Gıda ve içecek devlerinin ’formülüm çok gizli’ yarışı
Güncelleme Tarihi:
Ayşegül AKYARLI GÜVEN
Oluşturulma Tarihi: Eylül 10, 2008 00:00
59 yıllık 11 baharatlı gizli formül ile sadece Amerika’da 5.3 milyar dolarlık cirolu bir zincir haline gelen KFC bu formülün gizli kalması için güvenlik önlemlerini artırma kararı aldı.
Dünyada Coca-Cola, Orange Julius gibi markaların formüllerini bilen kişi sayısı 10’u geçmiyor. Şirketlerin koruma kaygısı ise müşteriye ’özel’ hissettirme çabasından kaynaklanıyor.
1890 doğumlu Harland Sanders’ın sigorta satıcılığından itfaiyeciliğe kadar birçok mesleği denedikten sonra açtığı Sanders Court and Cafe 1940 yılında bulduğu özel formül ile bugün 80’den fazla ülkede yılda 1 milyar adete yakın tavuk yediren bir zincir haline geldi. Tavuğu özel hale getiren 11 baharatlı formülü saklamak konusunda her zaman titiz davranan Kentucky Fried Chicken (KFC), üzerinde Sander’ın el yazısıyla imzası bulunan ve genel merkez binalarındaki bir kasada saklı tutulan gizli formül için güvenlik önlemlerini artırma kararı aldı. Geçtiğimiz yılın sonunda 147 bin 892 zincire sahip olan KFC özel lezzetli tavuğu sayesinde sadece Amerika’da 5.3 milyar dolarlık ciro elde etti. Analistler KFC’nin bu çok özel ve formülü için bir değer belirleyemedi.
Bilenler korunuyor
KFC, Coca-Cola, Pizza Hut gibi birçok üzlü zincir, büyümelerini sağlayan ve ürünlerini özel kılan formüllerini saklamak için her türlü güvenlik önlemini alıyor. Şirket içinde Kentucky Fried Chicken’ın gizli formülünü bilen ve dilediği zaman bu formüllere ulaşabilen kişi sayısı sadece ikide kalıyor. Formülünü Atlanta’da hangi şube olduğunu açıklamadığı bir bankanın kasasında gizlediği iddia edilen Coca-Cola da 17-18 maddeden oluştuğu düşünülen bu formülü sadece 3 şirket yöneticisi ile paylaşıyor. Birlikte seyahat etmesi yasak olan bu yöneticilerden birinin hayatını kaybetmesi durumunda, gizli formülün paylaşılacağı yeni kişinin bilen iki yönetici tarafından onaylanması gerekiyor. Şirket bu formülleri bilen yöneticilerin görevlerini ve isimlerini de asla açıklamıyor.
Çaldıran başkan olamam
KFC için formül o kadar önemli ki güvenlik artırma çalışmalarının sürdüğü bu dönemde KFC’nin Başkanı Roger Aton bile, "Özel formülü çaldıran başkan olarak tarihe geçmek istemiyorum. Bu gerçekten bir felaket olurdu" diye açıklamalar yapıyor. Formülün korunmasını sağlayan özel güvenlik şirketinin bir görevlisi ise formülü ele geçirmenin imkansız olduğunun altını çizerek başkanı rahatlatma yoluna gidiyor. Ne güvenlik şirketi, ne de KFC’nin başkanı yeni güvenlik önlemlerinin ne gibi uygulamalar içereceği ve maliyeti konusunda herhangi bir bilgi paylaşma yoluna gitmiyor.
Sandler’ın büyük hayali
Formülün mucidi Sandler’ın hayatını kaybettiği 1980 yılına kadar tüm gücü ile özel formüle odaklandığını anlatan kişisel sekreteri Shirley Topmiller da, "Onunla 12 yıl çalıştım. Tüm gücü ile gizli formülün gizli kalmasını sağladı. Bu en büyük vasiyetiydi. 29 yıl boyunca bunu başardılar. Şimdi daha da iyisini yapacaklar" diyor. KFC yöneticileri sağlık bilincinin artması ile birlikte formüldeki 11 baharatı saklı tutmak kaydıyla kullandıkları yağı değiştirmek zorunda kalmıştı. New York Valiliği’nin transyağları yasakladığını açıklamasıyla birlikte yöneticiler soya yağı kullanımına yöneldi.
Gizli formül anlaşılmasın diye farklı tedarikçiden alıyorlar
GİZLİ formül ile ürünlerini özel kılmayı başaran firmalar tedarikçileri konusunda bile oldukça dikkatli davranmaya özen gösteriyorlar. KFC gizli 11 baharatını aldığı tedarikçileri farklı firmalar arasından seçmekle kalmıyor. Bu baharatların ölçüsünün belirlenip harmanlanması işlemlerini de IBM teknolojisinin kullanıldığı bilgisayar ortamında gerçekleştiriyor. İlginç olan ise KFC’nin hazırladığı ürünler üzerinde yapılan laboratuvar incelemelerinde içerikte sadece 4 unsur belirlenebiliyor. Bunlar da tuz, karabiber, un ve MSG oluyor. Harland Sanders’ın buluşu sadece baharatlarla değil, pişirme tekniğiyle de fark yaratmayı başarıyor. Basınçlı pişirici içerisinde hem tavuğun hazırlanma süresi yarıya iniyor. Hem de tavuk kurumadan pişiriliyor.
Portakal suyunun gizli formülü var
ORANGE Julius adlı içecek zinciri markası da gizli formül ile büyümeyi başaran önemli isimler arasında yer alıyor. Portakal suyuna eklenen ve tadını güzelleştiren 70 yıllık formül dünyada sadece 3-4 kişi tarafından biliniyor. Temelini Julius Freed adlı bir adamın 1920’li yıllarda yol kenarında açtığı standdan alan bu marka dünyada hızlı bir büyüme gösteriyor. Freed’in Bill Hamlin adlı bir kimyager ile arkadaşlığını iş ortaklığına dönüştürmesiyle çıkan bu formülde yumurta beyazı kullanıldığı da iddia ediliyor.
Muhabirdi formül kırma şirketi kurdu
TODD Wilbur’un hayatı bir televizyon muhabiriyken eline geçen Mrs. Fields Cookie’lerinin gizli formülü adlı bir mektupla birden bire değişti. Çok sevdiği kurabiyeleri yapmayı deneyen Wilbur bu denemede hayal kırıklığına uğradı, ama yılmadı. Farklı malzemeler ekleyerek gerçekleştirdiği denemeler sonucunda orjinal tadı yakalayan Wilbur bu deneyimi ünlü restoranların menülerine uyarlamaya başladı. Sonunda Big Mac’den, Twinkie’ye kadar birçok özel tarifi bulup gizli formülleri çözmeyi başardı. Tariflerini kitap haline getiren Wilbur, televizyon kariyerini de TV’de bir yemek programı yaparak değiştirdi.
1890 doğumlu Harland Sanders’ın sigorta satıcılığından itfaiyeciliğe kadar birçok mesleği denedikten sonra açtığı Sanders Court and Cafe 1940 yılında bulduğu özel formül ile bugün 80’den fazla ülkede yılda 1 milyar adete yakın tavuk yediren bir zincir haline geldi. Tavuğu özel hale getiren 11 baharatlı formülü saklamak konusunda her zaman titiz davranan Kentucky Fried Chicken (KFC), üzerinde Sander’ın el yazısıyla imzası bulunan ve genel merkez binalarındaki bir kasada saklı tutulan gizli formül için güvenlik önlemlerini artırma kararı aldı. Geçtiğimiz yılın sonunda 147 bin 892 zincire sahip olan KFC özel lezzetli tavuğu sayesinde sadece Amerika’da 5.3 milyar dolarlık ciro elde etti. Analistler KFC’nin bu çok özel ve formülü için bir değer belirleyemedi.
Bilenler korunuyor
KFC, Coca-Cola, Pizza Hut gibi birçok üzlü zincir, büyümelerini sağlayan ve ürünlerini özel kılan formüllerini saklamak için her türlü güvenlik önlemini alıyor. Şirket içinde Kentucky Fried Chicken’ın gizli formülünü bilen ve dilediği zaman bu formüllere ulaşabilen kişi sayısı sadece ikide kalıyor. Formülünü Atlanta’da hangi şube olduğunu açıklamadığı bir bankanın kasasında gizlediği iddia edilen Coca-Cola da 17-18 maddeden oluştuğu düşünülen bu formülü sadece 3 şirket yöneticisi ile paylaşıyor. Birlikte seyahat etmesi yasak olan bu yöneticilerden birinin hayatını kaybetmesi durumunda, gizli formülün paylaşılacağı yeni kişinin bilen iki yönetici tarafından onaylanması gerekiyor. Şirket bu formülleri bilen yöneticilerin görevlerini ve isimlerini de asla açıklamıyor.
Çaldıran başkan olamam
KFC için formül o kadar önemli ki güvenlik artırma çalışmalarının sürdüğü bu dönemde KFC’nin Başkanı Roger Aton bile, "Özel formülü çaldıran başkan olarak tarihe geçmek istemiyorum. Bu gerçekten bir felaket olurdu" diye açıklamalar yapıyor. Formülün korunmasını sağlayan özel güvenlik şirketinin bir görevlisi ise formülü ele geçirmenin imkansız olduğunun altını çizerek başkanı rahatlatma yoluna gidiyor. Ne güvenlik şirketi, ne de KFC’nin başkanı yeni güvenlik önlemlerinin ne gibi uygulamalar içereceği ve maliyeti konusunda herhangi bir bilgi paylaşma yoluna gitmiyor.
Sandler’ın büyük hayali
Formülün mucidi Sandler’ın hayatını kaybettiği 1980 yılına kadar tüm gücü ile özel formüle odaklandığını anlatan kişisel sekreteri Shirley Topmiller da, "Onunla 12 yıl çalıştım. Tüm gücü ile gizli formülün gizli kalmasını sağladı. Bu en büyük vasiyetiydi. 29 yıl boyunca bunu başardılar. Şimdi daha da iyisini yapacaklar" diyor. KFC yöneticileri sağlık bilincinin artması ile birlikte formüldeki 11 baharatı saklı tutmak kaydıyla kullandıkları yağı değiştirmek zorunda kalmıştı. New York Valiliği’nin transyağları yasakladığını açıklamasıyla birlikte yöneticiler soya yağı kullanımına yöneldi.
Gizli formül anlaşılmasın diye farklı tedarikçiden alıyorlar
GİZLİ formül ile ürünlerini özel kılmayı başaran firmalar tedarikçileri konusunda bile oldukça dikkatli davranmaya özen gösteriyorlar. KFC gizli 11 baharatını aldığı tedarikçileri farklı firmalar arasından seçmekle kalmıyor. Bu baharatların ölçüsünün belirlenip harmanlanması işlemlerini de IBM teknolojisinin kullanıldığı bilgisayar ortamında gerçekleştiriyor. İlginç olan ise KFC’nin hazırladığı ürünler üzerinde yapılan laboratuvar incelemelerinde içerikte sadece 4 unsur belirlenebiliyor. Bunlar da tuz, karabiber, un ve MSG oluyor. Harland Sanders’ın buluşu sadece baharatlarla değil, pişirme tekniğiyle de fark yaratmayı başarıyor. Basınçlı pişirici içerisinde hem tavuğun hazırlanma süresi yarıya iniyor. Hem de tavuk kurumadan pişiriliyor.
Portakal suyunun gizli formülü var
ORANGE Julius adlı içecek zinciri markası da gizli formül ile büyümeyi başaran önemli isimler arasında yer alıyor. Portakal suyuna eklenen ve tadını güzelleştiren 70 yıllık formül dünyada sadece 3-4 kişi tarafından biliniyor. Temelini Julius Freed adlı bir adamın 1920’li yıllarda yol kenarında açtığı standdan alan bu marka dünyada hızlı bir büyüme gösteriyor. Freed’in Bill Hamlin adlı bir kimyager ile arkadaşlığını iş ortaklığına dönüştürmesiyle çıkan bu formülde yumurta beyazı kullanıldığı da iddia ediliyor.
Muhabirdi formül kırma şirketi kurdu
TODD Wilbur’un hayatı bir televizyon muhabiriyken eline geçen Mrs. Fields Cookie’lerinin gizli formülü adlı bir mektupla birden bire değişti. Çok sevdiği kurabiyeleri yapmayı deneyen Wilbur bu denemede hayal kırıklığına uğradı, ama yılmadı. Farklı malzemeler ekleyerek gerçekleştirdiği denemeler sonucunda orjinal tadı yakalayan Wilbur bu deneyimi ünlü restoranların menülerine uyarlamaya başladı. Sonunda Big Mac’den, Twinkie’ye kadar birçok özel tarifi bulup gizli formülleri çözmeyi başardı. Tariflerini kitap haline getiren Wilbur, televizyon kariyerini de TV’de bir yemek programı yaparak değiştirdi.