Gıdadan kısıp kira ödüyoruz

Türk halkının tüketim harcamalarının en büyük bölümünü yüzde 27 ile konut ve kira oluÅŸturuyor. Bu oran kentlerde yüzde 29.1’i bulurken, tüketim harcamaları içinde gıda ve içecek yüzde 26.4 pay alıyor. En düşük pay ise yüzde 2.1 ile eÄŸitim hizmetlerine ayrılıyor. DEVLET Ä°statistik Enstitüsü’nün(DÄ°E), 2004 yılı hanehalkı tüketim harcamaları anketi Türk halkının kira ve konut için, gıdadan daha fazla ödeme yaptığını gösterdi. Hanehalklarının 2004 yılında tüketim amaçlı yaptığı harcamalar içinde en yüksek payı konut ve kira harcamaları alırken, en düşük payı da eÄŸitim hizmetleri harcaması aldı. 889.4 MÄ°LYON LÄ°RA: Anketin sonuçlarına göre, geçen yıl Türkiye’deki hanehalkı sayısı yüzde 2.1 arttı. 2003 yılında 16 milyon 744 bin 495 olan hanehalkı sayısı, 2004 yılında 17 milyon 96 bin 537’ye ulaÅŸtı. Hahehalkının yıllık ortalama toplam tüketim harcaması da yüzde 23 büyüyerek 12 katrilyon 360.3 trilyon liradan 15 katrilyon 206.5 trilyon liraya çıktı. Kentlerde yaÅŸayan 10 milyon 928 bin 455 hanenin yıllık ortalama tüketim harcaması 11 katrilyon 115.4 trilyon lira olurken, kırsal kesimde yaÅŸayan 6 milyon 168 bin 82 hanenin tüketim harcaması 4 katrilyon 91.1 trilyon lira düzeyinde kaldı. Hanehalkı başına ortalama harcama tutarı 2003 yılındaki 738.2 milyon liralık düzeyinden 2004 yılında 889.4 milyon liraya çıktı. H anehalkı başına aylık ortalama tüketim harcaması 889 milyon TL olarak tahmin edilirken, bu rakam kentsel yerlerde 1 milyar17 milyon TL, kırsal yerlerde ise ortalama 663 milyon TL olarak tahmin edildi.EN FAZLA HARCAMA: Harcamalar içindeki payının azalmasına raÄŸmen kira ve konut, toplamda en büyük payı almaya devam etti. 2004 yılında kira harcamaları ile elektrik, su gibi konutla ilgili olarak yapılan diÄŸer harcamalar, toplam harcamaların yüzde 27’sini oluÅŸturdu. Konut ve kira harcamalarının payı, 2003 yılındaki yüzde 28.36’lık düzeyine göre 1.3 puan azaldı. Payı azalmasına raÄŸmen konut ve kira harcamalarının toplam tutarı, geçen yıl yüzde 17.4 artarak 4 katrilyon 104 trilyon lira oldu. Kentlerde bu oran yüzde 29.1’e çıktı. Bir önceki yıla göre payı azalmasına raÄŸmen yine ilk sırayı aldı. GIDA Ä°KÄ°NCÄ° SIRADA: Gıdanın toplam içindeki payı ise yüzde 26.4’le kira ve konut harcamalarının altında kaldı. Gıda ve alkolsüz içeceklerin payı, 2003 yılındaki yüzde 27.5’lik düzeyine göre 1.1 puan azaldı. Gıda ve içecek için yapılan toplam harcamalar ise yüzde 18.3 artarak 4 katrilyon 18 trilyon liraya çıktı. UlaÅŸtırma harcamalarının payı yüzde 9.8’den yüzde 9.5’e geriledi. Hanelerin 2004 yılındaki toplam ulaÅŸtırma harcamaları yüzde 19.3 artarak 1 katrilyon 439 trilyon lira düzeyinde oluÅŸtu. Kırsal kesimdeki harcamalarda ise yüzde 35.4’le ilk sırayı gıda harcamaları aldı. Daha sonra yüzde 21.4’e kira, yüzde 9.2’yle ulaÅŸtırma, yüzde 6.9’la ev eÅŸyası harcamaları geldi.İÇKÄ° VE SÄ°GARA ARTTI: İçki ve sigaranın payı ise arttı. Alkollü içki, sigara ve tütün harcamalarının toplam harcamalar içindeki payı 2003 yılındaki yüzde 4.1’lik düzeyinden yüzde 4.3’e yükseldi. Giyim ve ayakkabı harcamalarının payı yüzde 6.3’den yüzde 6.5’e, ev eÅŸyası harcamalarının payı yüzde 5.7’den yüzde 6.6’ya, haberleÅŸme harcamalarının payı yüzde 4.3’ten yüzde 4.5’e yükseldi.SAÄžLIK VE EĞİTÄ°M SONLARDA: SaÄŸlığın payı yüzde 2.2 düzeyinde kalırken, kültür ve eÄŸlencenin payı yüzde 2.2’den yüzde 2.5’e, eÄŸitim hizmetlerinin payı yüzde 2’den yüzde 2.1’e, otel, lokanta ve pastane payı yüzde 4.1’den yüzde 4.5’e, çeÅŸitli mal ve hizmetlerin payı da yüzde 3.5’ten yüzde 3.9’a ulaÅŸtı.EkmeÄŸi biraz azalttık et yemeye baÅŸladıkGELÄ°RÄ° en düşük grubun gıda tüketimi içindeki payının yüzde 13.1’den yüzde 13.7’ye çıktığı, en üst gelir grubunun ise yüzde 28.2’den yüzde 27.7’ye indiÄŸi 2004 yılında kırmızı et tüketiminde artış oldu. Kırmızı etin toplam gıda harcamaları içindeki payı yüzde 11.4’ten yüzde 13.1’e yükseldi. Türkiye’deki kiÅŸi başına düşen aylık ortalama kırmızı et tüketimi, 2003 yılındaki 634 gramdan geçen yıl 749 grama çıktı. Aylık beyat et tüketimi de 548 gramdan 601 grama ulaşırken, ekmek tüketimi 5.2 kiloya geriledi. Süt, yumurta, elma, yoÄŸurt, beyaz peynir gibi bazı ürünlerin tüketimi de arttı.Gelir dağılımındaki eÅŸitsizlik azalıyorANKET, gelir dağılımındaki eÅŸitsizliÄŸin 0.4 puan da olsa gerilediÄŸini gösterdi. Toplam tüketim içinde en zengin yüzde 20’nin payı, en fakir yüzde 20’lik kesimin 4.1 katına indi. Bu oran 2003 yılında 4.5 kat seviyesinde bulunuyordu. Ancak bu gerileme, 4.1 kat farkın bulunduÄŸu 2002 yılı düzeyine gelemedi. Anketin ortaya çıkardığı bazı sonuçlar şöyle: Milli gelirden aldığı pay açısından en fakir kesim olan 1. grubun toplam tüketim harcamaları içinde 2003 yılında yüzde 8.8 seviyesinde olan payı 2004 yılında yüzde 9.1’e yükseldi. Buna karşılık en yüksek gelire sahip olan ve 5. grupta yer alan yüzde 20’lik kesimin toplam tüketim içindeki payı ise yüzde 39.8’den yüzde 38’e indi. Böylece, en zengin ile en fakir grup arasında 4.5 kat olan tüketim harcamaları içindeki pay farkı 4.1 kata geriledi. Aynı dönemde 2’inci gruptaki yüzde 20’nin tüketim içindeki payı yüzde 13’den 12.9’a geriledi.Üçüncü yüzde 20’lik dilimde yer alanların tüketim içindeki payı yüzde 16.7’den yüzde 17.2’ye, 4. yüzde 20’lik dilimde yer alanların payı ise yüzde 21.7’den yüzde 22.7’ye çıktı.Harcama kalıplarına bakılınca en fakir yüzde 20’lik dilim harcamalarının yüzde 40’ını gıdaya ve yüzde 27.6’sını kiraya ayırırken, en zengin yüzde 20’lik dilim harcamalarının yalnızca yüzde 19.3’ünü gıda, yüzde 25.2’sini ise kira ve konut için yaptı.Dar gelirli alkol ve sigarayı azalttıEN fakir grup olan 1. grubun alkol ve sigara tüketimine yaptığı harcamaların bir miktar azaldığı görüldü. Bu kesimin toplam alkol ve sigara tüketimi içinde 2003 yılında yüzde 11.3 olan payı 2004’de yüzde 10.7’ye geriledi. Bu oran en yüksek gelire sahip 5. grubta ise yüzde 31’den yüzde 31.1’e çıktı.Düşük gelirlide eÄŸlenme belirtisiEÄžLENCE ve kültür harcamaları içinde yüzde 3.5 olan en düşük gelir grubunun payı 2004’de yüzde 4.2’ye çıkarken, en yüksek gelir grubunun payı yüzde 59.5’den yüzde 54.4’e geriledi. En az gelire sahip yüzde 20’nin eÄŸitim hizmetleri içindeki payı yüzde 1.2’den yüzde 2.3’e çıkarken, en üst gelir grubunun payı ise yüzde 69.1’den yüzde 59.6’ya indi. UlaÅŸtırma harcamaları içinde önceki yıl yüzde 58.2 payı olan en yüksek gelire sahip yüzde 20’nin payı 2004’de yüzde 53.5’e gerilerken, diÄŸer gruplarda artış görüldü. HaberleÅŸme harcamalarında ise en düşük gelir grubunun payı yüzde 6.2’den yüzde 11’e çıkarken, en zengin grubun payı yüzde 44.5’den yüzde 42.3’e geriledi.Â