Grev erteleme zorlaşacak!

ANAYASA Mahkemesi (AYM) sendika ve grev hakkının kapsamını genişletirken grevi ertelemenin kriterlerini de ortaya koyan önemli bir örnek karara imza attı. AYM, 2015’te Birleşik Metal-İşçileri Sendikası’nın 15 bin işçiyi kapsayan grevinin Bakanlar Kurulu’nca “milli güvenlik” gerekçesiyle 60 gün süreyle ertelenmesini “sendika hakkının” ihlali saydı. Ve sendikaya 50 bin lira manevi tazminat ödenmesine hükmetti. Birleşik Metal-İş Sendikası da karara yönelik olarak yaptığı açıklamada, 50 bin liranın yetersiz olduğu belirtilirken “Haklılığımıza üç yıl sonra da olsa Türkiye’deki en üst kurum olan Anayasa Mahkemesi tarafından hükmedilmesi memnuniyet vericidir. Ayrıca bu kararla sadece Metal-İşçileri için değil farklı iş kollarında mücadelelerini sürdüren sendikalara üye on binlerce işçi için grev hakkının kullanılmasının sermayenin istekleri doğrultusunda ve Bakanlar Kurulu tarafından kanuna aykırı olarak ertelenmesinin önünün de kesildiğini düşünüyoruz” denildi.

Birleşik Metal-İş ile MESS arasında metal sektöründeki 38 fabrikadaki işçiler için sürdürülen toplu iş sözleşmesi görüşmelerinde anlaşma sağlanamaması üzerine 2015’te alınan grev kararı Bakanlar Kurulu’nca 30 Ocak 2015’te “milli güvenlik” gerekçesiyle 60 gün süreyle erteledi. İptal davası reddedilen Birleşik Metal-İş Sendikası da AYM’ye başvurdu. 9 Mayıs’ta ihlal ve 50 bin lira tazminat ödenmesi kararı verildi.

‘SEBEP OLAMAZ’

Mahkemenin kararında grevin ertelenmesine gerekçe gösterilen “milli güvenlik” kavramının uygulayıcıların kişisel görüş ve anlayışlarına göre genişleyebilecek, öznel yorumlara elverişli, bu nedenle keyfiliğe varabilecek uygulamalara yol açabileceğine dikkat çekilerek, “Grevin uygulandığı işyerlerindeki üretimin bir süre durmasının milli güvenliği nasıl ve ne şekilde bozduğunun açıkça ortaya konulması gerekir” değerlendirmesi yapıldı. Ayrıca, Bakanlar Kurulu’nun erteleme kararındaki “ekonomik güvenliğin milli güvenliğin ayrılmaz bir parçası olduğu” kavramının akademik olarak savunulabilir bir görüş kabul edilse de somut bir vakada temel bir hakkın sınırlandırılması sayılması için ikna edici gerekçelere ihtiyaç olduğunu vurgulayan Anayasa Mahkemesi “ekonomik güvenlik” kavramının grev erteleme sebebi olarak yasada sayılmadığı, erteleme kararının sendika hakkına müdahale olduğunun altını çizdi.

Kararda, “6356 sayılı Kanun’un 63. maddesine göre yalnızca millî güvenlik ve genel sağlık sebepleriyle grev ertelemesi kararı verilebilmesi mümkün olup ‘ekonomik güvenlik’ bir grev erteleme sebebi olarak sayılmış değildir. Kanundaki terimlerin anlamlarının ikna edici bir gerekçe olmaksızın çok geniş bir şekilde yorumlanması, ekonomik bazı sonuçları olacak olan bütün grevlerin milli güvenliği bozabileceği sonucuna ulaştırabilecek ve Anayasal haklara demokratik toplumda gerekli olmayan ve ölçüsüz müdahalelere yol açabilecektir” denildi.

İŞÇİLER DEZAVANTAJLI OLDU

ANAYASA Mahkemesi’nin kararında “İşçilerin daha dezavantajlı bir konuma düşürülmesine ilişkin haklı gerekçeler mahkeme kararlarında gösterilmemiştir. Kararlarda, yalnız başına grevin ‘millî güvenlik’ sebebiyle ertelenmesine karar verildiğinin söylenmiş olması grev erteleme kararının zorlayıcı bir toplumsal ihtiyaca dayandığının ve demokratik toplumda gerekli olduğunun gösterildiği şeklinde değerlendirilemez.”

ARTIK GREV ERTELENEMEZ

BİRLEŞİK Metal-İş Sendikası da yaptığı yazılı açıklamada, tazminat olan 50 bin liranın tatmin edici olmadığını belirterek, “Bu kararla Anayasa Mahkemesi Türkiye’de sendikal hakların ihlal edildiğini grev hakkının engellendiğini açıkça teyit etmiştir. Bir hukuk devletinde, bu karardan sonra benzer durumlarda asla bir grevin ertelenmesi kararı verilemeyeceğini herkes bilir” dedi.