Grip dünyaya 3 trilyon dolar fatura çıkaracak

DÜNYA küresel finansal krizin ardından şimdi de domuz gribi krizi ve bu krizin yaratması olası ekonomik kayıplar ile çalkalanmaya başladı. Dünya Bankası, Meksika’da 103 can aldıktan sonra ABD’ye sıçrayan virüsün bundan sonra ortaya çıkacak diğer grip virüsleri ile birlikte dünyaya 3 trilyon dolar fatura çıkartmasını bekliyor. Ayrıca dünya Gayri Safi Milli Hasılası’nın yüzde 5’inin yine bu virüsler nedeniyle eriyeceği öngörülüyor. Dünya Bankası domuz gribi ile savaşan Meksika’ya hemen 25 milyon dolar kredi vereceğini ve grip salgınının üstesinden gelmek için 180 milyon dolar tutarında uzun vadeli yardımda bulunacağını açıkladı. Resesyona canlandırma paketleriyle önlem almaya çalışan dünya hükümetlerinin şimdi de domuz gribinden büyük darbe yiyebilecek turizm ve gıda firmalarına yönelik önlemler açıklayabileceği de ifade ediliyor. Asya Kalkınma Bankası’na (ADB) göre, SARS’ın maliyeti sadece Doğu ve Güneydoğu Asya’da 18 milyar dolar ya da 2003 yılında gayrisafi yurt içi hasılanın yüzde 0.6 kadar olmuştu. Seyahat etmeyi, ticareti ve iş yerlerini etkileyen SARS salgınının Asya-Pasifik bölgesindeki maliyeti ise 40 milyar doları bulmuştu. Çin, SARS salgınına karşı ekonomik önlem olarak SARS ile ilgili ilaçlarda fiyat kontrolü yaparken, turizm sektörüne vergi muafiyeti uygulamış, Hong Kong hükümeti vergi indirimleri ve kredi garantileri dahil gayrisafi yurt içi hasılasının yüzde 1’i kadar önlem paketi açıklamış, Singapur hükümeti hava yollarını da kapsayan önlem paketi hazırlamış ve Malezya, ucuz kredi, iş eğitimi desteği ve turizm sektörlerini kapsayan gayri safi yurt içi hasılasının yüzde 2’si kadar bir paket uygulamaya koymuştu. Dünya Bankası kuş gribinin dünyaya çıkardığı faturanın büyüklüğünü ise 2 trilyon dolar olarak açıklamıştı. Ülkeler arasında et ve canlı hayvan ticaretine büyük darbe vuran deli dananın sadece et sektörüne 2 trilyon dolar zarar verdiği de öngörülmüştü.

Ben olsam gitmezdim

Son krizden de özellikle domuz üretimi yapan gıdacıların, turizm sektöründe faaliyet gösteren havayolu şirketleri ve otellerin, turizmin yediği darbenin yansımaları sonucunda da petrol fiyatlarının olumsuz etkilennmesi bekleniyor. AB ülkeleri şimdilik bölgeye seyahat edecekler için formal bir bildirimde bulunmadı. Ancak Brüksel Sağlık Komisyon Üyesi Androulla Vassiliou "Ben çok zorunlu olmadıkça krizin merkezi olarak anılan yerlere gitmemeyi tercih ederdim" dedi.

İlaç şirketlerinin hisseleri yükseldi

Hastalığa yönelik Tamiflu adlı ilacı geliştiren İsviçreli ilaç üreticisi Roche hisseleri Avrupa’da 3.9 yükseldi.

GlaxoSmithKline’da dünya borsalarında yüzde 3.3 yükseldi.

Aynı ilacı üreten Japon Chugai Pharmaceutical şirketinin hisseleri de Tokyo’da yüzde 14.3 değer kazandı

Koruyucu cihaz üreticisi Sperian Protection şirketinin hisseleri yüzde 15.6 çıktı.

Dünyanın en büyük balık çiftliği grubu Marine Harvest Group, yüzde 9’dan fazla büyüdü. Bu da gribin daha önce kuş gribi ve deli dana hastalığı sırasında olduğu gibi somon fiyatlarını yükseltebileceği beklentisi etkili oldu.

Domuz gribi turizmi vurdu borsalar da inişe geçti

DOMUZ gribinin dünya ekonomisinde yaratacağı tahribat endişesi dünya borsalarında da kendini gösterdi. Durumdan en kötü etkilenenler turizm ve havayolu şirketlerinin hisseleri oldu. Buna karşın gribe karşı ilaç geliştiren sağlık şirketlerinin hisseleri yükselişe geçti:

FTSE Eurofirst 300 endeksi yüzde 1.11 düşüşle açıldı. İngiltere’de FTSE 100 endeksi yüzde 0.7, Almanya’da DAX yüzde 1.11, Fransa’da CAC 40 endeksi yüzde yüzde 1.24 düştü.

Asya’da Hong Kong borsası yüzde 2.7 ve Şanghay’da yüzde 1.8 değer kaybetti.

Japon Nikkei ise kapanışını yüzde 0.2 gerileme ile yaptı.

Talep korkusu nedeniyle BP ve Royal Dutch Shell hisseleri de yüzde 1.2-1.5 arasında gerileme gösterdi.

BHP Billiton, Rio Tinto, Anglo American, Xstrata hisseleri de yüzde 1.1 ile yüzde 3.5 arasında düştü.

Cathay Pacific’in hisseleri yüzde 8, Qantas Airways şirketinin hisseleri yüzde 4 İngiliz British Airways, Air France-KLM ve Lufthansa’nın hisseleri de yüzde 7.3 ve yüzde 10 düştü.

Meksika’ya turlar durdu

Japon seyahat şirketleri Meksika’ya paket turlarını durdurdu

Restoran zinciri Matsuya Foods, menülerinden Meksika’dan ithal edilen domuz ürünleriyle yapılan yemekleri geçici olarak çıkardı.

Almanya’nın en büyük tur şirketi TUI, önlem olarak Meksika’nın başkenti Mexico City’e bütün seyahatleri durdurdu.