretiyle kazandığımız deneyimlerle bugün biraz daha farklı bir anlaşma imzalıyoruz. Bugünkü anlaşma, bir paket anlaşmasıdır. Bu anlaşmayla Esendere, Kapıköy, Dilucu ve Çıldır-Aktaş gümrük kapıları ile Halkalı Gümrüğü'nün yenilenmesi ve modernizasyonu, bütçeden hiç bir kaynak aktarılmadan, yap-işlet-devret modeliyle yapılacak.  �

Bunların ardından 8 gümrük kapımız daha kalıyor yenilenmesi gereken. Bunları da iki gruba ayırdık. Akçakale, Öncüpınar, Karkamış ve Pazarkule. Diğer grupta da Ali Rıza Efendi, Posof Türkgözü, Dereköy ve Yayladağı. İnşallah bunları da bir plan dahilinde en kısa zaman içerisinde yapacağız.”

“Bekleme sürelerinin azalmasıyla maliyetler düşecek”  �

Gümrüklerin en önemli işlevinin, zaman kaybına yol açmamak olduğunu vurgulayan Yazıcı, en kısa süre içerisinde ilgili malın, sahibine ulaştırılması gerektiğini söyledi.

Bakan Yazıcı, bekleme sürelerinin azalmasıyla maliyetlerin de düşeceğine dikkati çekerek, bugüne kadar yapılan yenilemelerle bu sürelerin kısaldığını ifade etti.
Gümrük kapılarının bazılarının tasarımıyla alakalı memnuniyetsizlikler olduğunu ve bu eleştirilerin kendisine de geldiğini dile getiren Yazıcı, özellikle Sarp Gümrük Kapısı'na ilişkin eleştiriler olduğunu bildirdi.

Sarp Gümrük Kapısı'nın tasarımının, bulunduğu coğrafyadaki imkansızlıklar nedeniyle sorun oluşturduğunu aktaran Yazıcı, “Tabi bu sorunları oturup izleyecek değiliz, böyle bir anlayışımız yok. Oradaki sorunları da çözüm yoluna koyuyoruz” dedi.

Gümrük ve Ticaret Bakanı Yazıcı, bugüne kadar yapılan 8 gümrük kapısı için 250 milyon liradan fazla harcama yapıldığını belirterek, bugün imzalayacakları protokol kapsamında yapılacak 5 gümrük hizmet noktası için de 225 milyon dolar civarında harcama gerçekleştirileceğini ifade etti.

“5 Gümrük noktası modernize edilecek”

TOBB Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu da bugün Türkiye'nin geleceği açısından çok önemli 4 kara gümrük kapısı ile Türkiye'nin en büyük iç Gümrük Müdürlüğü olan Halkalı'nın yap-işlet-devret modeli ile TOBB tarafından modernize edilmesine ilişkin protokolü imzalayacaklarını bildirdi.

Türkiye'nin 2023 hedeflerine değinen ve Türk iş adamlarının bu hedefler çerçevesinde kenetlendiğini vurgulayan Hisarcıklıoğlu, “Öte yandan, Türkiye'yi sanayi devi yapmanın yanında, bir transit geçiş yolu ve lojistik merkezi yapmaktan bahsediyoruz. Tarihi İpek Yolunu yeniden canlandırmanın planlarını yapıyoruz. Yani, Asya ve Avrupa arasındaki stratejik konumumuzu, ticari kazanca dönüştürmenin arayışı içindeyiz” dedi.

Bu önemli projenin de en önemli unsurunun, hızlı ve güvenli gümrük geçişinin sağlanması olduğunu vurgulayan Hisarcıklıoğlu, şöyle konuştu:
“Özellikle ihracatımızın yüzde 40'ının karayolu ile yapıldığı da düşünüldüğünde, gümrük kapılarımızın modernizasyonunun önemi bir kat daha artıyor. Çünkü bu aynı zamanda, dünyanın en büyük 2. nakliye filosuna sahip olan Türkiye için büyük bir kazanç kapısı olacaktır. Gümrük kapılarının modernizasyonu, ülkemizde, kamu-özel sektör işbirliğinin en başarılı örneği haline gelmiştir.

Bu işbirliği sayesinde, 2005 yılında TOBB ve 137 Oda ve Borsamızın ortaklığı ile kurulan Gümrük ve Turizm İşletmeleri Ticaret AŞ (GTİ), Habur, Cilvegözü, Kapıkule, Sarp ve Hamzabeyli gümrük kapılarının modernizasyon projelerini tamamlamıştır. Suriye tarafındaki sıkıntılardan dolayı açılışı geciken Nusaybin gümrük kapısının inşaat çalışmaları da bitirilmiştir.
Altını çizerek söylüyorum ki bu yatırımlar gerçekleştirilirken kamu bütçesine tek kuruş yük getirilmemiş, bilakis devlete önemli miktarda kaynak sağlanmıştır.

Bütün bu projeler için GTİ, sadece 5 yılda tam 286 milyon lira yatırım yapmış ve devletimize de tam 150 milyon lira vergi ödenmiştir. Modernize edilen kara gümrük kapılarında bekleme süreleri yarıya inmiş, araç ve yolcu kapasitesi dört katına çıkmıştır. Bekleme sürelerinin azalması ile düşen maliyetlerin Türk özel sektörüne sadece bir yılda sağladığı katkı 450 milyon liradır. Yani yaptığımız yatırım, özel sektörümüze kazanç olarak fazlası ile yansımıştır.”

Halkalı Gümrüğü Çatalca'ya taşınacak

Türkiye'yi ticaret üssü yapma yolunda yeni bir adım daha atıklarını dile getiren Hisarcıklıoğlu, 4 yeni kara gümrük kapısının ve 1 iç gümrüğün modernizasyonu için imzalanan protokolle Hakkari-Yüksekova'dan İran'a açılan Esendere Gümrük Kapısı, Van'dan İran'a açılan Kapıköy Gümrük Kapısı, Iğdır'dan Nahçıvan'a açılan Dilucu Gümrük Kapısı, Ardahan'dan Gürcistan'a açılan Çıldır-Aktaş Gümrük kapısı ile Halkalı Gümrüğü'nün, yap-işlet-devret modeli ile TOBB tarafından en son teknoloji ile modernize edileceğini bildirdi.

Bu projenin bir taraftan tarihi İpek Yolu'nun canlandırılması için çok önemli bir adım olurken, diğer yandan Türkiye'nin doğu illerine müthiş bir zenginlik fırsatı da sunacağına dikkati çeken Hisarcıklıoğlu, sözlerini şöyle tamamladı:
“Bu 4 Gümrük Kapısının modernizasyonu için, 120 milyon lira yatırım yaparak, hem bölgenin istihdamına hem de ticaretine büyük katkı sağlayacağız. Allah'ın izniyle bu projeler bölgenin çehresini tamamen değiştirecek. Ticaret zenginliği, zenginlik de huzuru beraberinde getirecek. Ben bu açıdan, bu müthiş projeye imza atan, Gümrük ve Ticaret Bakanımız Sayın Hayati Yazıcı'ya huzurlarınızda bir kez daha teşekkür ediyorum.

Öte yandan bu protokolle, Türkiye'nin en büyük Kara Gümrük Müdürlüğü olan ve günde 700 TIR'ın, yılda 40 milyar dolarlık malın işlem gördüğü Halkalı Gümrük Müdürlüğü de Çatalca'da 220 dönüm arazi üzerinde yeniden inşa edilecektir.

Modernizasyon kapsamında ekonomimizin kalbi olan İstanbul'un ihtiyaç duyduğu Lojistik Merkezi de burada inşa edilecek ve ülkemizin ticaret üssü olması noktasında çok önemli bir adım atılmış olacaktır. Biz TOBB olarak bu 5 proje kapsamında toplam 225 milyon lira yatırım yapacağız ve inşallah inşaatların başlamasından sonra, 1 yıl gibi kısa sürede yatırımları tamamlayarak açılışını yapacağız.”