Oluşturulma Tarihi: Eylül 07, 2008 00:00
Capital Dergisi, yurtdışında yatırım yapan ve giderek globalleşen Türk şirketlerini araştırdı. Capital’in araştırmasına göre, Türk şirketleri, 63 yıl önce Vehbi Koç’un açtığı, yurtdışında yatırım yapma kapısından çıkıp daha büyük adımlar attı. Bugün Türk şirketlerinin 90 ülkede toplam 5 milyar dolarlık yatırımı var.
YURTDIŞINDAKİ ilk Türk şirketini bundan 63 yıl önce Vehbi
Koç kurarken, bugün birçok Türk şirketi dünyanın çeşitli ülkelerinde pazar payı ve cirosuyla devlere meydan okuyor. Capital Dergisi’nin eylül ayı sayısında yer alan araştırmaya göre, bu şirketlerin başında cirosu 1 milyar dolara yaklaşan Kordsa Global, Efes Breweires International ve Gama Endüstri geliyor.
Koç’u, Sabancı izledi
Vehbi Koç, yurtdışındaki Türk sermayeli ilk Türk şirketini İkinci Dünya Savaşı’nın devam ettiği 1945 yılında kurdu. New York’ta Ram Commercial Corporation adıyla hayata geçen şirketin asıl amacı savaş sonrası gelişecek ticaret pastasından bir dilim almaktı. Savaş biter bitmez ilk Amerika seyahatine çıktı. Bu seyahatte, büyük ortaklıklarının temellerini attı. Ford’la ilişkilerini geliştirdi, General Electric’i Türkiye’de ampul fabrikası kurmaya ikna etti. Koç’un bu hamlesinden 33 yıl sonra Sakıp Sabancı Almanya’da Exsa Handes Gmbh’yi kurdu.
5 milyar dolara ulaşacak
Capital’in haberine göre, Türk yatırımcıların dünya genelinde 90 ülkede yatırımı var. Avrupa’da Balkanlar, Orta Asya ülkeleri ve Rusya Türk şirketlerinin yatırımlarında önemli yer tutuyor.
PWC Türkiye Danışmanlık Hizmetleri Lideri Orhan Cem, yurtdışındaki şirketlere yapılan yatırımların hacminin sadece 2007 yılında 3.5 milyar doları bulduğuna işaret ederek, 2008 yılında bu rakamın 5 miyar dolara ulaşmasını bekliyor.
Lider Kordsa Global Araştırmada, Sabancı Holding, Anadolu Grubu, Gama Holding, Yıldız Holding ve Koç Holding’in ağırlığı dikkat çekiyor. İlk sırada Sabancı Holding şirketlerinden Kordsa Global yer alıyor. İkinci sırada ise Anadolu Grubu şirketi Efes Breweires International (EBI) var. Onu, Gama Holding’e ait Gama Endüstri izliyor. Yurtdışındaki en büyük Türk şirketi Kordsa Global, geçen yıl 930 milyon 700 bin dolarlık ciro yaptı. Dünyanın en büyük naylon, polyester iplik, kord bezi üreticisi ve tek kord tedarikçisi. Yurtdışında 5 kıtaya dağılmış olan Amerika Birleşik Devletleri, Arjantin, Brezilya, Çin, Mısır, Almanya, Endonezya ve Tayland’ın da arasında bulunduğu 10 ülkede 12 işletmesi var. Gelirlerinin yüzde 90’ını yurtdışından elde ediyor. Çalışan sayısı 5 binin üzerinde. Kordsa Global’in 2008 yılı ciro hedefi ise 1 milyar
dolar.
Piyasa değeri 1.3 milyar doları bulan EBI şirket alarak büyüyorYURTDIŞINDAKİ en büyük ikinci Türk şirketi Anadolu Grubu’nun içecek ve meşrubat operasyonlarını yürüten Efes Breweires International (EBI). Şirket geçen yıl yüzde 31’lik bir büyüme ile 836 milyon dolarlık bir ciroya ulaştı. 1998 yılında Hollanda’da kurulan EBI, Londra Borsası’na kote. Piyasa değeri yaklaşık 1,3 milyar dolar. Rusya, Kazakistan, Moldova, Sırbistan ve Gürcistan’da 12 bira ile 4 malt üretim fabrikası bulunuyor. Çalışan sayısı da 4 bin 416. Şirket yaptığı satın alımlarla hızlı bir büyüme performansı sergiliyor. Son 2 yılda Rusya’nın en büyük yedinci bira fabrikası olan Krasny Vostok ile Gürcistan’ın en büyük bira üreticisi Lomisi’yi satın aldı. EBI, 2007 yılında da yüzde 31’lik bir büyüme ile 836 milyon dolarlık bir ciroya ulaştı. Dünyanın 3’üncü büyük bira pazarı Rusya’da 4’üncü, Moldova’da 1’inci, Kazakistan’da 2’nci, Sırbistan’da ise 3’üncü sırada yer alıyor.
Ülker Godiva ile büyüyorTÜRK gıda sektörünün devi Ülker ise bugüne kadar yurtiçinde uyguladığı agresif satın alma stratejisini artık yurtdışına da taşıyor. Grup 2007 yılı sonunda Godiva’yı bünyesine katarak Türkiye tarihinin en büyük şirket alımlarından birine imza attı. Ülker’in çatı şirketi Yıldız Holding, kendisini yurtdışına taşıyacak Godiva ile yurtdışındaki en büyükler listesinde dördüncü sırada yer alıyor. Yıldız Holding’in amiral gemisi olan Godiva’nın 2007 cirosu 500 milyon dolar. Godiva, 80 ülkede 450 butik ve 9 bin 300 satış noktası ile hizmet veriyor.
Koç Grundig ve Beko ile global pazarda güçleniyorEN büyükler listesinde 5 ve 6’ncı sırada Koç Holding şirketleri Grundig ve Beko PLC var. 2004 yılının ortalarında Koç Holding şirketlerinden Beko Elektronik tarafından satın alınan Grundig, TV, ev sineması gibi ev elektroniği ürünleri alanında Almanya’da ilk akla gelen markalardan. Şirket, 2007 yılında 434 milyon dolar ciroya ulaştı. Grundig’in yüzde 50’sini elinde bulunduran Beko Elektronik, geçen yıl şirketin tamamına sahip oldu. Koç Holding Dayanıklı Tüketim Grup Başkanı ve Arçelik Genel Müdürü Aka Gündüz Özdemir, "Bugün Avrupa’da 20 milyondan fazla evde Grundig markalı TV’ler kullanılıyor. Grundig’i dünya genelinde yaygınlaştırmak ve için çalışmalarımız devam edecek" diyor.
Gama, 38 yıldır yurtdışındaGLOBAL Türk büyük şirketler sıralamasında üçüncülük Gama Holding’e ait olan Gama Endüstri’nin. 38 yıldır Rusya, Katar, Libya, Yemen, Kazakistan, Bulgaristan ve Ürdün’de faaliyet gösteren şirketin 2007 yılı cirosu 621 milyon dolar. Gama Endüstri, termik santraller, rafineriler, hidroelektrik santralleri gibi endüstriyel alanda anahtar teslimi inşaatlar yapıyor.
Doğan Grubu TME’yi, bir yılda yüzde 25 büyüttüDOĞAN Medya Grubu, geçen yıl Doğu Avrupa ülkelerinin seri ilan devi Trader Media East’in (TME) çoğunluk hisselerini aldı. Merkezi Hollanda’da olan TME, bugün 11 ülkede faaliyet gösteriyor. 2006 cirosu 211.4 milyon dolar olan TME, 2007 yılında da 279.1 milyon dolarlık ciro gerçekleştirdi. Hürriyet Gazetesi İcra Kurulu Başkanı Vuslat Doğan Sabancı, Doğan Medya’nın geçen 12 ayda önüne koyduğu global medya kuruluşu olma hedefine ulaştığını söylüyor.
Capital’in araştırması nasıl hazırlandıCAPİTAL Dergisi, yurtdışındaki en büyük Türk şirketleri listesini hazırlarken merkezi yurtdışında olan şirketleri esas aldı. Bu şirketlerin 2007 cirosu baz alınarak büyüklük sıralaması yapıldı. Hacimleri gereği bu listeye girebilecek Akkök Holding, Zorlu Grubu, Çalık Grubu gibi bazı şirket ve gruplar ise verilerini paylaşmadıkları için listeye giremedi. Örneğin Zorlu Holding ve Boydak Holding yurtdışındaki şirketlerinin cirolarını açıklamadı.