‘Görev zararı’ 3 milyara dayandı, Hazine 901 milyon lirayı sokak lambasına ödedi

Önceki yıllarda yaklaşık 500 milyon lira civarında olan bu aydınlatma bedeli bu yıl katlanırken, bunun denetimi konusundaki görüş ayrılıkları da sürüyor.
Zararın 3’te biri
Sayıştay’ın 2010 Hazine İşlemleri Raporu’na göre, geçen yıl görev zararları ve gelir kaybı ödemelerinin toplamı 2 milyar 987 milyon 165 bin lira oldu. Ancak Hazine Müsteşarlığı bu ödemenin 3’te biri sokak ve caddelerin aydınlatması ile trafik sinyalizasyonlarına Elektrik Piyasası Kanunu’nda değişiklikler yapan 4628 Sayılı Kanunun Geçici 17. Maddesi kapsamında, TEDAŞ’ın (Türkiye Elektrik Dağıtım A.Ş.) bu konudaki giderleri 2015 sonuna kadar Hazine Müsteşarlığı bütçesinden karşılanacak.
Denetimi EPDK üstlenmedi
Sayıştay’ın raporunda, aydınlatma giderlerinin gerçek durumu göstermesi için EPDK’ya denetim görevi verildiğini hatırlattı. Ancak uygulamada dağıtım şirketi beyanına dayanılarak ödemede bulunulması ve EPDK’ya verilen denetim görevinin yerine getirilmemesinin 2009 yılı Hazine İşlemleri Raporu’nda eleştirildiği hatırlatılan raporda, şöyle dedi: “Bu öneri ve eleştiriler EPDK’ya iletildi. EPDK’nın cevabı yazısında ise kendilerine verilen denetim ve kontrol yetkilerinin Hazine’ye yapılan genel aydınlatma giderlerinden bağımsız olduğu, bu kapsamda herhangi bir denetim ve kontrol yapılmadığı, yapılsa bile bu denetimlerin Hazine Müsteşarlığı’nca yapılacak ödemelere baz teşkil etmeyeceği ifade edilmiştir.”
Sıkıntılar aynen devam etti
Bunun üzerine TEDAŞ’ın, dağıtım şirketleri tarafından gönderilen faturalardaki tüketim miktarı ve bedellerinin gerçek durumu gösterip göstermediğine ilişkin olarak belirli dönemler itibarıyla dağıtım şirketleri nezdinde gerekli denetimleri yapmakla görevlendirildiğini belirten Sayıştay, TEDAŞ’a genel aydınlatma sayaçlarını denetleme yetkisi verildiğini bildirdi. Ancak 2009’da eleştirilen konuların 2010 mali yılında da aynen devam ettiği belirtilen raporda, bu sıkıntılara bir kez daha dikkat çekildi. Raporda, Elektrik Piyasası Kanunu’nun “mali açıdan güçlü, istikrarlı ve şeffaf bir elektrik enerjisi piyasasının oluşturulması ve bu piyasada bağımsız bir düzenleme ve denetimin sağlanmasında” EPDK’yı yetkili kıldığını kaydeden Sayıştay, şu görüşü savundu: “2015 sonuna kadar geçici dönem için Hazine Müsteşarlığı’na verilen denetim yetkisi asıl değil ihtiyari bir yetkidir ve elektrik piyasasında asıl düzenleme ve denetim yetkisi EPDK’dadır.

Kömür yardımı için 486 milyon lira harcandı

HAZİNE’nin karşıladığı giderler arasında kömür yardımı da yer aldı. Türkiye Kömür İşletmeleri Genel Müdürlüğü’nün, 2007, 2008, 2009 yılına ait fakir ailelere kömür yardımı yapılmasına ilişkin 462.3 milyon liralık gideri, Hazine tarafından karşılandı. Bu yardımlar için Türkiye Taşkömürü Kurumu’na da 23.8 milyon liralık ödeme yapıldı. Hazine’nin üstlendiği görev zararı ve giderler arasında ayrıca, TCDD İşletmesi için 324 milyon lira, TMO için 775.1 milyon lira, Tarım ve Kredi Kooperatifleri için de 61.6 milyon lira yer aldı.

2.9 milyar liralık görev zararı ne için ödendi

HAZİNE’nin ödediği 2.9 milyar liralık görev zararında TEDAŞ, 901.2 milyon lira ile en büyük kalemi oluştururken, Ziraat ve Halk Bankaları için de 439.5 milyon liralık ödeme yapıldı. Ziraat Bankası’nın 2005-2009 yılları arasındaki gelir kaybının karşılanması için 300.9 milyon lira ödenirken, 138.6 milyon lira da 2008 yılı için Halkbank’a ödendi.