Merkez Bankası'ndan çok önemli enflasyon uyarısı

MERKEZ Bankası, yılın üçüncü enflasyon raporunda, “Gıda Fiyatlarında Son Dönem Gelişmeleri” başlıklı bir çalışma yer aldı. Çalışmada, “Gıda grubunda fiyatlar yakın dönemde döviz kuru, arz şokları, ihracat imkanları, göreli fiyat ayarlamaları vb. nedenlerle genele yayılan yüksek artışlar kaydetmiştir. Her bir alt grupta enflasyonun farklı unsurlardan etkilenebileceği tespitinden hareketle enflasyonla mücadelede çok araçlı bir tedbir setine ihtiyaç bulunduğu düşünülmektedir” denildi.

İŞLENMEMİŞ GIDA FİYATLARI

Raporda yer alan değerlendirmede işlenmemiş gıda fiyatlarının hem oynak bir yapıya hem de genel tüketici fiyatlarına kıyasla daha yüksek bir artış eğilimine sahip olduğu belirtilerek, işlenmemiş gıda fiyatlarının uzun dönem eğiliminin ima ettiği yıllık artış oranının yüzde 10.6 olduğu kaydedildi. Söz konusu artış eğiliminin işlenmemiş gıdanın alt kalemlerine göre de farklılık gösterdiğine değinilen çalışmada, “Taze meyve, sebze ve diğer işlenmemiş gıda fiyatlarının yıllık artış eğilimleri sırasıyla yüzde 8.3, yüzde 11.5 ve yüzde 10.7’dir. Son dönemde, işlenmemiş gıda geneline yayılan yüksek fiyat artışları gözlenmiş ve tüm alt gruplarda fiyat düzeyi uzun dönem eğilimlerinin üzerine çıkmıştır. Bu dönemde, eğilimine kıyasla en olumsuz görünüm taze-meyve fiyatlarında izlenirken, sebze fiyatlarında kısmi bir düzeltme gözlenmiştir. Öte yandan fiyatların belli bir yönde daha uzun süre hareket ettiği ve sert düzeltmelerin nadir görüldüğü diğer işlenmemiş gıda grubunda görünüm bozulmuştur. Bu grupta 2016 yılı Şubat ayından bu yana eğilimin altında seyreden fiyatlar haziran ayında tekrar eğilimin üzerine çıkmıştır” denildi.

ARZ ŞOKU VE DON OLAYI

Taze meyve-sebze alt grubundaki sebze fiyatları üzerindeki arz şoklarının etkisinin kısa sürdüğünü buna karşılık meyve grubundaki don olayları gibi arz şoklarının etkisinin daha uzun sürdüğüne dikkat çekilen çalışmada, meyve fiyatlarının gıda enflasyonu açısından kısa vadede önemli bir risk unsuru olarak öne çıktığı vurgulandı. Taze meyve ve sebzelerdeki fiyat düzeyinin baz etkisiyle birleşerek yüksek bir yıllık enflasyona işaret ettiğine değinilen çalışmada, diğer işlenmemiş gıda fiyatlarında 2016 yılının ekim ayından itibaren gözlenen yüksek fiyat artışlarının enflasyonun yayılımı açısından önemli olduğu belirtildi.

ETTE FİYAT ARTIŞINA ‘GÜMRÜK’ FRENİ

KIRMIZI et ve mevsimsellikten arındırılmış beyaz et fiyatlarında yukarı yönlü harekete de değinilen çalışmada, “Kırmızı et fiyatlarındaki artış temelde yurt içi arz eksikliğinden kaynaklanırken, beyaz et fiyatları ihracattaki güçlü seyre bağlı olarak yukarı yönlü hareketini sürdürmüştür. Ancak bu ürünlerde fiyatlara doğrudan veya dolaylı olarak etki yapacak gümrük vergisi düzenlemelerinin, önümüzdeki dönemde fiyat artışlarını sınırlayabileceği de not edilmelidir” denildi.

BİRİKİMLİ ENFLASYON YÜZDE 20’YE ULAŞTI

PİRİNÇ ve bakliyatlarda ise geçmiş dönemde alınan bazı tedbirlerin etkisiyle fiyat artışlarının yavaşladığını ancak birikimli fiyat artışlarının oldukça yüksek seviyede olduğunun anlatıldığı çalışmada, ”Bu gelişmelerle, 2016 yılının Ekim ayından bu yana diğer işlenmemiş gıda grubunda birikimli enflasyon yaklaşık yüzde 20’ye ulaşmış ve böylelikle işlenmemiş gıda enflasyonundaki yüksek seyrin taze meyve-sebze ile sınırlı olmadığı gözlenmiştir” tespiti yapıldı. Çalışmada sonuç olarak her bir alt grupta enflasyonun farklı unsurlardan etkilenebileceği belirtilerek, enflasyonla mücadelede çok araçlı bir tedbir setine ihtiyaç bulunduğu vurgulandı.