Gümrük Birliği’nde kritik dönemeç

TÜRKİYE ile Avrupa Birliği arasında 20 yıldır yürürlükte olan Gümrük Birliği’ni güncelleme konusunda taraflar arasında üzerinde anlaşılan yol haritasına siyasi onay bugün Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekci ile Avrupa Birliği (AB) Komisyonu’nun Ticaretten Sorumlu Üyesi Cecilia Malmström arasında yapılacak görüşmede verilecek.

Türkiye’nin güncelleme bağlamında en önemli beklentilerinden olan ABD ile AB arasında müzakereleri süren Transatlantik Ticaret ve Yatırım Ortaklığı (TTIP) ve benzer nitelikli serbest ticaret anlaşmalarının (STA) dışında bırakılmama konusunda hedefe götürecek yol ise hala çok zorlu.Gelinen aşamada Türkiye ile AB arasında yapılan görüşmelerde oluşan yol haritasında, “Üçüncü ülkelerle sonuçlandırılan serbest ticaret anlaşmalarından Türkiye’nin eş zamanlı olarak faydalanmasına olanak verecek yasal açıdan bağlayıcı bir madde geliştirilmesi” vurgusu yer alıyor. Bu vurgudan hareketle Türkiye’den TTIP’e dahil edilme konusunda bakanlar düzeyinde “oldu-bitti” algısı yaratan açıklamalar gelse de Brüksel daha temkinli mesajlar vermeyi tercih ediyor. AB yetkililerine göre bu konuda henüz somut ve olumlu mesaj vermek mümkün değil.

HEDEF 2016 ORTASI

Zeybekci ile Malmström arasındaki görüşmenin ardından teknik boyutu ağır basan bir süreç start alacak. Her şeyden önce AB Komisyonu bir etki değerlendirmesi çalışması yapacak. Sonrasında ise bu çalışma temel alınarak üye ülkelerden güncelleme müzakerelerine başlayabilmek için yetkilendirme talep edilecek. bu sürecin 2016’nın ortasından önce tamamlanma ihtimali gözükmüyor.
AB tarafından “sınırlı ve demode” olarak tanımlanan Gümrük Birliği’nin güncellenmesi sürecinde üzerinde anlaşılan unsurlar her iki tarafın da mümkün olduğu kadar yararına olacak şekilde tasarlandı. AB tarafının talebi üzerine mevcut anlaşmanın kapsamında olmayan hizmetler, tarım ve kamu alımları sektörleri de anlaşmaya dahil edilecek. Türkiye ise taleplerinin odağına TTIP ve STA vurgusunu, karar alma mekanizmalarında yer alma talebini ve yol kotalarındaki durumun iyileştirilmesini yerleştirdi.

ABD’NİN TUTUMU ÖNEMLİ

Gümrük Birliği’ni güncellemek Türkiye’yi TTIP’e hazırlamanın en iyi yollarından biri görülürken AB kanadı, bu anlaşmaya katılımın sağlanmasında belirleyici unsurlardan birinin de ABD’nin yaklaşımı olacağının unutulmaması gerektiğinin altını ısrarla çiziyor. AB Komisyonu, süreçte Dünya Bankası’nca 2014’te hazırlanan değerlendirme raporuna özel önem atfediyor. Dünya Bankası raporunda “Hem Türkiye hem de AB’nin amacı mükemmel Gümrük Birliği’ne ulaşmaktan ziyade daha fazla entegrasyon sağlamak olmalıdır” vurgusu yapılmıştı.

AB’den ‘Merkez’e eleştiri

AB tarafından yıllık hazırlanan ekonomik gözden geçirme raporunda AB Maliye Bakanları, Türkiye’nin izlediği para politikasının enflasyonu düşürmede başarısız olduğunu ve Merkez Bankası’nın fiyat istikrarına odaklanması gerektiğini vurgulayacak. Raporun taslak metninde “Raporda, “Merkez Bankası’nın temel hedefi fiyat istikrarı olmasına rağmen banka ikincil ve bazen çelişkili hedefleri gözetti. Bankanın sadece fiyat istikrarı hedefine odaklanması ve ikincil hedeflerin makroihtiyati ve mali politikalar ile reformlarla halledilmesini tavsiye ediyoruz” denildi.

Nihat Zeybekci: Gümrük Birliği’nde istediğimizi aldık

Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekci, AB ile Gümrük Birliği anlaşması kapsamında talep ettikleri dört konuda Türkiye’nin istediği gibi uzlaştıklarını belirterek, “Bir; karar alma mekanizmalarında yer almak. İki; AB’nin üçüncü ülkelerle anlaşmalarına otomatik taraf olmak. Üç; Türkiye’nin Gümrük Birliği kapsamındaki ürünlerinin AB içinde serbest dolaşımı önündeki engellerin ve kotaların kaldırılması. Dört; kapsam dışındaki hizmetler, kamu alımları ve tarımın da görüşmelere dahil edilmesi” dedi.